Каза, каза, лубяныя вочы, дзе ты была? - Коней пасьвіла. - А коні-то дзе? - Міколка адвёў. - А Міколка-то дзе? - У клець сышоў. - А клець-то дзе? - Вадой знесла. - А вада-то дзе? - Быкі выпілі. - А быкі-то дзе? - У гару сышлі. - А гара-то дзе? - Чарвякі сточены. - А чарвякі-то дзе? - Гусі выклявалі. - А гусі-то дзе? - У вересняк сышлі. - А вересняк-то дзе? - Дзеўкі выламалі. - А дзеўкі-то дзе? - Замуж выскакали. - А мужыкі-то дзе? - Усе примерли
- Kaza, kaza, lubianyja vočy, dzie ty byla? - Koniej paśvila. - A koni-to dzie? - Mikolka advioŭ. - A Mikolka-to dzie? - U klieć syšoŭ. - A klieć-to dzie? - Vadoj zniesla. - A vada-to dzie? - Byki vypili. - A byki-to dzie? - U haru syšli. - A hara-to dzie? - Čarviaki stočjeny. - A čarviaki-to dzie? - Husi vykliavali. - A husi-to dzie? - U vieriesniak syšli. - A vieriesniak-to dzie? - Dzieŭki vylamali. - A dzieŭki-to dzie? - Zamuž vyskakali. - A mužyki-to dzie? - Usie primierli
Рамантызм – надзвычай важны этап у развіцці культуры, гэта сапраўдная рэвалюцыя ў мастацтве, не толькі ў літаратуры. Рамантыкі падпарадкавалі сабе тэатр, жывапіс, музыку, філасофію, многія гуманітарныя навукі. А ў літаратуры тэмп развіцця надзвычай паскорыўся, новыя плыні і напрамкі ўзнікалі і развіваліся нават за месяцы. Як ні ў адну іншую эпоху, літаратура рамантызму звязана з філасофіяй. Рамантыкі сцвярджалі веру ў панаванне духоўнага пачатку ў жыцці, падпарадкаванне матэрыі духу. Адным з выдатных пісьменнікаў-рамантыкаў быў Ян Баршчэўскі. Вяршыняй творчасці пісьменніка стала кніга "Шляхціц Завальня, або Беларусь у фантастычных апавяданнях". Яна складаецца з чатырнаццаці апавяданняў міфалагічна-фальклорнага зместу, сюжэты якіх скаладаюць аповеды падарожнікаў у доме шляхціца Завальні падчас доўгіх зімовых вечароў. Усе апавяданні глыбока павучальныя і ў той жа час займальныя. Найбольш цікавыя апавяданні "Плачка" і "Сын Буры". "Плачка" - адно з самых незвычайных апавяданняў кнігі. У гэтай гісторыі апісваецца незвычайная прыгожая кабета, якая з'яўляецца ў пакінутых дамах, у пустых касцёлах і на руінах. На яе вачах заўсёды блішчэлі слёзы, з-за таго людзі называлі яе Плачкай. Вобраз Плачкі сымвалізуе, што ў чалавека на першым месце павінны быць не матэрыальныя, а духоўныя каштоўнасці. Яна плача, бо іх, каштоўнасці, не бачаць, не разумеюць, ганяюцца за ўяўным, несапраўдным. У апавяданні "Сын Буры" сляпы Францішак расказвае пра сваю сустрэчу з дзіўным пілігрымам, які назваў сябе Сынам Буры. У час буры гэты чалавек не хаваўся ад дажджу і ветру. Сын Буры расказаў, як некалі каля беднай хаціны сваіх бацькоў спаткаў Плачку, апранутую ў сукенку вясёлкавых колераў і з кветкамі на галаве. Плачка паказала юнаку далёкі свет, над якім пад аблакамі кружылі арлы. Хлопец вырашыў пабачыць, што дзеецца на свеце, і з таго часу блукае па зямлі. Сын Буры - чалавек, апантаны вечнай прагай творчасці, пошуку ісціны, пазнання, дзеяння. Вобразы Плачкі і Сына Буры арыгінальны і не сустракаюцца ў іншых славянскіх літаратурах. Кніга "Шляхціц Завальня" ўздымае перш за ўсё маральна-этычныя праблемы. Але паўстаюць яны ў цікавых міфалагічных вобразах.
