ЗАВТРА ТЕСТ И ВСЕМУ КЛАССУ ЭТО ТОТ ТЕСТ
1. Адзначце радкі, у якіх выразы не з’яўляюцца словазлучэннямі:
1) поле і лес;
2) самы добры;
3) хай бы прыйшоў;
4) хтосьці з нас;
5) учора вырашылі.
2. Адзначце словазлучэнні, у якіх дапушчаны памылкі ў кіраванні:
1) паслаць па бацьку;
2) падзякаваць сябра;
3) кватэра на два пакоі;
4) насміхацца над няўмелым;
5) накіравацца ў грыбы.
3. Адзначце словазлучэнні, у якіх галоўнае слова кіруе залежным;
1) падараваць радасць;
2) спяваць моцна;
3) спяваць песню;
4) сшытак брата;
5) мара вучыцца.
4. Адзначце неразвітыя сказы:
1) Печ халодная.
2) Летам дні доўгія.
3) Ужо заспявалі.
4) Чысты голас.
5) Сумна і прыветна.
5. Адзначце сказы, у якіх дзейнік выражаны назоўнікам ў назоўным
склоне :
1) Яны стаялі, падтрымлівалі адна адну і ціха плакалі.
2) Зямля набывае матава-белы колер, а валаконцы ўсѐ ткуцца.
3) Там вецер, а тут заўсѐды ўтульна.
4) Кожны з нас маўкліва праводзіў вачыма жураўліны клін.
5) Заходняя Дзвіна – мая малая радзіма, калыска майго маленства.
6. Адзначце сказы, у якіх на месцы пропускаў абавязкова ставіцца
працяжнік:
1) Беларуская народная творчасць _ гэта паэма народа, люстра яго
душы.
2) Лічыцца, што пасля мовы адзенне _ найважнейшая этнічная
прымета народа.
3) Вада ў моры _ як шкло, аж відаць на дне пясок.
4) Увосень ночы _ доўгія.
5) Маѐ вялікае жаданне _ ва ўсім будзѐнным бачыць урачыстасць.
7. Адзначце сказы, у якіх правільна падкрэслены галоўныя члены сказа:
1) Нашы дзяды і бацькі ўмелі шанаваць хлеб.
2) Язэп Драздовіч – постаць незвычайная ў гісторыі мастацтва.
3) І расказаў дзед Талаш пра свае прыгоды.
4) На той хутар начальнік з байцамі трапіў другі раз.
5) У паветры сыра.
8. Адзначце сказы з недапасаванымі азначэннямі:
1) Пасля пацягнуўся поплаў з празрыстаю сінізною далечы.
2) Паляванне на грыбы – прыемнае правядзенне часу.
3) Прайшлі цѐплыя дажджы, сонца дорыць зямлі невычарпальную
ласку.
4) Жаданне пайсці на рыбалку не пакідала да самага вечара.
5) Тонкія серабрыстыя валаконцы асядаюць на зямлю.
9. Вызначце від выказніка ў сказе: То там, то тут былі бачны зубры дзеяслоўны;
2) састаўны дзеяслоўны;
3) састаўны іменны.
10. Адзначце сказы, у якіх выказнік ужыты ў няправільнай форме:
1) Усе прысутныя бачылі, што старшыня нечым усхваляваны.
2) Тры высокія дубы ўзвышалася над хатай.
3) Частка студэнтаў адмовілася ад экскурсіі.
4) Мала хто з прысутных падтрымалі дырэктара.
5) Пяцѐра малых сядзела на беразе рэчкі.
11. Адзначце двухсастаўныя сказы:
1) Папараць жоўтая, буланая, а месцамі чырвоная, як агонь.
2) У расчыненыя дзверы павеяла вільготнай свежасцю.
3) Ды і з выгляду ѐн – хлопец нішто сабе.
4) Хто з грыбнікоў не ведае асаблівага паху маладых дароў прыроды.
5) Са свайго языка спусціш, на чужым не зловіш.
12. Устанавіце адпаведнасць паміж аднасастаўнымі сказамі:
1) Пахаладала.
2) Не рабі ліхога і не бойся нікога.
3) Раніца.
4) Хаджу, любуюся наваколлем.
5) Беларусь называюць краем блакітных азѐр.
6) Абагульнена-асабовы.
7) Назыўны.
8) Няпэўна-асабовы.
9) Пэўна-асабовы. 10.Безасабовы.
13. Адзначце сказы, у якіх аднародныя члены выдзелены коскамі
правільна:
1) Вецер калыхаў высокія жоўтыя сосны, і яны шумелі несціхана вакол
заставы, пасля супакойваліся і ціха шапталі пра нешта таемнае.
2) Раніцаю на ўслоне ляжалі пяць боханаў хлеба пышных,
зарумяненых, злѐгку асвежаных і даспявалі.
3) Я амаль забыўся пра тую мімалѐтную, франтавую сустрэчу і
ўспомніў пра яе толькі праз васямнаццаць год.
4) Аголеныя дрэвы шумелі глуха, надрыўна.
5) Неяк нечакана і непрыкметна з’явілася круглае, чырвонае сонца.
14.Адзначце сказы, у якіх няправільна вызначана сінтаксічная роля
выдзеленых слоў:
1) Рака ў гэты час спакойная і велічная, і ні адна зморшчынка не
пярэсціла яе чало. – аднародныя выказнікі.
2) Растае снег, бягуць ручайкі, спяваюць жаўрукі. – аднародныя
выказнікі.
