Темекі (Nicotiana) – алқа тұқымдасына жататын, құрамында есірткі бар бір және көп жылдық шөптесін өсімдік. Қазақстанда оның 3 түрі: кәдімгі темекі, мәдени темекі, махорка өсіріледі. Темекінің құрғақ жапырағының құрамында 1,09-3,7 пайыз никотин, 17,1-18,9 пайыз күл (органикалық заттар), 4,9-17,6 пайыз көмірсулар,2,2-3,7 пайыз азот, 0,1-1,3 пайыз эфир майлары және органикалық қышқылдар, шайырлар бар. Құрғатылған жапырағынан мүштікке салатын папирос, сигарет, сигарлар дайындалады. Темекі — өте улы, құрамында алколойдтар, әсіресе есірткі заттары көп өсімдік. Жыл сайын дүние жүзінде темекі шегудің салдарынан 4 млн. адам қайтыс болады екен. Бүгінде жер шарында 1,2 млрд. адам темекі шегетін көрінеді. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының дерегі бойынша, 1997 жылы темекіден 3 млн. адам қайтыс болған болса, бұл көрсеткіш жыл сайын 33 пайызға өсіп отырған. Ал, Қазақстанда қазіргі уақытта 5 миллионға жуық адам темекі шегеді екен. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының есебіне жүгісек, егер жағдай өзгермесе, онда таяу жылдарда жарты миллиард адамның түбіне темекі жетуі мүмкін көрінеді.Темекі тартатын адам күніне орта есеппен 200 рет, айына 6 мың рет, жылына 72 мың рет ішке түтін сорады. Қызығы сол, темекі шегуді о баста «ойнап» бастаған 100 адамның 80-і біртіндеп тұрақты шылымқорға айналады. Қазір темекінің мыңнан артық зияны бар екені мәлім болып отыр. Сондықтан, темекі шекпейтіндер оған жоламай-ақ қойсын, шылымқорлар одан құтылудың жолын қарастырсын. Темекі – адам денсаулығына қауіптілігімен қатар өзіне тәуелді ететін өнім.
Изучая клеточное строение с микроскопа, ученые заметили, что в некоторых участках органов растения клетки делятся, образуя новые клетки. Деление клетки чаще всего происходит очень сложно. Под микроскопом можно проследить, что перед делением клетки ядро увеличивается и в нем появляются хорошо заметные хромосомы. При этом видно, что каждая хромосома удвоилась (двойная), образовав пару дочерних хромосом. Несколько позднее ядерная оболочка и ядрышко исчезают и хромосомы оказываются в цитоплазме. Они передвигаются к экватору клетки. Здесь происходит расхождение дочерних хромосом. Одна из них движется к одному полюсу клетки, другая — к другому. У полюсов хромосомы сближаются, становятся менее заметными. Одновременно вокруг них формируются новые ядерные оболочки. В результате образуются два новых дочерних ядра. В это же время в цитоплазме по экватору клетки между двумя дочерними ядрами появляется пластинка, которая отделяет дочерние клетки друг от друга. Образуются две совершенно одинаковые дочерние клетки. В их ядрах находится столько же хромосом, сколько имела материнская клетка. Значительно реже деление клетки совершается без сложных перемещений хромосом. Просто ядро и цитоплазма делятся надвое, образуя молодые клетки. Молодые клетки отличаются от старых. Они меньше размером, в них много мелких вакуолей. Клеточного сока в клетке очень мало. Ядро расположено посередине клетки. В старых клетках имеется несколько крупных вакуолей или одна большая, наполненная клеточным соком, а цитоплазма с ядром оказывается оттесненной к оболочке. Вновь образовавшиеся молодые клетки растут, растягиваются, достигают размера взрослых и сами начинают делиться. Так, в результате деления и роста клеток растут корни, стебли и листья растения. Число клеток в органах растения увеличивается — растение растет
Жыл сайын дүние жүзінде темекі шегудің салдарынан 4 млн. адам қайтыс болады екен. Бүгінде жер шарында 1,2 млрд. адам темекі шегетін көрінеді. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының дерегі бойынша, 1997 жылы темекіден 3 млн. адам қайтыс болған болса, бұл көрсеткіш жыл сайын 33 пайызға өсіп отырған. Ал, Қазақстанда қазіргі уақытта 5 миллионға жуық адам темекі шегеді екен.
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының есебіне жүгісек, егер жағдай өзгермесе, онда таяу жылдарда жарты миллиард адамның түбіне темекі жетуі мүмкін көрінеді.Темекі тартатын адам күніне орта есеппен 200 рет, айына 6 мың рет, жылына 72 мың рет ішке түтін сорады. Қызығы сол, темекі шегуді о баста «ойнап» бастаған 100 адамның 80-і біртіндеп тұрақты шылымқорға айналады. Қазір темекінің мыңнан артық зияны бар екені мәлім болып отыр. Сондықтан, темекі шекпейтіндер оған жоламай-ақ қойсын, шылымқорлар одан құтылудың жолын қарастырсын.
Темекі – адам денсаулығына қауіптілігімен қатар өзіне тәуелді ететін өнім.