Падкрэсліце перыфразы, растлумачце іх значэнне (пазначце, што кожная з іх называе).
1) Ты сагравала і натхняла, хоць ад цябе я быў здаля, зямля Заслонава, Купалы, Якуба Коласа зямля.(Беларуская зямля).
2) І мне на твар, на лоб ляглі нямілай старасці мярэжы.(Абазначае прыход старасці).
3) Васількі тваіх воч узыходзяць пяшчотай, Беларусь – бераг белых буслоў.
4) Тут жа, непадалёку ад колішняй крэпасці, помнік таму дзеду, дзякуючы якому многія ведаюць Палессе і горад Петрыкаў, ведаюць больш не па расказах людзей, а па творы бацькі нашай прозы.
5) Дрэмле памятка дзён, што ў нябыт уцяклі, – удзірванелы курган векавечны.
6) У маланкавы дзень хмара кідае медныя коп’і.
7) Вясна ступіла на рачулку, і гулкі крок яе чуцён – браню зімы скідае гулка, бярэ да квецені разгон.
8) Ні дождж, ні град цябе не песціць, надзейны хлеб маёй зямлі.
9) Сэнс гарачых слоў Купалы заходнебеларускі “пан сахі і касы” таго часу разумеў як палітычны лозунг барацьбы за сваё вызваленне.
10) Неба расчысцілася, і восень нарадзіла ясноту хоць перад скананнем дня.

Драматычныя творы Кандрата Крапівы атрымалі шырокае прызнанне не толькі ў нашай краіне, але і далёка за яе межамі. Творчасць пісьменніка складае залаты фонд гісторыі тэатральнай культуры, з'яўляецца школай мастацкага майстэрства для многіх беларускіх драматургаў. Найбольш вядомай і папулярнай п'есай К. Крапівы стала камедыя "Хто смяецца апошнім", якая адлюстроўвае атмасферу, што панавала ў краіне ў 1937-1938 гг. Дзеянне камедыі разгортваецца ў навукова-даследчым інстытуце геалогіі, дзе дырэктарам з'яўляецца Гарлахвацкі. Да навукі дырэктар не мае ніякага дачынення: на пасаду кіраўніка інстытута яму дапамаглі ўладкавацца "сябры", выдаўшы фальшывую даведку. Гарлахвацкі адчувае сябе ў інстытуце, як рыба ў рацэ. Як гаспадар становішча, Гарлахвацкі тэрарызуе, шальмуе, запалохвае сумленных вучоных, хапаючы іх мёртвай хваткай (зусім невыпадкова драматург дае яму прозвішча Гарлахвацкі). Асабліва актыўнай стала яго дзейнасць пасля таго, як у інстытут прыйшла папера з патрабаваннем прадставіць спіс навуковых прац дырэктара. Не маючы ніводнай, Гарлахвацкі спрабуе выратаваць сваю шкуру шляхам шантажу, подкупа, пагроз, паклёпаў. І вось з яго лёгкай рукі былы настаўнік Варонежскай гімназіі Туляга раптам становіцца дзянікінскім палкоўнікам, асістэнтка Вера Міхайлаўна - распусніцай і амаральнай асобай, прафесар Чарнавус - здраднікам, ворагам народа, за што адхіляецца ад чытання лекцый, кніга яго здымаецца з выдавецкага плана, а над дачкой-студэнткай навісае пагроза выключэння з інстытута. Запалоханага Тулягу Гарлахвацкі прымушае напісаць за яго навуковы даклад. Невуцтва і шарлатанства Гарлахвацкага поўнасцю выкрываюцца ў канціы п'есы, калі на вучоным савеце слухаецца даклад "Новы від дагістарычнай жывёліны". З сур'ёзным выглядам абараняе дырэктар тэорыю аб мамантавай свінні, напісаную Тулягам. Вобраз "свінтуса грандыёзуса", праўда, асацыіруецца не з дагістарычнай жывёлінай, а з самім Гарлахвацкім. У дасягненні жаданай мэты Гарлахвацкаму дапамагае малодшы навуковы супрацоўнік Зёлкін - падхалім і пляткар. Ён з'яўляецца правай рукой Гарлахвацкага, надзейным яго паслужнікам, які, як шкоднае зелле, атручвае вакол сябе атмасферу, сее падазронасць і недавер сярод вучоных. Не маючы здольнасцей да навукі, пазбаўлены прынцыповасці, Зёлкін можа неймаверна раздзьмуць кожную дробязь, адшукаць у выпадковым, сказаным без усялякага прыхаванага намеру слове небяспечны палітычны сэнс. Варта было яму пачуць што-небудзь дрэннае аб сваім знаёмым, як сумленны чалавек станавіўся ворагам народа. Невуцтва і падхалімства Зёлкіна найбольш ярка праяўляюцца ў сцэне абароны Гарлахвацкім "навуковай працы". У прадмове Зёлкін кідаецца расхвальваць вялікія адкрыцці свайго начальніка, яго канструктыўны розум, даследчыцкія здольнасці. Але калі высвятляецца, што даклад не мае навуковай вартасці і што напісаны ён Тулягам, Зёлкін, нават не чырванеючы, гаворыць адваротнае: "Я так і думаў! Не можа быць, каб вы, Аляксандр Пятровіч, такую бязглуздзіцу напісалі". Важную ролю ў п'есе адыгрывае Туляга. Гэта сумленны, працавіты і сціплы чалавек. Вызначальнай рысай яго характару з'яўляецца баязлівасць. Магчыма, карані яе ў былым жыцці Тулягі, прывучанага слухацца начальства, нікому не пярэчыць, быць пакорлівым. Страх Тулягі, безумоўна, абумоўлены і грамадскай атмасферай таго часу, калі існавалі ўсеагульныя падазронасць і недавер, калі чалавека без усякай прычыны маглі арыштаваць. Баючыся нават уласнага ценю, запужаны прайдзісветам Гарлахвацкім, Туляга згаджаецца напісаць навуковую працу свайму дырэктару. Востра перажываючы сваё становішча вучонага-парабка, Туляга паступова пазбаўляецца ўласцівага яму страху. Нерашучы і баязлівы, ён у канцы камедыі з'яўляецца самым актыўным у барацьбе з Гарлахвацкім, у канчатковым яго выкрыцці. Ён піша даклад, які паказаў невуцтва лжэвучонага Гарлахвацкага, і з горда паднятай галавой, з выглядам пераможцы праходзіць паўз дырэктара. Безумоўна, шлях героя да перамогі быў нялёгкім. Пераадолець сваю баязлівасць і нерашучасць яму дапамаглі чулыя адносіны калег па працы - Чарнавуса, Веры, Левановіча. Дзякуючы іх намаганням зрываецца маска вучонага з невука і паклёпніка, высмейваецца падхалімства і прыстасавальніцтва, кар'ерызм і двурушніцтва. Апошнімі, на шчасце, смяюцца сумленныя вучоныя (у гэтым сэнс назвы камедыі). У п'есе "Хто смяецца апошнім" выявілася майстэрства К. Крапівы як тонкага псіхолага, які знайшоў непаўторныя, індывідуальныя рысы для герояў, поўна і закончана "вымаляваў" іх партрэты. Імёны Гарлахвацкага, Зёлкіна, Тулягі, як і імёны шматлікіх гогалеўскіх і шчадрынскіх герояў, ператварыліся з уласных у агульныя. На жаль, падхалімства, нахабства, подласць, пляткарства часта сустракаюцца і ў нашы дні. Нямала ёсць людзей, якія робяць усё, каб падняцца па службовай лесвіцы, заняць больш высокую пасаду. Дзеля сваіх асабістых інтарэсаў такія людзі не грэбуюць нічым, ідуць на любую подласць. Змагацца з імі, лічыць К. Крапіва, трэба агульнымі сіламі, проціпаставіўшы невуцтву і ашуканству прынцыповасць, строгасць і ваяўнічасць.

