Паступова сыходзіць снег. Абуджаецца прырода. Пачалі зелянець узмежкі і пожні, пайшла ў рост азімая рунь. Дзе-нідзе паказалася зялёная трава на лугах. Абсыхае зямля.
Залаціста-жоўтымі коцікамі ўпрыгожваюцца вербы, раскрываюцца пупышкі чырвонай бузіны, парэчак, расцвітаюць вольха і арэшнік.
З-пад пачарнелага мінулагодняга лісця сярод аголеных кустоў і дрэў блакітнеюць пралескі. Далікатнымі белымі зорачкамі цвіце кураслеп, ружова-фіялетавымі суквеццямі — чубатка, буйнымі ліловымі званочкамі — сон-трава. На шэрых лясных палянах ярка гараць жоўтыя буйныя шары пярэсны. Лотаць пазалаціла берагі рэк і канаў — яны сталі ярка-сонечнымі, зазіхацелі залатымі россыпамі лугі. Лёгкі марозік уранку яшчэ выбельвае цукрам дол. Але знясіленай зіме ўжо не ачуняць. Памякчэў, страціў сваю колішнюю калючасць вецер.
Пачынаюць распускацца дрэвы і кусты. Вербалоз распушыў свае каткі, пад якімі бзыкаюць чмялі. Пачула цяпло і выпаўзла працавітая мурашка. Вяртаюцца з далёкага падарожжа пералётныя птушкі. Высока ў небе днём і ноччу праплываюць чароды гусей, качак, кулікоў, жаваранкаў, шпакоў, драздоў, берасцянак… Птушкі ладзяць сабе гнёзды — пара на роднай зямлі і пра птушанят падумаць. Кожны новы дзень вясны дорыць новыя птушыныя галасы. Некаторыя спяваюць ноччу, іншыя — на світанні, днём. Ёсць птушкі, што спяваюць толькі з узыходам сонца.
Па-гаспадарску аглядае жытло і выкідвае смецце, нацяганае вераб’ямі, чорны з сінім адлівам шпак. Потым садзіцца на дрэва і заводзіць вясёлую песеньку, наспяваецца — і зноў за працу. Пазней прылятае сяброўка. Убачыўшы яе, шпак узмахвае крылцамі і заўзята свішча, стараецца ёй спадабацца: то шмыгне ў шпакоўню і высуне адтуль галоўку, то злятае на зямлю і схопіць якуюсьці саломінку ці пушынку і нясе ў домік.
На высокіх дрэвах бурліць-гамоніць жыццё ў гракоў. Яны ўсё вядуць «кватэрныя разборкі». Неўзабаве пачнуцца і ў іх клопаты. Пажвавела птаства. Да сініх прыцемкаў крычаць на дрэвах вароны, купкамі шчыруюць вераб’і, мітусліва носяцца ў паветры сарокі.
Неба паступова губляе сваю зімовую шэрасць, маладзее. Днём пераклікаецца галасамі пеўняў вуліца, пачынае пераклічку ў хлявах жывёла. Вясна!
Дуб і сасна Увагу ўсіх, хто едзе ў горад па старой дарозе Гарадзея-Нясвіж, прыцягвае незвычайны помнік прыроды: дуб і сасна стаяць абняўшыся, ях закаханыя на ўсё жыццё. Вакол помніка - агароджа і надпіс: "Аберагаецца дзяржавай". У нашы дні тут пабудавана арка з заручальнымі пярсцёнкамі. Сюды прыязджаюць маладыя ў дзень рэгістрацыі шлюбу, каб прысягнуць на каханне, і абяцаюць зберагаць адзін аднаго так, як робяць гэта дуб і сасна на працягу стагоддзяў.
Шмат легенд звязана з гэтымі дрэвамі. У іх абавязкова прысутнічаюць закаханыя, якіх разлучылі сілаю. Адна з легенд апавядае пра тыя часы, калі ў Нясвіжы быў створаны прыгонны тэатр.
Падзеі адбываліся ў другой палове XVIII стагоддзя. У Слуцку таксама існаваў у той час прыгонны тэатр. Браты Міхал і Геранім Радзівілы часта пазычалі адзін аднаму артыстаў. На слуцкай сцэне балет развіваўся значна раней, чым у Нясвіжы, дзе спачатку аддавалі перавагу драматычнаму мастацтву. Калі ў Нясвіжы задумалі паставіць некалькі балетных спектакляў, са Слуцка прывезлі артыстаў-танцораў у абмен на таленавітых нясвіжскіх музыкантаў.
