, умоляю! Очень , 1. Выпішыце з верша "Завіруха" словы, якія цяпер не сустракаюцца ў беларускай мове. Дайце пераклад альбо тлумачэнне
2. Выпішыце з верша ФОРМЫ СЛОЎ, якія існуюць у сучаснай мове, але па-іншаму змяняюцца. Дайце побач сучасныя варыянты.
3. Ахарактарызуйце ў некалькіх сказах, як змянілася мова за сто год.
Завіруха скачэ ноччу
Патарочай, плачэ, вые;
Пухавыя сыпе у вочы
Сьнегавінкі мне; рагочэ.
Йду на вобмацк; ледзь жывы я,
Ніжывыя суну ногі
Без дарогі. Цело ные,
Калянее; верставы я
Прамінаю слуп убогі,
Троярогі крыж збутвелы,
Пасівелы, цемны, строгі.
Ні чакаю дапамогі...
Прыступае нехта белы.
Асьмялелы. Вот усьцігае,
Акаляе, скамянелы,
Пасінелы, — абнімае.
Завіруха —
Рагатуха сыпе сьнегу
І у прабегу шэпчэ у вухо:
«Заначуеш — ні пачуеш:
«Я завею, я угрэю,
«Зараз ляжаш, дзякуй скажаш,
«Мне ты скажаш». Завіруха —
Рагатуха шэпчэ у вухо.
Ажно чую: раптам злая
Улягае, уціхае
Завіруха. Замірае
Праясьняе у полі. Нікне.
А нізыкне вецяр-сватка.
Бачу—хатка.
Як тры зоркі, тры ваконцы
Пры гасьцінцу. Вераценцы
Дыму у небо уюцца, пнуцца.
Хатка, вокны, дым, сьмяюцца,
Клічуць, вабяць, сустрэчаюць,
Прывечаюць, запрашаюць.
Голас чую родных, мілых.
Узмацаваушыся на сілах,
Крыкнуць рады: «згінь ты, горо!»
А яно у атказ гаворэ:
— «Над табою
Сьнег гурбою.»
Уладзімір Караткевіч
Якуб Колас
Алесь Адамовіч
Іван Пташнікаў
Янка Брыль
Іван Шамякін
Іван Мележ
Кузьма Чорны
Беларуская рэвалюцыйна-дэмакратычная літаратура атрымала магчымасць шырокага развіцця толькі з часу першай рускай рэвалюцыі. Гэта тлумачыцца асаблівасцямі грамадска-гістарычнага становішча ў краіне пры царызме, пераважная парасткі нацыянальнай культуры. У гісторыі беларускай літаратуры ганаровае месца займае творчасць пісьменніка дэмакратычнага кірунку Ф. К. Багушэвіча (гл.
арт. «Ф. К. Багушэвіч »). Традыцыі Ф.
Багушэвіча працягнулі народныя пісьменнікі Янка Купала (гл. Арт. «Янка Купала») і Якуб Колас (гл. Арт. «Якуб Колас»). Абодва яны былі заснавальнікамі сучаснай нацыянальнай беларускай літаратуры.
Іх творчасць атрымала прызнанне ўжо ў перыяд першай рускай рэвалюцыі 1905 - 1907 гг., Яно было цесна звязана з рухам народных мас. Творы гэтых пісьменнікаў, а таксама творы Алаізы Пашкевіч (псеўданім - Цётка, 1876 - 1916) аб'ядноўвае думка пра неабходнасць пераўтварэння жыцця шляхам рэвалюцыі. Героі гэтых твораў - людзі моцнай душы, барацьбіты за свабоду і справядлівасць. У гады першай рускай рэвалюцыі Янка Купала стварыў верш «А хто там ідзе? ». Гэты твор Купалы зрабіла велізарнае ўражанне на М.
Максим Багданович "Санет"
Замерзла ноччу шпаркая крыница
Твая пара, зимовая нуда!
Цяпер няма ужо руху ни сляда,
И нават зверху слоем снег лажыцца
Ды уме дармо, бо там, пад им, струицца
Магутная, жывучая вада
Чакай! Яе йшчэ прыйдзе чарада!
Здалее хваляу хор на вольны свет прабицца.
Прыклау я гэты симвал да сябе,
схилиушыся у надсильнай барацьбе
И разгадау прыроды роднй смловы
Як - прамаучу, бо кожны з вас - паэт.
Рассейце ж сами легки змрок памовы
Сваёй душы туды пралице свет!"
Тэма - шпаркая крыница
идэя - прымуссиць чытачоу звяртаць увагу на прыроду, разгадваць яе словы