1. адзначце словы, вымаўленне якіх не адпавядае напісанню: 1) раскідзісты; 2) збожжа; 3) масліна; 4) барацьба; 5) стараешся. 2. адзначце пары словазлучэнняў, у якіх ужыты амонімы: 1) байкі к. крапівы – джэмпер з байкі; 2) лясістыя мясціны – лясныя звяры; 3) праязны дакумент – гістарычны дакумент; 4) купіць акцыі – акцыі пратэсту; 5) прадуктовы склад – націскны склад. 3. адзначце фразеалагізмы, якія маюць значэнне ‘моцна правучыць каго-небудзь’: 1) набіваць руку; 2) усыпаць перцу; 3) пусціць чырвонага пеўня; 4) накруціць хвост; 5) ганяць сабак. 4. адзначце словы, утвораныя бяссуфіксным стогн; 2) падкоп; 3) падсвечнік; 4) маладосць; 5) моладзь. 5. адзначце назоўнікі, якія маюць форму толькі множнага ліку: 1) боты; 2) насілкі; 3) крупы; 4) бярвенне; 5) дзяды. 6. адзначце прыметнікі, якія не ўтвараюць ступеней параўнання: 1) халасты; 2) вараны; 3) вузкі; 4) персікавы; 5)дрэнны. 7. адзначце сказы з дзеясловамі абвеснага ладу: 1) пазней за ўсіх выбег з хаты васілёк. 2) цалуй за мяне нашу маленькую ві 3) настаўніца яшчэ больш ажыўляецца, і ў вачах яе іскрачкі пабліскваюць. 4) я хацеў бы спаткацца з вамі на вуліцы ў ціхую сінюю 5) на берагах гэтых рэк адбудуцца потым вялікія гістарычныя падзеі. 8. адзначце сказы, у якіх выдзеленыя словы – прыназоўнікі: 1) кіра сціснула каля грудзей худыя кулачкі і заплакала першая, за ёю мокра зашморгалі насамі ўсе дзяўчаткі. 2) пятро ад такіх думак ажно ўсхапіўся і абышоў вакол лаўкі. 3) вакол яснела. 4) пасля вайны выгляд вёсак перамяніўся. 5) пасля мая сумка з кніжкамі ды сшыткамі ціха шуснула ўніз, на дарогу! 9. адзначце сказы, у якіх на месцы пропускаў ужываецца не: 1) гром грымеў амаль безупынна, не змаўкаючы _ на хвіліну. 2) унізе, у цясніне, _ то рачулка, _ то ручаёк бурлі 3) назаўтра, падняўшыся ўранні з пасцелі, андрэй, як _ дзіўна,не адчуў ні стомленасці, ні разбітасці. 4) куды _ прыязджалі, тэмаю пачатку размовы было надвор’е, нясцерпная, неміласэрная гарачыня. 5) чаго толькі сцяпанка там _ убачыў! 10. адзначце словазлучэнні, у якіх сувязь паміж словамі – прымыканне: 1) чытаў уголас; 2) сучаснае абсталяванне; 3) спаць седзячы; 4) зрабілі па-свойму; 5) булка з карыцай. 11. адзначце аднасастаўныя безасабовыя сказы: 1) у суседнім пакоі танцавалі. 2) навокал было глуха, маўкліва, панура. 3) ад страху і нечаканасці ў мяне закалацілася сэрца. 4) пахла свежым, падталым снегам, мокрай бяростай. 5) нікому з хлопцаў не хацелася лішніх клопатаў. 12. адзначце сказы, у якіх на месцы пропускаў трэба паставіць коску: 1) здавалася, што хадок правальваецца ў пясок _ то адной, то другой 2) лес _ і рэчку, і клёкат бусловы, чалавечую ўсмешку ўраз можна знішчыць адным толькі словам, што бяздумна вырвецца ў нас. 3) 3 аржанішча нёсся прыемны _ жытні пах. 4) на дзвярах, на аканіцах, на высокім ганку _ ўсюды майстэрская разьба, пафарбаваная ў розныя колеры. 5) на момант усталявалася мёртвая _ неверагодная ў разгар бою цішыня, якую парушаў толькі цяжкі тупат шматлікіх ног. 13. адзначце сказы, у якіх выдзеленыя словы адасабляюцца: 1) фядорына хата з падслепаватымі акенцамі і ўвагнутай як сядло саламянай страхой туліцца наводшыбе малога сяла, пры самым лесе. 2) зямны паклон табе радзіма тваім палям, тваім лясам, тваім з белым дымам, тваім гасцінцам і шляхам! 3) а мне і ўвогуле здаецца, што ўсе сады свету створаны толькі для дзяцей. 4) шчабяталі ластаўкі, ціўкалі здаецца пад самымі вокнамі вераб’і. 5) маёр нават бачыў зялёныя частыя ўспышкі са ствала і намагаўся як мага дакладней запомніць тое месца, дзе яны цяпер відаць.
