Прыслоўе (тэст)
1.Адзначце прыслоўі: 1) добры; 2) дабрэць; 3) дабрата; 4) добра; 5) па-добраму.
2.Адзначце словазлучэнні, у якіх прыслоўе абазначае прымету прадмета: 1) чай па-кітайску; 2) дарога дахаты; 3) пабегчы нетаропка; 4) вокны насупраць; 5) штаны навыпуск.
3.У ролі якіх членаў сказа ўжыты прыслоўі ў наступным сказе? Дарога наперадзе накрыж разыходзілася: 1) выказнік і акалічнасць; 2) акалічнасць; 3) акалічнасць і азначэнне; 4) выказнік; 5) дапаўненне і азначэнне.
4.Колькі прэдыкатыўных прыслоўяў ужыта ў наступным сказе? Можа быць, яны б і разышліся, затаіўшы лёд у сэрцы, але вакол было так цёпла, мірна і ў саміх на душы было так бесклапотна, што лёд гэты не трымаўся: 1) ніводнага; 2) адно; 3) два; 4) тры; 5) чатыры.
5.Адзначце сказы, у якіх ужыты формы ступеней параўнання прыслоўяў: 1)Ціха набліжаемся да дзеда, падыходзім бліжэй і бліжэй; 2) Пад поўдзень рыба пачала брацца горш і горш; 3) Дзіма быў большы за Юрку і, вядома, дужэй; 4) Жыццё ў нас павінна быць вечна чысцей і прасцей; 5) Не сумняваўся я ў гэтым ніколі, толькі цяпер вера стала цвярдзей.
6.Адзначце прыслоўі, утвораныя прыставачным няцяжка; 2) наверсе; 3) падоўгу; 4) наводдаль; 5) наглуха.
7.Адзначце прыслоўі, утвораныя суфіксальным бягом; 2)знізу; 3)рашуча; 4) абы-дзе; 5) бягом.
8.Адзначце прыслоўі, утвораныя прыставачна-суфіксальным спераду; 2) учатырох; 3) даверху; 4) апоўдні; 5) дзе-небудзь.
9.Адзначце прыслоўі, утвораныя шляхам складання слоў: 1) паўсюдна; 2) паўжартам; 3) паслязаўтра; 4) паслядоўна; 5) напаўголаса.
10.Адзначце сказы, у якіх не (ня) з прыслоўямі пішацца разам: 1) Закладзі спадчыну ў мову – перш за ўсё. Бо выдзьмуць вятры гісторыі і напамінак пра тых, хто (не, ня)дбала адмахваецца ад яе, як ад нечага брыдкога і аджытага; 2) Слова! Адно яно будзе жыць, бо ў мове закладзена вялікая жыццетрываласць, і (не,ня)здарма дайшло ад старажытных: “Упачатку было Слова, і Слова было ад Бога, і Бог быў Слова”; 3) З базару людзі валяць валам, хто мёд нясе, а хто – касу. А я – (не, ня)многа і (не, ня)мала – сто новых прыказак нясу; 4) Я спыніўся і моўчкі стаў слухаць мелодыю слоў (не, ня)звычайна прываблівай, напаўзабытай гаворкі; 5) У мовы інтанацыі свае, дасведчаны адразу іх пазнае; так (не, ня)таропка ручаёк пяе, так мякка шэпча цішыня.
11.Чаму прыслоўі нідзе, ніколі, нікуды, ніяк, ніадкуль, нізашто, ніколькі з часціцай ні пішуцца разам? 1) гэтыя прыслоўі без ні не ўжываюцца; 2) прыслоўі можна замяніць сінонімамі без не; 3) у адмоўных прыслоўях ні пішацца заўсёды разам.
12.Адзначце прыслоўі, у якіх пішацца нн: 1) разум...а; 2) стара...а; 3) адваж...а; 4) задуме...а; 5) край...е
13.Якія прыслоўі пішуцца праз дэфіс? 1) з прыстаўкай абы-; 2) з часціцай бы (б), жа (ж); 3) з прыстаўкай па- і суфіксамі –ому, -аму, -яму, -йму, -ску, -цку, -ы; 4) з суфіксам –сьці; 5) складаныя, дзе паўтараюцца аднолькавыя, блізкія або антанімічныя словы; 6) з прыстаўкай па-, утвораныя ад парадкавых лічэбнікаў.
14.Напішыце лічбы, як пішуцца наступныя прыслоўі: (1) разам; (2) праз злучок; (3 ) асобна: 1) сустрэцца (з)ранку ( ); 2) спыніцца (дзе)небудзь ( ); 3) дамовіцца на (пасля)заўтра ( ); 4) сядзець (у)абдымку ( ); 5) смяяцца (без)перастанку ( ); 6) працаваць (у)чатырох ( ); 7) апрануць (шыварат)навыварат ( ).
15.Адзначце прыслоўі, якія пішуцца праз дэфіс: 1) (раз)пораз; 2) (без)разбору; 3) (дзе)нідзе; 4) (усё)роўна; 5) (як)небудзь; 6) (як)след; 7) (да)ўпаду; 8) (абы)куды.
16.Прыслоўі з суфіксам -сьці пішуцца заўсёды: 1) разам; 2) асобна; 3) праз дэфіс
17.Як пішуцца змешчаныя ніжэй прыслоўі? (1) разам; (2) асобна; (3) праз дэфіс: 1) прывітацца (на)ляту; 2) пачаць (на)нава; 3) выглядаць (па)святочнаму; 4) глядзець (па)доўгу; 5) кінуцца (у)рассыпную; 6) уцякаць (без)аглядкі; 7) успамінаць (калі)нікалі; 8) выканаць (як)след; 9) пайсці (абы)куды; 10) гуляць (па)доўгу.
18.Удвух (1), удзвюх (2) ці ўдваіх? Пастаўце ў дужках адпаведныя лічбы: 1) Юля ( ) з мамай прыбірала ёлачку, чапляла на яе шышкі, жалуды, шары, цукеркі; 2) Бацька і маці выхоўвалі сына ( ); 3) Каб не адстаць у вучобе, Валодзя чытаў, маляваў, рыхтаваў урокі ( ) з сябрам; 4) Камель алешыны паддаўся і рушыў з месца, калі дружбакі ( ) пацягнулі яго з балота; 5) Аднойчы пайшоў Лёнька ў лес па грыбы ( ) з новай мамай; 6) Гэта быў апошні раз, калі сясцёр бачылі ( ) разам.
19.Падкрэсліце прыслоўі як члены сказа: 1) Вакол луг як луг, а ў самай сярэдзіне – пятаком дрыгва; 2) Добра ўсюды было летам Валодзьку, але нікуды не вабіла яго так, як у хмызняк за сялом; 3) Ён толькі адзін мае гэткае права – адкрыць для машын шлях налева, направа, пусціць напрасткі іх, а потым спыніць, каб пешаходам дарогу адкрыць; 4) Дзе яшчэ так наўзахапкі могуць спяваць салаўі і задзірыста цокаць вавёркі! 5) Не сумняваўся я ў гэтым ніколі, толькі цяпер вера стала цвярдзей: родная мова, роднае поле – хіба за роднае ёсць што радней?
20.Зрабіць марфалагічны разбор аднаго прыслоўя з задання 19.

