Капральная Гвстанал работа (9 клас) Іварьт
A1.Адзнач складаныя сказы:
1) 1 неба было ўжо не лагодіrае, не асылужава-гарачае, а халаднаватое і нядобрае, 1 , гледзячы на
яго, хацелася заштiлiцца ці надзець паліта,
2) Неспакойна шуміць вецер над лесам, і надрыўна галосіць на апусцелым полі, і гудзе-вее ў
голым лісці рабін, параскіданых там-сям на пажаўцелых узмеямках.
3) Звінеў, то падымаючыся ўгору, то апускаючыся, жаўрук.
4) То мільганула палянка, то падступіў аж да самай дарогі бор.
5) Дзесьці праспявае чорная жаўна, ёй адгукнецца дрозд, дробна застукае аб сухое дрэва дзяцел,
рэзка зашaмaцiць у голлі разбуджаная сава.
А2.Адзнач сказы, у якіх перад злучнікам (на месцы пропуску) трэба паставіць коску:
1) Птушак яшчэ мала было_i rаласы іх не поўнілі лес.
2) Пад елкамі шарэлі апошнія лапiкi снегу на месцы іх праз леташиле лісце выціналіся парасты
3) Неба над прыціхлымі хатам 1 агародамі нізалі стрэлы маланак_ расколвалі ўдары грому-
4) Толькі кругі разышліся наўкол_ды вынырнула белая лілея і паплыла па шырокай рацэ.
5) Сонца ўжо даўно зайшло_і лёгкі змроқ ахутаў хаты і прысядзібныя дрэвы.
А3.Адзнач сказы, уякіх на месцы пропуску трэба паставіць працяжнік:
оnая зорка
deta HAOUA
роо яшчэ асвета
чы ўдзень,
- гэтай глуха
uvo apsi
1) На агародах растаў снег_ігрaкі пачалі ладзіць свае гнёзды на падсохлай стромкай таполі.
2) Прабегчы хвілін дзесяць_1 вы ўжо каля рэчкі.
3) 3 раніцы захмарылася _і падзьмуў моцны вецер.
4) Кінь непатушаную запалку_і пабяжыць агонь не толькі па зямлі, але і па верхавінах дрэў.
5) Хвіліна, другая напружанага чакання_І вось ужо трапечацца на кручку ладная плотка.
А4.Адзнач складаназалежныя сказы:
1) Калі перон апусцеў, старая ўслед за апошнімі пасажырамі выйшла на прывакзальную
плошчу.
2) Як бы чакаючы падтрымкі, жанчына нейкі час стаяла нерухома, азіраючыся па баках.
3) У лазняку, пры якім мы ўладзіліся на мурожнай лапінцы, спусціўшы ногі ў пясчаную
ямку, віднеліся падсохлыя палосы зляжалага Ілу і рознага намытага бруду.
4 )Высока ў небе, здавалася, каля самых аблокаў, ківалі вяршынямі сосны, хоць ветру зусім
не было.
5) Адносінамі да прыроды правяраецца дабрата чалавека, яго, калі хочаце, маральныя якасці.
AS.Адзнач сказы, будова якіх адпавядае схеме: (злучнік), ( ). або (злучальнае слова). ).
1) Пакуль агонь набіраў сілу, Борша наламаў і нанасіў да вогнішча яловага лапніку.
2) Як вядома, народныя прыкметы збываюцца не заўсёды.
3) Дзе вада дазваляла, вазілі тавары на лодках, а па сушы цягнулі вазамі.
4) Каб зменшыць гарачыніо ў машыне, ехалі з адчыненымі люкамі,
5) Часам ласі пераплывалі Бесядзь, тады іх можна было бачыць каля вёсак разам са свойскай
жывёлай.
А6. Адзнач сказы, у якіх трэба паставіць дзве коскі:
1) Не паспела змоўкнуць рэха як за густымі елкамі дзе знік заяц пачуўся страшэнны лимант.
2) Ён знайшоў лавачку на ўскраіне парку адкуль найлепей глядзець на раку прысеў і паклаў побач
пaртфель.
3) Вы маладыя ўсе пакуль бацькі старыя жывуць няўмольным клопатам каб вам было лягчэй.
4) Калі ідзеш па сцежцы пад нагамі шабуршыць мінулагодняе ліце па якім гуляюць залацістыя
смаўкі-зайчыкі.