3) Дзень пагоды, восеньскай цеплыні і бясхмар’я панаваў навокал у
прыродзе. – аднародныя азначэнні.
4) Аголеныя дрэвы шумелі глуха, надрыўна, шалѐна біліся аб сцены
аканіцы. – аднародныя акалічнасці.
5) Здавалася, не будзе канца завірухі лютай сіле, яе злоснаму
завыванню. – аднародныя дапаўненні.
15. Адзначце сказы, у якіх знакі прыпынку пры абагульняльных словах
пастаўлены няправільна:
1) Лес заўсѐды шумеў: узімку і ўлетку, вясной і ўвосень.
2) Паўната адчування жыцця, жывая сувязь з людзьмі, пачуццѐ
адказнасці перад народам – усѐ гэта складае змест кніг П. Панчанкі.
3) А ты, сведка, плывеш і плывеш удаль, убіраючы ў сябе ўсѐ – добрае
і благое, радаснае і скрушнае.
4) Побач не было нікога: ні бацькоў, ні сваякоў, ні сяброў.
5) Вясна прыгожая ўсюды – у полі, у лесе, у горадзе.
Невысокага росту егер, хударлявы, ссутулены, з кароткімі рыжымі вусамі і рэдкай бародкай, быў падобны на сапраўдна-га лесавічка. Пад старым разгалістым дубам, што рос на палян-цы, ён ціхім голасам даваў парады фатографу:
— Вунь там, за бродам, пачынаецца вялікі імшарнік. Апранай гумавыя боты, каб не падмачыцца. За бродам будзе мысок дубровы... За ім пачынаецца балота. Каля мыска якраз і б'юцца на світанні ласі. Толькі асцярожна... Днямі адна наша жанчына збірала журавіны, Напаў на яе лось... Яна так перапужалася, што і не помніць, як з балота выбралася. Будзь асцярожны, бо хто ведае, што ў галаве раз'юшанага лася. Калі што не так — хутчэй на дрэва. Не шумі, бо лось можа з'явіцца нечакана...
Апоўначы фатограф абуў гумавыя боты, апрануў ватоўку. Зарадзіў апарат.
Задоўга да світання ён перабраўся праз брод і прытаіўся за невялікім стажком каля ўзлесся. Тут, на выкашаных прагалі-нах між кустоў алешніку і лазы, сыходзіліся на бойку ласі.
Прыхінуўшыся да стажка, фатограф і не прыкмеціў, як за-драмаў. Абудзіў яго голас. Здавалася, што нехта заблудзіўся ў балоце і гукае прыглушаным хрыплаватым голасам, просіць дапамагчы.
Дрымоту як рукой зняло. Фатограф закінуў сумку з фота-апаратам за спіну і, адгукваючыся, пайшоў напрасткі праз ба-лота. Раптам голас прагучаў у другім баку. Фатограф спыніў-ся — ці не мроіцца яму. Прыслухаўся. Прайшоў мо якіх сто метраў і стаў як укопаны. Перад ім, як здані, выплылі з тума-ну два вялізныя ласі. Апусціўшы галовы, выставіўшы наперад галінастыя рогі, яны на нейкае імгненне знямелі і стаялі неру-хома. Потым кінуліся адзін на аднаго.
Стукнуліся рогі аб рогі, затрашчалі. Звяры ўпіраліся, разва-рочвалі капытамі купіны, мох — хто каго перасіліць. Але ніво-дзін не здаваўся. Вось ласі ўпалі на калені. Потым падхапіліся, адбеглі трохі і зноў кінуліся адзін на аднаго. Зноў затрашчалі рогі.
Здавалася, барацьба ішла не на жыццё, на смерць.
Але вось адзін супернік не вытрымаў націску і пахіснуўся. Гэтага было дастаткова. Другі мацней націснуў і паваліў яго. Пераможаны не паспеў падняцца, як атрымаў яшчэ ўдар.
Хутчэй трэба ратавацца, уцякаць. Лось падхапіўся і з усіх ног падаўся прэч. Пераможца пагнаўся за ім.
Фатограф стаяў як зачараваны і не мог уцяміць, што перад ім было — сон ці ява. Захоплены незвычайным відовішчам, ён забыўся, дзеля чаго сюды прыйшоў.
Зноў пачуўся стогн. Толькі цяпер фатограф зразумеў, што гэта быў баявы кліч лася.
Фатограф асцярожна крануўся на ласіны стогн. Неўзабаве ён выйшаў на невялікі грудок, дзе расло некалькі маладых дубкоў. Ласі раўлі, стагналі навокал, але не трапляліся на вочы.
Фатограф пасмялеў, перастаў асцерагацца, страціў піль-насць. Ён спыніўся каля пня, дастаў з кішэні цыгарэты...
Лось з'явіўся нечакана, быццам здань. Апусціўшы галаву, выставіўшы рогі, звер пёр напралом.
Фатограф схапіў апарат, але не паспеў пстрыкнуць затво-рам: вельмі ж хутка скарачалася адлегласць паміж ім і ласём. Тады ён сарваўся і куляю даляцеў да дубка і, як тая рысь, хут-ка і спрытна ўзабраўся на дрэва.
Лось горда ўзняў галаву і павярнуў назад.
Ён і сапраўды перамог: слабейшы ўцёк ад яго.
Праз хвіліну, другую быў чуваць у імшарніку стогн: лось выклікаў на бой таго, хто яшчэ хацеў памерацца з ім сваёю сілаю. (491 слова)
Объяснение: