Біржан мен Сара айтысы — айтыс өнерінің озық үлгілерінің бірі. Айтыс 1871 ж. қазіргі Алматы облысының Қапал-Ақсу өңірінде Біржан Қожағұлұлы мен Сара Тастанбекқызы арасында өтеді. Бұл айтысты ең алғаш 1898 ж. Қазанда “Қисса Біржан сал менен Сара қыздың айтысқаны” деген атпен Жүсіпбек қожа Шайхисламұлы жариялады.
Біржан:
Қызы екен Тастанбектің ақын Сара
Бәйгеден күнде келген жалғыз қара.
Қыз да болса адамның жүйрігі екен,
Көрмедік сөзді адамды жеке-дара.
Қызы екен ақын Сара Тастанбектің,
Жақыны найман Толқын, Есімбектің
Сауық қып Садыр, Матай жиылысып,
Аулына алдыртыпты Тұрысбектің.
Аулына Тұрысбектің Сара кепті,
Өлеңді жүндей сабап дүрілдетті.
Сол кезде он жетіде ақын Сара,
Жел сөзге адам болмас онан епті.
Сараның атын білер Арғын, Найман
Жүйрік шыққан аталық, қаптағайдан.
Баласы Қожағұлдың сері Біржан,
Сараны іздеп шықты әлде қайдан.
Елі керей, Біржанның ұраны — Алтай-Қарпық.
Қызыққа тірі күнде жүрген батып.
Атасы — Алтай-Қарпық, елі арғын,
Сауықпен жүрген сері дуылдатып.
Сараны есітіпті Біржан анық,
Бұған да жүрген жігіт өнер дарып.
Құдай берген дәулетті аясын ба,
Шығыпты он бір жігіт жолдас алып.
Серілік құдай салған мұндай өнер,
Бәндеге әр не болса тәңірі берер,
Мың жарым жылқысы бар атасының,
Жаста екен отыз сегіз бұл бір кезде.
Келеді он бір кісі жолдас алып,
Дулатып түрлі-түрлі әнге салып.
Ат жіберіп Сараны алдыртпақшы,
Ауылына Тұрысбектің жатса барып.
«Сарада болар дейді сөзге тығын.
Айтысып Сараменен қылсақ шығын.
Найманның асыранды бұлбұл құсы
Сараның айттырармын барлық сырын.
Баралық Тұрысбектің ордасына,
Он бір кісі жолдасым ертең түсте,
Біржанның қарық боларсың олжасына.
Арғыннан артық болды салған әнім,
Найманға арғын түгіл болды мәлім.
Ән салып тоқсан екі түрлендіріп,
Найманның бір жияйын тірі жанын.
Сара да жетік дейді сөйлер сөзге,
Найманда аты шыққан осы күнде.
Ауызын қарсы келсе ашырмаспын,
Адамға мақтанар ол менен өзге.
Бөденедей қырғи алған жұмарлармын,
Құдайым қуат берсе енді бізге».
Әлқисса, Жүсіпбек қожаға Сара қыздың Біржанмен айтысқанын өз ауызынан естігендер осылай деп бастан-аяқ баян қылған, айтыс келер жылы болса керек.
I want to tell you about the last film I have seen. It was the screen version of the novel “Gone with the wind”. It is an old film but it is still very popular. There are a lot of famous American actors in it like Vivien Leigh and Clark Gable. Unfortunately, I don’t remember the name of its producer.
The plot is set in the USA in 18th century during the Independence War. The main character is Skarlet. The is no more lively character who makes the spectator palpitate. Skarlet goes through many troubles but her sharp and strong mind helps her to survive and to develop moral values in this cruel world.
The dialogues sound great and very natural. The old location is very realistic and the costumes are excellent.
Now different movie versions of novels and stories of famous writers are still very popular. I was deeply impressed by the acting and the film itself. I certainly recommended you to watch it.
1) Айтыс ауыз әдебиетінің ерекше турі
2)Қазақ қызы-ақын қыз.
II-Негізгі бөлім
1)Біржан Сара айтысындағы әлеуметтік мәселе
2)"Өнердің ұлдан артық қарағым ай"
3)"Заман айыбы қалық мол"
4) Сөз саңлағы ақын Сара.
III-Қорытынды бөлім
Саңлақ Сара салтанаты
шығарма біржан сара
6 жауап
Белгісіз 23.10.2015 жауап берді
Біржан мен Сара айтысы — айтыс өнерінің озық үлгілерінің бірі. Айтыс 1871 ж. қазіргі Алматы облысының Қапал-Ақсу өңірінде Біржан Қожағұлұлы мен Сара Тастанбекқызы арасында өтеді. Бұл айтысты ең алғаш 1898 ж. Қазанда “Қисса Біржан сал менен Сара қыздың айтысқаны” деген атпен Жүсіпбек қожа Шайхисламұлы жариялады.
Біржан:
Қызы екен Тастанбектің ақын Сара
Бәйгеден күнде келген жалғыз қара.
Қыз да болса адамның жүйрігі екен,
Көрмедік сөзді адамды жеке-дара.
Қызы екен ақын Сара Тастанбектің,
Жақыны найман Толқын, Есімбектің
Сауық қып Садыр, Матай жиылысып,
Аулына алдыртыпты Тұрысбектің.
Аулына Тұрысбектің Сара кепті,
Өлеңді жүндей сабап дүрілдетті.
Сол кезде он жетіде ақын Сара,
Жел сөзге адам болмас онан епті.
Сараның атын білер Арғын, Найман
Жүйрік шыққан аталық, қаптағайдан.
Баласы Қожағұлдың сері Біржан,
Сараны іздеп шықты әлде қайдан.
Елі керей, Біржанның ұраны — Алтай-Қарпық.
Қызыққа тірі күнде жүрген батып.
Атасы — Алтай-Қарпық, елі арғын,
Сауықпен жүрген сері дуылдатып.
Сараны есітіпті Біржан анық,
Бұған да жүрген жігіт өнер дарып.
Құдай берген дәулетті аясын ба,
Шығыпты он бір жігіт жолдас алып.
Серілік құдай салған мұндай өнер,
Бәндеге әр не болса тәңірі берер,
Мың жарым жылқысы бар атасының,
Жаста екен отыз сегіз бұл бір кезде.
Келеді он бір кісі жолдас алып,
Дулатып түрлі-түрлі әнге салып.
Ат жіберіп Сараны алдыртпақшы,
Ауылына Тұрысбектің жатса барып.
«Сарада болар дейді сөзге тығын.
Айтысып Сараменен қылсақ шығын.
Найманның асыранды бұлбұл құсы
Сараның айттырармын барлық сырын.
Баралық Тұрысбектің ордасына,
Он бір кісі жолдасым ертең түсте,
Біржанның қарық боларсың олжасына.
Арғыннан артық болды салған әнім,
Найманға арғын түгіл болды мәлім.
Ән салып тоқсан екі түрлендіріп,
Найманның бір жияйын тірі жанын.
Сара да жетік дейді сөйлер сөзге,
Найманда аты шыққан осы күнде.
Ауызын қарсы келсе ашырмаспын,
Адамға мақтанар ол менен өзге.
Бөденедей қырғи алған жұмарлармын,
Құдайым қуат берсе енді бізге».
Әлқисса, Жүсіпбек қожаға Сара қыздың Біржанмен айтысқанын өз ауызынан естігендер осылай деп бастан-аяқ баян қылған, айтыс келер жылы болса керек.
I want to tell you about the last film I have seen. It was the screen version of the novel “Gone with the wind”. It is an old film but it is still very popular. There are a lot of famous American actors in it like Vivien Leigh and Clark Gable. Unfortunately, I don’t remember the name of its producer.
The plot is set in the USA in 18th century during the Independence War. The main character is Skarlet. The is no more lively character who makes the spectator palpitate. Skarlet goes through many troubles but her sharp and strong mind helps her to survive and to develop moral values in this cruel world.
The dialogues sound great and very natural. The old location is very realistic and the costumes are excellent.
Now different movie versions of novels and stories of famous writers are still very popular. I was deeply impressed by the acting and the film itself. I certainly recommended you to watch it.