паэзія янкі купалы — гэта філасофскі роздум аб лесе бацькаўшчыны, яе гістарычным мінулым, будучыні. грамадзянская пазіцыя паэта вельмі выразна акрэслена ў вершы «я не для вас»:  

    я не для вас, паны, о не, падняць скібіну слова рвуся на запусцелым дзірване сваёй старонкі беларусі  

    літаратурны псеўданім, які абраў для сябе купала, вельмі сімвалічны. сэнс яго як бы прадвызначае сутнасць купалаўскай музы: быць прарокам для сваіх суайчыннікаў. тэма беларусі ў паэзіі янкі купалы вельмі маштабная. у сваіх творах пісьменнік імкнецца асэнсаваць гісторыю сваёй краіны, яе сівую мінуўшчыну, прадвызначыць будучыню. старажытная беларусь бачыцца паэту праз сімвалічныя вобразы кургана, дуба, якія сведчаць аб мужнасці, нязломнасці народнага духу, які стагоддзямі жыве на тэрыторыі беларусі ў гонар славутых асоб, дзейнасць якіх стала яркай старонкай айчыннай і сусветнай гісторыі.  

    паэзія янкі купалы ўвасобіла ў сваім змесце вельмі складаную і супярэчлівую эпоху. сумнымі, шэрымі фарбамі стварае паэт вобразы роднага краю, беззямельнага беларуса, і лёсу выбітага з каляіны жыцця. эпітэты «худыя», «пагарджаныя», «сляпыя», «глухія» падкрэсліваюць забітасць, сацыяльную і нацыянальную прыгнечанасць беларуса.  

