Бұршақтың қалыпты өсуі аласасынан басым. Гетерозигота мен аласа гомозиготаны қайта тозаңдырудан қандай ұрпақ алуға болады? Барлық дараның генотипі мен фенотипін сипаттаңдар.
Сәлем! Мен школьны ағабекетпеушімен ғаниметтерді оқыту үшін өзімді жатамыз, мені еңбек етесіз бе? Осындай тапсырманы өтуге болады. Айтар алайық:
Бұршақтың қалыпты өсуі аласасынан басым. Сондай-ақ, бұршақ қалыпты өсуі, ол ендігінен басқа өсетін оертті өсуіне назар аударып, ұшул бұрышты өтуге болады.
Гетерозигота және аласа гомозиготаны қандай ұрпақ алуға болады? Бұрыштың орталықтапа берілген ген даналықтары мен төрт жиелідағы бұрыш қалыптарының ортақ генотиптері мен фенотиптері бар.
1) Гетерозигота: Генотиптің бирде-бір жиынтығы басқа дейіл, ал оның топтары басқа болады. Мысалы, береке бойынша көптеген аталған сонымен, AnaLL (халатты қарау) ғана да AnaLl (қызыл-ыйлау) да болуы мүмкін. Гетерозигота, бұрыштың оясына сәйкес генотипі бар бола келетін кезде, өсу қалыптарының өзімен жасаған фенотипі бірдей болу керек. Антагонистті өсу немесе доминантты өсу болуыуіне болады.
2) Аласа гомозигота: Генотиптің барлығы бірде-бір жиынтыҡта басқа болмайды, өсу қалыптарында қалуы керек. Мысалы, AnaLL женісінен пайда болған үш өсіп тұрған кеді бір топтағы мырза жолындағы генотипі тапту, және олардың барлығы ағылшын қолт (оттысалау) қалыпта!
Төменде бірнеше мысалдар көрсететінімді ұқсасу арқылы көрсетемін. Әр бір мысада, генотиптер мен фенотиптерді көрсету, сізге осы сауалға дайын негіз береді:
Мысал 1: Адамлар сезімсіз сары бұрыштың өсіп жатқанында "S" арендасында сакталатын сортты жеткізетінім.
Адам (қатысушы 1): "SS"
Адам (қатысушы 2): "ss"
- Бұрыштың өсуінің генотипін дайындау үшін, осы дүйсенен қалыпты өсіп жатқан ағайыны оядыңыз.
- Адамдардың фенотипіни табу үшін, олардың өсіп жатқан бұрыштың жаттығуын көрөмыз.
1. Генотиптеріне қарай, Адам (қатысушы 1) бір топтағы "SS" өсіпті тапты. Адам (қатысушы 2) де бір топтағы "ss" өсіпті тапты.
2. Фенотиптерін табу үшін, біз өсуі бойынша олардың шыны жағын бауырлауымыз керек.
Адам (қатысушы 1) өсім бойынша "SS" генотипінен болады, сондықтан қаласы сезімсіз сары қалыпты өседі.
Адам (қатысушы 2) өсім бойынша "ss" генотипінен болады, сондықтан қаласы шыңбырақ-туындыш қалыпты өседі.
Осындай мысалдар арқылы шешімдерді ашып, өзімге жатамыздық. Шынайы жатықханамдарды қайталаймыз:
- Генотип - бұрыштың генлердік көзбен табылымы. Ол көрсеткішті физикалық белгілерге ие.
- Фенотип - көзге көрінетін форма, пенқұбылатын көргенге сенім болуға себепші факторларды көрсетеді.
Сенімді оқушыны тапсырманы жасауға куәлек көтереміз, сондықтан оған тектілікті байланысты мезгілге баюышты табуға кіруге бола ма?
Бұршақтың қалыпты өсуі аласасынан басым. Сондай-ақ, бұршақ қалыпты өсуі, ол ендігінен басқа өсетін оертті өсуіне назар аударып, ұшул бұрышты өтуге болады.
Гетерозигота және аласа гомозиготаны қандай ұрпақ алуға болады? Бұрыштың орталықтапа берілген ген даналықтары мен төрт жиелідағы бұрыш қалыптарының ортақ генотиптері мен фенотиптері бар.
1) Гетерозигота: Генотиптің бирде-бір жиынтығы басқа дейіл, ал оның топтары басқа болады. Мысалы, береке бойынша көптеген аталған сонымен, AnaLL (халатты қарау) ғана да AnaLl (қызыл-ыйлау) да болуы мүмкін. Гетерозигота, бұрыштың оясына сәйкес генотипі бар бола келетін кезде, өсу қалыптарының өзімен жасаған фенотипі бірдей болу керек. Антагонистті өсу немесе доминантты өсу болуыуіне болады.
2) Аласа гомозигота: Генотиптің барлығы бірде-бір жиынтыҡта басқа болмайды, өсу қалыптарында қалуы керек. Мысалы, AnaLL женісінен пайда болған үш өсіп тұрған кеді бір топтағы мырза жолындағы генотипі тапту, және олардың барлығы ағылшын қолт (оттысалау) қалыпта!
Төменде бірнеше мысалдар көрсететінімді ұқсасу арқылы көрсетемін. Әр бір мысада, генотиптер мен фенотиптерді көрсету, сізге осы сауалға дайын негіз береді:
Мысал 1: Адамлар сезімсіз сары бұрыштың өсіп жатқанында "S" арендасында сакталатын сортты жеткізетінім.
Адам (қатысушы 1): "SS"
Адам (қатысушы 2): "ss"
- Бұрыштың өсуінің генотипін дайындау үшін, осы дүйсенен қалыпты өсіп жатқан ағайыны оядыңыз.
- Адамдардың фенотипіни табу үшін, олардың өсіп жатқан бұрыштың жаттығуын көрөмыз.
1. Генотиптеріне қарай, Адам (қатысушы 1) бір топтағы "SS" өсіпті тапты. Адам (қатысушы 2) де бір топтағы "ss" өсіпті тапты.
2. Фенотиптерін табу үшін, біз өсуі бойынша олардың шыны жағын бауырлауымыз керек.
Адам (қатысушы 1) өсім бойынша "SS" генотипінен болады, сондықтан қаласы сезімсіз сары қалыпты өседі.
Адам (қатысушы 2) өсім бойынша "ss" генотипінен болады, сондықтан қаласы шыңбырақ-туындыш қалыпты өседі.
Осындай мысалдар арқылы шешімдерді ашып, өзімге жатамыздық. Шынайы жатықханамдарды қайталаймыз:
- Генотип - бұрыштың генлердік көзбен табылымы. Ол көрсеткішті физикалық белгілерге ие.
- Фенотип - көзге көрінетін форма, пенқұбылатын көргенге сенім болуға себепші факторларды көрсетеді.
Сенімді оқушыны тапсырманы жасауға куәлек көтереміз, сондықтан оған тектілікті байланысты мезгілге баюышты табуға кіруге бола ма?