Топырақтану (Почвоведение) — топырақтарды: олардың генезисін, даму тарихын, құрамы мен қасиеттерін, географиялық таралуын, сондай-ақ топырақты оңтайлы пайдалану мен оның құнарлылығын арттырудың жолдарын зерттейтін ғылым. Топырақтану ғылымының негізін орыс ғалымы В.В.Докучаев қалады. Оның Петербургте басылып шыққаң «Орыстың қара топырағы» (1883 ж.) атты еңбегінде топырақтың дүрыс анықтамасы, оның қасиеттері туралы ғылыми негізделген түсініктер берілген. В.В.Докучаев топырақ түзілу процесінің бес факторға байланысты екенін анықтады. Оларға: бастапқы аналық жыныстар,ауа райы, жер бедері, уақыт және өсімдіктер мен жануарлар жатады.Кейін ғылыми зерттеулердің нәтижесіне байланысты бұларға су (топырақ суы, жерасты суы) және адамның шаруашылық әрекеті қосылды. Топырақ жеке әртүрлі өлшемдегі қатты бөлшектерден тұрады. Қатты бөлшектер сумен және ауамен қоршалған. Сондықтан топырақты үш фазалы жүйе ретінде қарастырады.
Тамыр көптеген және әр түрлі жасушалардан тұрады.Оны бірнеше бөліктерге немесе аймақтарға бөлуге болады.Тамырдың ең ұшын тамыр оймақшасы жауып тұрады.Тірі, жұқа өабықшалы жасушалардан тұратын тамыр оймақшасы әрдайым қабыршақтанып, түлеп отырады.Бөліну аймағынан соң тамыр жұмсақ, мөлдір болып көрінеді.Бұл-өсу аймағы. Өсу аймағындағы жасушалар созылыңқы болып келеді және бұл аймақтың мөлшері онша үлкен болмайды. Мұнан жоғары ұзындығы 5-200 мм болатын сору аймағы орналасады.Минералды заттар мен суды сору қызметін осы аймақта болатын тамыр түкшелері атқарады.Тамыр түкшелері қабырғасы, цитоплазмасы, ядросы және басқа бөліктері бар жасуша екенін ұлғайтқыш әйнекпен байқауға болады.
Тамырдың 1мм2 бетінде 200-ден 400-ге дейін тамыр түкшелері болады. Тамыр түкшелері болғандықтан, тамырдың сору беті 18 есеге жуық өседі. Тамыр түкшелері 10-20 тәулік қана тіршілік етеді. Тамырдың жас бөлігінде жаңа тамыр түкшелері түзіледі.
Топырақтану (Почвоведение) — топырақтарды: олардың генезисін, даму тарихын, құрамы мен қасиеттерін, географиялық таралуын, сондай-ақ топырақты оңтайлы пайдалану мен оның құнарлылығын арттырудың жолдарын зерттейтін ғылым. Топырақтану ғылымының негізін орыс ғалымы В.В.Докучаев қалады. Оның Петербургте басылып шыққаң «Орыстың қара топырағы» (1883 ж.) атты еңбегінде топырақтың дүрыс анықтамасы, оның қасиеттері туралы ғылыми негізделген түсініктер берілген. В.В.Докучаев топырақ түзілу процесінің бес факторға байланысты екенін анықтады. Оларға: бастапқы аналық жыныстар,ауа райы, жер бедері, уақыт және өсімдіктер мен жануарлар жатады.Кейін ғылыми зерттеулердің нәтижесіне байланысты бұларға су (топырақ суы, жерасты суы) және адамның шаруашылық әрекеті қосылды. Топырақ жеке әртүрлі өлшемдегі қатты бөлшектерден тұрады. Қатты бөлшектер сумен және ауамен қоршалған. Сондықтан топырақты үш фазалы жүйе ретінде қарастырады.
Тамыр көптеген және әр түрлі жасушалардан тұрады.Оны бірнеше бөліктерге немесе аймақтарға бөлуге болады.Тамырдың ең ұшын тамыр оймақшасы жауып тұрады.Тірі, жұқа өабықшалы жасушалардан тұратын тамыр оймақшасы әрдайым қабыршақтанып, түлеп отырады.Бөліну аймағынан соң тамыр жұмсақ, мөлдір болып көрінеді.Бұл-өсу аймағы. Өсу аймағындағы жасушалар созылыңқы болып келеді және бұл аймақтың мөлшері онша үлкен болмайды. Мұнан жоғары ұзындығы 5-200 мм болатын сору аймағы орналасады.Минералды заттар мен суды сору қызметін осы аймақта болатын тамыр түкшелері атқарады.Тамыр түкшелері қабырғасы, цитоплазмасы, ядросы және басқа бөліктері бар жасуша екенін ұлғайтқыш әйнекпен байқауға болады.
Тамырдың 1мм2 бетінде 200-ден 400-ге дейін тамыр түкшелері болады. Тамыр түкшелері болғандықтан, тамырдың сору беті 18 есеге жуық өседі. Тамыр түкшелері 10-20 тәулік қана тіршілік етеді. Тамырдың жас бөлігінде жаңа тамыр түкшелері түзіледі.
Объяснение: