2) Адзначце сказы, у якіх мова разрываецца словамі аўтара:
б) Уладзімір Караткевіч пісаў Нямы той чалавек, які забыў мову продкаў.
г) Пракоп абняў пляменніка і моцна прыціснуў да сябе Маладзец. Не цурайся свайго роду хлопча!
а) Добрыя весці, калі запрашаюць есці. Адказаў Быхаў. Але ўсяму свой час.
в) Божа, што адбываецца? З роспаччу падумала Эла. Чаму людзі такія злосныя, пра сябе толькі дбаюць?
Функционально-смысловые типы речи: описание, повествование, рассуждение.
В зависимости от содержания высказывания нашу речь можно разделить на такие типы: описание, повествование, рассуждение.
Описание — это изображение какого-либо явления действительности, предмета, лица путем перечисления и раскрытия его основных признаков. Например, описывая портрет, мы укажем на такие признаки, как рост, осанку, походку, цвет волос, глаз, возраст, улыбку и т. д. ; описание помещения будет содержать такие его признаки, как размер, оформление стен, особенности мебели, количество окон и т. п. ; при описании пейзажа этими признаками будут деревья, река, трава, небо или озеро и т. д. Общим для всех видов описания является одновременность проявления признаков. Цель описания в том, чтобы читатель увидел предмет описания, представил его в своем сознании.
Примеры описания в научном и художественном стиле.
1. Яблоня — ранет пурпуровый — морозостойкий сорт. Плоды округлой формы, диаметром 2,5—3 см. Вес плода 17—23 г. Сочность средняя, с характерным сладким, слегка вяжущим вкусом.
2. Липовые яблоки были крупные и прозрачно-желтые. Если посмотреть сквозь яблоко на солнце, то оно просвечивалось как стакан свежего липового меда. В середине чернели зернышки. Потрясешь, бывало, спелым яблоком около уха, слышно, как гремят семечки.
(По В. Солоухину)
Повествование — это рассказ, сообщение о каком-либо событии в его временной последовательности. Особенность повествования в том, что в нем говорится о следующих друг за другом действиях. Для всех повествовательных текстов общим является начало события (завязка) , развитие события, конец события (развязка) . Повествование может вестись от третьего лица. Это авторское повествование. Может оно идти и от первого лица: рассказчик назван или обозначен личным местоимением я.
Пример повествования:
Я стал гладить Яшкину лапу и думаю: совсем как у ребеночка. И пощекотал ему ладошку. А ребеночек-то как дернет лапку — и меня по щеке. Я и мигнуть не успел, а он надавал мне оплеух и прыг под стол. Сел и скалится.
(Б. Житков)
Рассуждение — это словесное изложение, разъяснение, подтверждение какой-либо мысли.
Композиция рассуждения такова: первая часть — тезис, т. е. мысль, которую надо логически доказать, обосновать или опровергнуть; вторая часть — обоснование высказанной мысли, доказательства, аргументы, подтверждаемые примерами; третья часть — вывод, заключение.
Нішто на зямлі не можа быць бліжэй, мілей, чым Бацькаўшчына. У кожнага чалавека ёсць свая Бацькаўшчына. У адных – гэта вялікі горад, у іншых – маленькая вёсачка, але ўсе людзі любяць яе аднолькава. Для мяне слова «Бацькаўшчына » значыць нешта вельмі дарагое, любімае, каштоўнае, дзеля якога можна памерці!
Бацькаўшчына не абавязкова павінна быць вялікай. Гэта можа быць які-небудзь куток вашага горада, пасёлка. У мяне ёсць сваё упадабанае мястэчка. Гэта велічны лес. На ўсёй зямлі цяжка знайсці куток выдатней гэтага, таму што ўзімку лес зменьваецца, становіцца таямнічым, чароўным, казачным. Асабліва ён прыгожы ў маразы. Дрэвы накрытыя цёплым інеем, здаецца, замерла ў чаканні цуду. Снег на сонейку пераліваецца як быццам гара алмазаў. Калі ў гэты момант загадаць жаданне, яно абавязкова збудзецца. Улетку я люблю валяцца на зялёнай траўцы, грэючыся пад сонейкам на беразе рэчкі. Побач ціўкаюць птушачкі, і, здаецца, што час спыняецца. Жыццё замірае, і ты забываеш пра ўсе праблемы.
Блізкасць рэчкі, цішыня, у якой мноства гукаў : шолах дрэў, шамаценне чароту, сумны крык нейкі птушкі – усё гэта дапамагае мне ўбачыць і пачуць маю Бацькаўшчыну , адзіную і непаўторную.
Я кахаю сваю Бацькаўшчыну. Кахаю таму, што толькі тут самае яркае сонца, толькі тут самая зялёная трава, толькі тут самае блакітнае неба, толькі тут самыя лепшыя людзі. Люблю таму, што тут жывуць мае мама і тата, мая сям’я.
Хочацца каб час спыніўся, але ён бязлітасна рухаецца наперад. Мы расцем, сталеем, але вось сваю Бацькаўшчыну мы ніколі не забудзем. Мы будзем кахаць і шанаваць яе да апошніх дзён свайго жыцця.