- Коней пасьвіла.
- А коні-то дзе?
- Міколка адвёў.
- А Міколка-то дзе?
- У клець сышоў.
- А клець-то дзе?
- Вадой знесла.
- А вада-то дзе?
- Быкі выпілі.
- А быкі-то дзе?
- У гару сышлі.
- А гара-то дзе?
- Чарвякі сточены.
- А чарвякі-то дзе?
- Гусі выклявалі.
- А гусі-то дзе?
- У вересняк сышлі.
- А вересняк-то дзе?
- Дзеўкі выламалі.
- А дзеўкі-то дзе?
- Замуж выскакали.
- А мужыкі-то дзе?
- Усе примерли
- Kaza, kaza, lubianyja vočy, dzie ty byla? - Koniej paśvila. - A koni-to dzie? - Mikolka advioŭ. - A Mikolka-to dzie? - U klieć syšoŭ. - A klieć-to dzie? - Vadoj zniesla. - A vada-to dzie? - Byki vypili. - A byki-to dzie? - U haru syšli. - A hara-to dzie? - Čarviaki stočjeny. - A čarviaki-to dzie? - Husi vykliavali. - A husi-to dzie? - U vieriesniak syšli. - A vieriesniak-to dzie? - Dzieŭki vylamali. - A dzieŭki-to dzie? - Zamuž vyskakali. - A mužyki-to dzie? - Usie primierli
Адным з выдатных пісьменнікаў-рамантыкаў быў Ян Баршчэўскі. Вяршыняй творчасці пісьменніка стала кніга "Шляхціц Завальня, або Беларусь у фантастычных апавяданнях". Яна складаецца з чатырнаццаці апавяданняў міфалагічна-фальклорнага зместу, сюжэты якіх скаладаюць аповеды падарожнікаў у доме шляхціца Завальні падчас доўгіх зімовых вечароў. Усе апавяданні глыбока павучальныя і ў той жа час займальныя.
Найбольш цікавыя апавяданні "Плачка" і "Сын Буры". "Плачка" - адно з самых незвычайных апавяданняў кнігі. У гэтай гісторыі апісваецца незвычайная прыгожая кабета, якая з'яўляецца ў пакінутых дамах, у пустых касцёлах і на руінах. На яе вачах заўсёды блішчэлі слёзы, з-за таго людзі называлі яе Плачкай. Вобраз Плачкі сымвалізуе, што ў чалавека на першым месце павінны быць не матэрыальныя, а духоўныя каштоўнасці. Яна плача, бо іх, каштоўнасці, не бачаць, не разумеюць, ганяюцца за ўяўным, несапраўдным.
У апавяданні "Сын Буры" сляпы Францішак расказвае пра сваю сустрэчу з дзіўным пілігрымам, які назваў сябе Сынам Буры. У час буры гэты чалавек не хаваўся ад дажджу і ветру. Сын Буры расказаў, як некалі каля беднай хаціны сваіх бацькоў спаткаў Плачку, апранутую ў сукенку вясёлкавых колераў і з кветкамі на галаве. Плачка паказала юнаку далёкі свет, над якім пад аблакамі кружылі арлы. Хлопец вырашыў пабачыць, што дзеецца на свеце, і з таго часу блукае па зямлі. Сын Буры - чалавек, апантаны вечнай прагай творчасці, пошуку ісціны, пазнання, дзеяння.
Вобразы Плачкі і Сына Буры арыгінальны і не сустракаюцца ў іншых славянскіх літаратурах. Кніга "Шляхціц Завальня" ўздымае перш за ўсё маральна-этычныя праблемы. Але паўстаюць яны ў цікавых міфалагічных вобразах.