Паданне расказвае, што сярод балерын вызначалася талентам і прыгажосцю семнаццацігадовая Гануся. Стройная, з вялікім блакітнымі вачыма, якія ў танцы запальваліся агнём незвычайнага натхнення, яна пакарала сэрцы гледачоў. Не маглі застацца раўнадушнымі да вялікага таленту простай дзяўчыны нават князі і іх шматлікія знакамітыя госці. Некаторыя з гасцей спадзяваліся знайсці спагадлівы адказ на свае заляцанні і былі пакрыўджаны, калі артыстка рэзка і рашуча адмаўляла ўсім, нягледзячы на паходжанне і званні. Гэта абражала фанабэрыстых паклоннікаў, якія нават спрабавалі скардзіцца самому князю і патрабавалі адправіць яе на канюшню. Каб пазбегнуць прызнанняў у каханні, зневажальных падарункаў, танцорка вымушана была пасля спектакля хавацца ў патаемных месцах. Часта для гэтай мэты яна выкарыстоўвала старыя дэкарацыі за сцэнай.
Нясвіжскі мастак, малады прыгажун Язэп, які не аднойчы рыхтаваў дэкарацыі да спектакляў, ведаў, дзе хавалася дзяўчына. У яго сэрцы агонь кахання гарэў яшчэ з таго моманту, калі ён першы раз убачыў Ганусю ў замку. Гануся таксама марыла аб вялікім каханні, якое часта павінна была перадаваць у танцы, але ніколі яшчэ не перажывала ў сапраўдным жыцці. Яна даўно звярнула ўвагу на маладога мастака і чакала прызнання толькі ад яго. Язэп жа лічыў сябе недастойным увагі такой таленавітай балерыны. Дзяўчына здавалася яму недасягальнай зоркай, ідэалам. Больш за ўсё ён баяўся словамі прызнання абразіць, напалохаць каханую і страціць яе давер і прыхільнасць.
Такое становішча цягнулася амаль два гады. Хутка закончваўся тэрмін дагавору, і Гануся павінна была вярнуцца ў Слуцк. Адчай, які перажываў юнак пры думцы аб расставанні, дапамог яму перамагчы нерашучасць і прызнацца любай у сваім вялікім каханні. Доўгачаканыя словы ўсхваляванага хлопца знайшлі водгук у сэрцы дзяўчыны. Шчаслівыя закаханыя вырашылі звярнуцца да князя Міхала за дазволам на шлюб. Нясвіжскі князь даў згоду на вяселле, але патрэбна было ведаць яшчэ, што скажа слуцкі Радзівіл. Тут трэба зазначыць, што слуцкі князь вызначаўся хваравітай жорсткасцю ў адносінах да прыгонных. Для яго найвялікшай асалодай было слухаць енкі паднявольных, якіх сурова каралі за самую нязначную правіннасць. Здарылася самае страшнае: жорсткі князь у вялікім гневе загадаў закаваць дзяўчыну ў кайданы і даставіць яе назад у Слуцк. Пачуўшы гэта рашэнне, закаханыя вырашылі ўцякаць. Але салдаты злавілі ўцекачоў недалёка ад Нясвіжа. Апошні абдымак іх і роспач былі такімі адчайнымі, што нават сэрцы салдатаў не вытрымалі: яны плакалі разам з тымі, каго павінны былі разлучыць. Закаваную ў кайданы Ганусю павезлі ў Слуцк, а праз некалькі дзён у Нясвіжы даведаліся, што дзяўчына загінула. Ніхто дакладна не мог сказаць, што з ёй здарылася: ці яна сама дабравольна пакінула гэты свет, у якім не магла жыць без каханага, ці загінула ў страшэнных пакутах у змрочным падзямеллі.
3 той пары Язэп у любое надвор'е хадзіў на месца іх апошняга расстання і праводзіў там цэлыя гадзіны. Можа гэта ён пасадзіў і выгадаваў у памяць аб сваім адзіным каханні незвычайныя дрэвы. Фактам з'яўляецца тое, што ён адрокся ад свету, пайшоў у манастыр і ўсё жыццё аддаў мастацтву.
Дуб і сасна дажылі да нашых дзён. Расказваюць, што ў час апошняй вайны немцы хацелі вывезці гэты цуд прыроды ў Германію, але не паспелі. Неразлучныя дрэвы неаднойчы прыцягвалі ўвагу мастакоў, паэтаў, музыкантаў. На жаль, сасна ў 1999 годзе загінула.