адным з самых прывабных у творы з’яўляецца вобраз ганны чарнушкі. на старонках рамана ганна паўстае перад намі ўжо дарослай дзяўчынай, але мы з лёгкасцю ўяўляем яе дзяцінства: беднасць, цяжкая праца на полі, у хаце. звычайнае жыццё сялянскай дзяўчыны.васiля яна спачатку не вылучала з лiку сваiх равеснiкау. усе пачалось з летняга вечара на сенажацi, калi у iх адбылося першае нясмелае каханне. на вачах ганна вырастае ў незвычайна прыгожую дзяучыну, поўную годнасцi, чалавечай шчырасцi, дабраты i спагадлiвасцi. з псiхалагiчнай абгрунтаванасцю раскрывалася першае каханне дзяучыны. яна пакахала глыбока, з усiм жарам нерастрачаных пачуццяў. з глыбiней намалявана трагедыя дзяўчыны, якая, кахаючы аднаго, сiлай няўмольных абставiн вымушана выйсцi замуж за другога. раман усебакова iмкнецца абгрунтаваць, чаму ганна, у якой развiта пачуцце уласнай годнасцi, якая не церпiць прымусу i сляпога падначалення чужой волi, вырашыла выйсцi за яўхiма. нялегка дасталося ей гэтае рашэнне.пасля сватання ганна пачынае жыць “у нейкiм сне”. яна робiць усе па заведзенаму звычаю, але аутаматычна, без душы i ахвоты. “сцерпiцца – злюбiцца,» угаворвала сябе ганна. але не злюбiлася i не сцярпелася. i чым даужэй яна жыве у сям’i глушака, тым больш выразна разумее усю жахлiвасць свайго становiшча. асаблiва адчула ганна свае становiшча жонкi-рабынi, калi нарадзiла дзiця. стары глушак прымусiу яе ехаць на сенакос разам з верачкай, дзе тая захварэла, а пазней — памерла. «бог дау — бог узяу», — вось рэакцыя глушакоу на смерць дзiцяцi.пасля смерцi дачкi ганна не можа больш жыць побач са сваiмi «сведкамi», нелюбiмым мужам. яна кiдае глушакоу i iдзе працаваць у школу, якая становiцца часовым прыстанiшчам на яе жыццевым шляху.
лес ганны склауся нялегка. надзеi на вяртанне былога кахання не апраудалiся (васiль застауся з зямлей). зварот у бацькаву хату душэунага спакою не прынес, пасля сустрэч з башлыковым засталiся прыкрасць i горкая агiда.вобраз ганны нечым нагадвае мне галоўную гераіню паэмы я. купалы «бандароўна». прыгожая знешнасць, багаты ўнутраны свет, цвёрды, незалежны характар — усё гэта яднае гераінь двух адметных твораў беларускай літаратуры.
У кожнага чалавека, народа ёсць свая родная мова. Мова, на якой было сказана першае ў жыцці слова. Для кожнага чалавека яго мова самая лепшая. Мая родная мова — беларуская. Матчына мова, спеўнае слова, родная мова — так ласкава і шаноўна называюць сапраўдныя беларусы сваю мову. Мова — неацэнны духоўны набытак нашага народа.
Беларускія пісьменнікі сказалі шмат шчырых слоў пра сваю родную мову, яе багацце і прыгажосць. Іх творы прасякнуты любоўю да мовы. У вершах Н.Гілевіча «Слова», Я.Янішчыц «Мова» ўслаўляецца родная мова, іх радкі напоўнены патрыятычнымі пачуццямі. Паэты падкрэсліваюць значэнне роднай мовы ў жыцці чалавека.
Мне вельмі б хацелася, каб наша мова жыла шмат стагоддзяў, радавала сваёй мілагучнасцю і прыгажосцю. Родная мова - наша гiсторыя i наша будучыня!