Спорт – это не просто вид физической активности. Это тяжелый путь, которому люди посвящают всю свою жизнь. Недаром поется в известной песне: "Трус не играет в хоккей!" В полной мере это относится и к другим видам спорта, особенно олимпийским. С раннего детства мальчики и девочки начинают прокладывать себе дорогу в большой спорт. Их ждут лишения, тяжелые и легкие травмы, изнурительные и регулярные тренировки, строгая диета и другие ограничения. У них практически не остается времени на полноценный отдых и развлечения. Их друзья и окружение – это тренер и другие спортсмены, а образ жизни – строгий спортивный режим.

Особенно тяжело дается тернистый путь к пьедесталу хрупким девушкам. Вызывают восхищение: Светлана Хоркина, Альбина Ахатова, Светлана Журова, Ирина Слуцкая, Татьяна Навка и другие. Но моя самая любимая спортсменка – Елена Исинбаева. Удивительно как эта красивая девушка умеет управляться с шестом и так грациозно, высоко прыгать, оставляя позади соперниц. Елена двукратная олимпийская чемпионка. Неоднократная победительница мировых и европейских состязаний. Она удостоена звания – Заслуженный мастер спорта России. Елене давались такие высоты, которые ранее были непокоренными. Она установила не один рекорд.

Родилась Исинбаева в простой семье в Волгограде. Мама была оператором в котельной, а папа – слесарь-механик. Родители отдали обеих своих дочерей в спортивную школу для занятий гимнастикой. Елене тогда только исполнилось 5 лет, а сестра Инна была еще младше. У семьи не было финансовых средств на лучшего тренера и дорогой спортивный инвентарь. Однако, благодаря упорству и труду самой дочери, она смогла вырасти в олимпийского чемпиона, стать выдающимся спортсменом. Большой вклад внес и тренер, который увидев в девочке задатки, направил ее на занятия легкой атлетикой. Мало кто решится на то, чтобы поменять вид спорта в подростковом возрасте. В 15 лет уже сложившийся спортсмен, но Елене хватило воли и решительности, чтобы начать обучение почти со старта. Уже тогда она грезила спортивной карьерой и понимала, что в гимнастике большого будущего у неё не будет.
После выступлений на Олимпиаде, какое-то время Елена была инструктором по лёгкой атлетике Центрального спортивного клуба Армии и даже заслужила звание майора.

Ради рождения долгожданного ребенка – дочери Евы, Елена на какое-то время отказалась от спортивной карьеры. Но, думаю, это ненадолго. Уже сейчас она иногда появляется в качестве члена жюри на различных телевизионных шоу, связанных со спортом. Я восхищаюсь этим человеком и стараюсь брать с Елены пример.