Прапрадзедаў маіх жывая мова, —
Майго народа першая аснова,
Душы яго шырокі, чысты свет!
Лось Еўдакія
У кожнага чалавека, народа ёсць свая родная мова. Мова, на якой было сказана першае ў жыцці слова. Для кожнага народа яго мова самая найпрыгажэйшая. Мая родная мова — беларуская. Матчына мова, спеўнае слова, родная мова — так ласкава і шаноўна называюць сапраўдныя беларусы сваю мову. Мова — неацэнны духоўны набытак нашага народа.
Беларускія пісьменнікі сказалі шмат шчырых слоў пра сваю родную мову, яе багацце і прыгажосць. Іх творы прасякнуты любоўю да мовы, заклапочанасцю за яе лёс. У вершах П.Броўкі «Калі ласка!», Н.Гілевіча «Слова», Я.Янішчыц «Мова» ўслаўляецца родная мова, іх радкі напоўнены патрыятычнымі пачуццямі. Паэты падкрэсліваюць значэнне роднай мовы ў жыцці чалавека. У сваім вершы «Страціў слова, страціў спадчыннае слова...» Ніл Гілевіч гаворыць:
Страціў слова, страціў спадчыннае слова —
Штосьці страціў у душы абавязкова!
Мне вельмі б хацелася, каб наша слова жыло шмат стагоддзяў, радавала сваей мілагучнасцю і прыгажосцю іншыя пакаленні.
У апавяданні В.Карамазава «Дзяльба кабанчыка» расказваецца пра звычайны для вясковага жыцця эпізод — дзеці прыехалі ў вёску да маці «на свежыну». Але пісьменнік звяртае нашу ўвагу на паводзіны дзяцей, іх адносіны да маці.
Маці вырасціла, выпеставала трох дзяцей: Веру, Ніну і Сцяпана. Мы даведаліся, што ўсе яны добра ўладкаваліся, жывуць у горадзе, не адчуваюць сябе беднымі, а дапамагае маці толькі адзін Сцяпан. Вера і Ніна нават не адчуваюць сваёй віны за тое, што даўно не былі на магіле бацькі, забыліся туды дарогу. Не заўважаюць, што іх маці стала зусім старэнькай, а даглядае такую вялікую гаспадарку. I даглядае не для сябе, а для таго, каб дзеці, прыехаўшы, маглі чаго ўзяць. Пісьменнік не апісвае знешнасці сясцёр, а ўсю ўвагу надае адзенню малодшай сястры Ніны — белы плашчык, чырвоны берэцік, лакавыя чаравічкі. Яна прыехала не дамоў, а ў госці. Ці можна ў белым плашчыку і лакавых чаравічках дапамагчы маці па гаспадарцы? Канешне, не. Ды яна і не збіралася дапамагаць. Яе не ўразілі словы маці аб тым, што цяжка стала «цягнуць» гаспадарку — рукі ломіць і не хапае сіл. Але найбольш яскравы эпізод, які характарызуе ўсіх дзяцей — сцэна дзяльбы кабанчыка. «Смешна было глядзець, як маці бярэ з агульнай кучы кавалак, варочае яго з боку на бок, перакладае з рукі ў руку, гадаючы, каму пакласці, а сёстры і Коля ўважліва сочаць за матчынымі рукамі, маўчаць, ані слова — не да размоў...» Сясцёр і зяця турбуе толькі адно, каб толькі іх не абдзялілі. Адзін толькі Сцяпан заўважае, што маці недзе парэзала палец і ён, заматаны ў белую анучку, «падобны на белую каціную лапку». Аднаму Сцяпану няёмка, што маці ўсё мяса аддае ім, а сабе нічога не пакінула. Менш за ўсё маці думае пра сябе, а дарослыя дзеці нават не заўважаюць гэтага ў прагным жаданні атрымаць найлепшы кавалак.
З усіх дзяцей мне падабаецца Сцяпан. Толькі ён зразумеў сваю памылку і вярнуўся да маці. Ён не прымае жорсткасці і абыякавасці іншых дзяцей. Яму сорамна перад бацькам, што не спраўдзіў яго надзеі і з'ехаў у горад. Сцяпан — адзіны чалавек, якога і можна назваць сапраўдным сынам, а астатнія дзеці ўжо «страцілі святое штосьці», «ачарсцвелі душою».