Паступова сыходзіць снег. Абуджаецца прырода. Пачалі зелянець узмежкі і пожні, пайшла ў рост азімая рунь. Дзе-нідзе паказалася зялёная трава на лугах. Абсыхае зямля.
Залаціста-жоўтымі коцікамі ўпрыгожваюцца вербы, раскрываюцца пупышкі чырвонай бузіны, парэчак, расцвітаюць вольха і арэшнік.
З-пад пачарнелага мінулагодняга лісця сярод аголеных кустоў і дрэў блакітнеюць пралескі. Далікатнымі белымі зорачкамі цвіце кураслеп, ружова-фіялетавымі суквеццямі — чубатка, буйнымі ліловымі званочкамі — сон-трава. На шэрых лясных палянах ярка гараць жоўтыя буйныя шары пярэсны. Лотаць пазалаціла берагі рэк і канаў — яны сталі ярка-сонечнымі, зазіхацелі залатымі россыпамі лугі. Лёгкі марозік уранку яшчэ выбельвае цукрам дол. Але знясіленай зіме ўжо не ачуняць. Памякчэў, страціў сваю колішнюю калючасць вецер.
Пачынаюць распускацца дрэвы і кусты. Вербалоз распушыў свае каткі, пад якімі бзыкаюць чмялі. Пачула цяпло і выпаўзла працавітая мурашка. Вяртаюцца з далёкага падарожжа пералётныя птушкі. Высока ў небе днём і ноччу праплываюць чароды гусей, качак, кулікоў, жаваранкаў, шпакоў, драздоў, берасцянак… Птушкі ладзяць сабе гнёзды — пара на роднай зямлі і пра птушанят падумаць. Кожны новы дзень вясны дорыць новыя птушыныя галасы. Некаторыя спяваюць ноччу, іншыя — на світанні, днём. Ёсць птушкі, што спяваюць толькі з узыходам сонца.
Па-гаспадарску аглядае жытло і выкідвае смецце, нацяганае вераб’ямі, чорны з сінім адлівам шпак. Потым садзіцца на дрэва і заводзіць вясёлую песеньку, наспяваецца — і зноў за працу. Пазней прылятае сяброўка. Убачыўшы яе, шпак узмахвае крылцамі і заўзята свішча, стараецца ёй спадабацца: то шмыгне ў шпакоўню і высуне адтуль галоўку, то злятае на зямлю і схопіць якуюсьці саломінку ці пушынку і нясе ў домік.
На высокіх дрэвах бурліць-гамоніць жыццё ў гракоў. Яны ўсё вядуць «кватэрныя разборкі». Неўзабаве пачнуцца і ў іх клопаты. Пажвавела птаства. Да сініх прыцемкаў крычаць на дрэвах вароны, купкамі шчыруюць вераб’і, мітусліва носяцца ў паветры сарокі.
Неба паступова губляе сваю зімовую шэрасць, маладзее. Днём пераклікаецца галасамі пеўняў вуліца, пачынае пераклічку ў хлявах жывёла. Вясна!
Увагу ўсіх, хто едзе ў горад па старой дарозе Гарадзея-Нясвіж, прыцягвае незвычайны помнік прыроды: дуб і сасна стаяць абняўшыся, ях закаханыя на ўсё жыццё. Вакол помніка - агароджа і надпіс: "Аберагаецца дзяржавай". У нашы дні тут пабудавана арка з заручальнымі пярсцёнкамі. Сюды прыязджаюць маладыя ў дзень рэгістрацыі шлюбу, каб прысягнуць на каханне, і абяцаюць зберагаць адзін аднаго так, як робяць гэта дуб і сасна на працягу стагоддзяў.
Шмат легенд звязана з гэтымі дрэвамі. У іх абавязкова прысутнічаюць закаханыя, якіх разлучылі сілаю. Адна з легенд апавядае пра тыя часы, калі ў Нясвіжы быў створаны прыгонны тэатр.
Падзеі адбываліся ў другой палове XVIII стагоддзя. У Слуцку таксама існаваў у той час прыгонны тэатр. Браты Міхал і Геранім Радзівілы часта пазычалі адзін аднаму артыстаў. На слуцкай сцэне балет развіваўся значна раней, чым у Нясвіжы, дзе спачатку аддавалі перавагу драматычнаму мастацтву. Калі ў Нясвіжы задумалі паставіць некалькі балетных спектакляў, са Слуцка прывезлі артыстаў-танцораў у абмен на таленавітых нясвіжскіх музыкантаў.
