Расстаўце знакі прыпынку. Словы аўтара выдзелены курсівам. 1) Кажа ён
старэйшаму сыну Сцяпану ідзі ты сынку пільнаваць яблыкі. 2) Колькі людскім
пакаленням свяцілі гэтыя зоркі разважаў сам з сабою настаўнік. 3) Сонейка
пабачыўшы Міхася падумала бедны хлопчык. 4) Ну дачушка бацька кажа у шчаслівы
пуць! 5) Вясна ідзе думае Міканор (П, п)ара рыхтавацца да сяўбы. 6) Што самае
галоўнае было ў маім жыцці пытаецца сам у сябе Васіль Сухамлінскі і дае
вычарпальны адказ (Л, л)юбоў да дзяцей. 7) Ад правадніцы строгай чую стаіць наш
поезд сем хвілін. 8) Хадзем заўтра ў лес прапанаваў мне нечакана Яшка (Г, г)рыбоў
багата нарасло. 9) Хораша ў вас тут сказаў Федзя (М, м)ясцінка – любата. 10) Дадому
пойдзеш ці ў бібліятэку спытаў Пецька.

Узоры пейзажная лірыкі купалы- гэта усім вядомыя вершы \"дзве таполі\", \"адцвітанне\", \"жніво\" і іншыя. для мяне ж выдатнейшы ўзор пейзажнай лірыкі купалы- верш \"явар і каліна\". песняй вясны лебядзінаю, скінуўшы зімнія чары, шэпчуцца явар з калінаю ў сумная даліне над ярам. тым, хто цікавіцца творчасцю беларускага песняра, хто хацеў бы спасцігнуць усю глыбіню яго паэзіі, я бы параіла не пакінуць без увагі, абавязкова прачытаць гэты незвычайна чуллівы, поўны пяшчоты і глыбокага сэнсу верш. пра гэты верш хочацца сказаць \"меладычны\", і нядзіўна, што ён пакладзены на музыку. музыку на словы купалы напісаў беларускі кампазітар ю.семеняка, выконваюсь песню вядомыя беларускія \"песняры\" , а так сама наш суайчыннік з амерыкі багдан андрусішын. не толькі \"явар і каліна\" пакладзены на музыку, але і іншыя вершы купалы : \"я ад вас далёка\", \"зваяваным\", \"спадчына\". \"явар і каліна\"- гэта, сапраўды, больш чым верш пра прыроду. у ім зліліся радасць вясновага абуджэння прыроды, пяшчота і каханне, легенды і паданні беларускай зямлі пра русалак і даўнейшыя павер\'і беларусаў пра тое, што прырода - гэта жываю істота. слухаюць смехаў русалчыных, лопату крылляў начніцы, ветру павеваў ап\'янчаных, плюскату шклістай крыніцы. беларускі пісьменнік іван навуменка сказаў пра верш \"явар і каліна\", што \"гэта выказаная замілаванымі, надзвычай экспрэсіўнымі паэтычнымі радкамі хвала жыццю, у вобразах дрэў шэпчуцца аб чымсьці неразгаданным, таямнічым пад вечным небам\".

восень (роднасна інш-прускай. assanis - «восень», гот. аsаns - «жніво», этымалагічна - «час жніва"; па тлумачэнню даля - ад «асяняць» - зацяняць: наступ змроку) - адно з чатырох часоў года, паміж летам і зімой. восень - пераходны сезон, калі прыкметна памяншэнне светлавога дня і паступова паніжаецца тэмпература навакольнага асяроддзя.

складаецца з трох месяцаў: у паўночным паўшар'і - верасня, кастрычніка і лістапада, у паўднёвым - сакавіка, красавіка і траўня.

па колькасці якая паступае на зямлю ад сонца энергіі раўнадзенства павінны быць сярэдзінай адпаведных сезонаў. але затрымка ў змене тэмпературы (выкліканая фізічнымі ўласцівасцямі вады і зямлі) затрымлівае кліматычныя сезоны адносна астранамічных. тэмпературная затрымка змяняецца ў залежнасці ад канкрэтнага месца, таму ў адных культурах восеньскае раўнадзенства расцэньваецца як сярэдзіна восені, а ў іншых - як пачатак восені.да xviii стагоддзя ў маскоўскай дзяржаве восень (есень) працягвалася ад 23 верасня да каляд хрыстова - гэта значыць да 25 снежня. у кожным часу года лічылася па 91 дня і па полчетвертого гадзіны.у старадаўніх пасхаліях восень апісвалася наступным чынам:

у 1348 годзе адбыўся сабор у маскве, на якім пакладзена пачынаць год з верасня, а не з сакавіка. з xv стагоддзя новы год пачынаўся 1 верасня, звесткі аб святкаванні новага года з'яўляюцца з канца xv стагоддзя. «парыжскі слоўнік маскавітаў» (xvi стагоддзе) захаваў руская назва навагодняга свята: першы дзень у годзе.у ірландыі, згодна з нацыянальнай метэаралагічнай службе (met eireann), восеньскімі месяцамі з'яўляюцца верасень, кастрычнік і лістапад. аднак у ірландская календары, які грунтуецца на старажытных кельцкіх традыцыях, восеньскімі лічацца жнівень, верасень і кастрычнік.