    народна-паэтычныя вобразы гора, бяды, крыўды, якія ў творчасці янкі купалы маюць абагульняючае значэнне, разбудзілі сон суайчыннікаў. вялікай шматмільённай грамадой яны, беларусы, ідуць адстойваць права «людзьмі звацца». янка купала самаахвярна служыць ідэі сацыяльнага і нацыянальнага вызвалення роднага народа. як паэт, грамадзянін і патрыёт бацькаўшчыны, ён настойліва і пераканальна сцвярджае думку аб асабістай еднасці з роднай зямлёй, старонкай, якая яго нарадзіла. у служэнні радзіме, народу ён бачыць сэнс свайго паэтычнага прызначэння:  

    з цэлым гутарку весці,  

    сэрца мільёнаў падслухаць біццё —  

    гэткай шукаю цэлы век чэсці,  

    гэта адно мне падпорай жыцця.  

    сваю ролю як духоўнага правадыра нацыі паэт вызначае ў вершы «я ад вас далёка». у творы «маладая беларусь» даволі выразна выявіліся пачуцці, настрой паэта ў вырашэнні лёсу радзімы:  

    падымайся з нізін, сакаліна сям'я,  

    над крыжамі бацькоў, над і,  

    занімай, беларусь маладая мая,  

    свой пачэсны пасад між і.  

    зварот да ўсяго беларускага народа, заклік узняцца на барацьбу за нацыянальную незалежнасць, гістарычнае значэнне гэтай велічнай справы — асноўны матыў верша.  

    падзеі першай сусветнай вайны янка купала перажывае вельмі . купала-гуманіст ніяк не мог змірыцца з яе антынароднай сутнасцю. яна несла няшчасці, разбурэнні, вымушала многіх беларусаў адракацца ад родных мясцін і накіроўвацца ў далёкі свет.  

    з маленства паэт палюбіў прасторы роднай зямлі. палымяную любоў да роднага краю, да яе прыроды ён выказаў у сваіх вершах:  

    лета ты, лета прыгожа-квяцістае,  

    колькі ты ўносіш аздобы з сабой!  

    цягнуцца стройна шнуры каласістыя,  

    пахне прывабна трава над ракой.  

    з дапамогай сродкаў мастацкай выразнасці мовы «прыгожа квяцістае лета», «шнуры залацістыя» і інш. аўтар стварае прывабны і непаўторны малюнак прыроды, які здольны выклікаць радасны настрой. аднак змест верша азмрачняецца сумнымі сацыяльнымі матывамі. паэт сцвярджае ў вершы думку аб гарманічным адзінстве прыроды і жыцця народнага, выказвае спадзяванні, мару аб жыцці вольным, незалежным:  

    эх! каб, здаецца, ды шчасця да гэтага!  

    эх! каб, здаецца, менш гора і слёз!  

    паэзія янкі купалы глыбока народная. народныя песні, прыказкі, прымаўкі, казкі, легенды — крыніца, якая жывіла паэзію паэта. творы янкі купалы глыбей зразумець гісторыю беларусі, палюбіць яе прыроду, зразумець характар нашага суайчынніка. лёс радзімы, «сны аб беларусі» — асноўная ідэя творчасці паэта, якога з поўным правам можна лічыць грамадзянінам, патрыётам.

1. адзначце кароткія дзеепрыметнікі. а) стомлены; 2. адзначце сказы, у якіх дзеепрыметнікавы зварот стаіць пасля паяснёнага слова (знакі прыпынку не пастаўлены). а) лес амаль не крануты рукою чалавека з двух бакоў паступае да самага насыпу.3. адзначце правільнае заканчэнне дадзенай фармулёўкі. не з дзеепрыметнікамі пішацца асобна, каліа) у сказе ёсць ўленне са злучнікам а, якое адносіцца да дзеепрыметніка, або калі дзеепрыметнікі маюць залежныя словы; 4. адзначце правільныя сцверджанні.в) дзеепрыметнікі залежнага стану прошлага часу даволі часта ўжываюцца ў гутарковым стылі. 5. укажыце групу дзеепрыметнікаў, якія без не(ня) не ўжываюцца.в) недавыкананы, недапрацаваны, недасягальны.7. адзначце дзеепрыметнікі, будовы якіх адпавядае схеме "прыстаўка+корань+суфікс+канчатак".в) асветленага.8. адзначце сказы, у якіх дзеепрыметнікі ўтвораны пры дапамозе суфікса -н-. а) неба, усцяж засланаебялёсымі воблакамі, празікала прыветна і холадна. в) перапісаныя мною вершы былі пра каханне.

10. адзначце словазлучэнні, якія правільна перакладзены на беларускую мову.б) осознанная ошибка - усвядомленая памылка;

вроде бы так..