Паданне расказвае, што сярод балерын вызначалася талентам і прыгажосцю семнаццацігадовая Гануся. Стройная, з вялікім блакітнымі вачыма, якія ў танцы запальваліся агнём незвычайнага натхнення, яна пакарала сэрцы гледачоў. Не маглі застацца раўнадушнымі да вялікага таленту простай дзяўчыны нават князі і іх шматлікія знакамітыя госці. Некаторыя з гасцей спадзяваліся знайсці спагадлівы адказ на свае заляцанні і былі пакрыўджаны, калі артыстка рэзка і рашуча адмаўляла ўсім, нягледзячы на паходжанне і званні. Гэта абражала фанабэрыстых паклоннікаў, якія нават спрабавалі скардзіцца самому князю і патрабавалі адправіць яе на канюшню. Каб пазбегнуць прызнанняў у каханні, зневажальных падарункаў, танцорка вымушана была пасля спектакля хавацца ў патаемных месцах. Часта для гэтай мэты яна выкарыстоўвала старыя дэкарацыі за сцэнай.
Нясвіжскі мастак, малады прыгажун Язэп, які не аднойчы рыхтаваў дэкарацыі да спектакляў, ведаў, дзе хавалася дзяўчына. У яго сэрцы агонь кахання гарэў яшчэ з таго моманту, калі ён першы раз убачыў Ганусю ў замку. Гануся таксама марыла аб вялікім каханні, якое часта павінна была перадаваць у танцы, але ніколі яшчэ не перажывала ў сапраўдным жыцці. Яна даўно звярнула ўвагу на маладога мастака і чакала прызнання толькі ад яго. Язэп жа лічыў сябе недастойным увагі такой таленавітай балерыны. Дзяўчына здавалася яму недасягальнай зоркай, ідэалам. Больш за ўсё ён баяўся словамі прызнання абразіць, напалохаць каханую і страціць яе давер і прыхільнасць.
Такое становішча цягнулася амаль два гады. Хутка закончваўся тэрмін дагавору, і Гануся павінна была вярнуцца ў Слуцк. Адчай, які перажываў юнак пры думцы аб расставанні, дапамог яму перамагчы нерашучасць і прызнацца любай у сваім вялікім каханні. Доўгачаканыя словы ўсхваляванага хлопца знайшлі водгук у сэрцы дзяўчыны. Шчаслівыя закаханыя вырашылі звярнуцца да князя Міхала за дазволам на шлюб. Нясвіжскі князь даў згоду на вяселле, але патрэбна было ведаць яшчэ, што скажа слуцкі Радзівіл. Тут трэба зазначыць, што слуцкі князь вызначаўся хваравітай жорсткасцю ў адносінах да прыгонных. Для яго найвялікшай асалодай было слухаць енкі паднявольных, якіх сурова каралі за самую нязначную правіннасць. Здарылася самае страшнае: жорсткі князь у вялікім гневе загадаў закаваць дзяўчыну ў кайданы і даставіць яе назад у Слуцк. Пачуўшы гэта рашэнне, закаханыя вырашылі ўцякаць. Але салдаты злавілі ўцекачоў недалёка ад Нясвіжа. Апошні абдымак іх і роспач былі такімі адчайнымі, што нават сэрцы салдатаў не вытрымалі: яны плакалі разам з тымі, каго павінны былі разлучыць. Закаваную ў кайданы Ганусю павезлі ў Слуцк, а праз некалькі дзён у Нясвіжы даведаліся, што дзяўчына загінула. Ніхто дакладна не мог сказаць, што з ёй здарылася: ці яна сама дабравольна пакінула гэты свет, у якім не магла жыць без каханага, ці загінула ў страшэнных пакутах у змрочным падзямеллі.
3 той пары Язэп у любое надвор'е хадзіў на месца іх апошняга расстання і праводзіў там цэлыя гадзіны. Можа гэта ён пасадзіў і выгадаваў у памяць аб сваім адзіным каханні незвычайныя дрэвы. Фактам з'яўляецца тое, што ён адрокся ад свету, пайшоў у манастыр і ўсё жыццё аддаў мастацтву.
Дуб і сасна дажылі да нашых дзён. Расказваюць, што ў час апошняй вайны немцы хацелі вывезці гэты цуд прыроды ў Германію, але не паспелі. Неразлучныя дрэвы неаднойчы прыцягвалі ўвагу мастакоў, паэтаў, музыкантаў. На жаль, сасна ў 1999 годзе загінула.