2-тәжірибе. Тапсырма: заттың еруіне температураның әсерін бақылау.
Орындалу тәртібі:
1. Екі сынауыққа 2-3 грамнан
қант сал, әрбір сынауыққа 1/4 белігі
мелшерінде су құй.
2. Техника қауіпсіздігі ережесін
сақтай отырып, 1 сынауықты қыз-
Дыр.
3. Қай сынауықта (1 немесе
2) еру үдерісі жылдам жүреді?
4. Заттың еруіне температураның әсері туралы қорытынды
аса.
Қорытынды: Қатты заттардың еруі судағы температура
жоғарылаған кезде ... .
Мұз дәуірі – бұдан 10 мың жыл бұрын Еуропаны, Солтүстік Америка мен Азияның солтүстігін мұз басқан кезең. Осыдан бірнеше миллион жыл бұрын солтүстік өңірлерде мәңгі жасыл жапырақты қалың жыныс, ну орман өсіп тұрған. Орман ішінде сан алуан жан-жануарлар үйір-үйірімен жайылып жүретін, өзен-көлдердің жағасында сан алуан құстардың шуылы бір сәт те толастамайтын. Ол кездің ауа райы қашанда жылы, бір қалыпты жұмсақ келетін, қыстың үскірік соққан аязы да, жаздың аптап ыстығы да болмайтын. Келе-келе ауа райы біртіндеп салқындай бастады. Қыстыгүні жаңбырдың орнына қиыршықтанып қар түсетін болды. Жылылықты сүйетін көптеген жануарлар мен өсімдіктер суыққа шыдамай, жойылып кетті. Содан кейін күн суытып, көпке дейін жылымай тұрып алатынды шығарды. Солтүстік аймақтарда қыста түскен қар көктем мен жазда еріп те үлгермеді. Сөйтіп, ол жылдан жылға жиналып, ғасырлар бойы қалыңдай берді. Жатып қалған қар нығыздалып, бара-бара қалың қабатты мұзға айналды. Жер бетін тұтас қаптаған мұз тауларының қалыңдығы бірнеше километрге дейін жетті. Көп заманнан бері сіресіп жатқан мұз таулар жан-жағына баяу жайылып, оңтүстікке қарай жылжи берді. Мұз таулардан суық жел соғып тұрды. Мұз таулардың етегіндегі құрып кеткен ормандардың орнына пайда болған тундра-далада мамонттар, жүндес мүйізтұмсықтар, солтүстік бұғылары, жабайы жылқылар, бизон, ақ түлкі, поляр құрлары, бұдан басқа да тундра және дала жануарлары мекендеді. Мұз дәуірінде оңтүстікке қарай ығысқан жайра, жабайы шошқа, марал, қалбағай, аққұтан сияқты жануарлар өздерінің таралу аймағын кеңейтті. Осылайша бұдан 10 мың жыл бұрын Еуропада, Солтүстік Америка мен Азияның солтүстігінде мұз дәуірі орнады.
Plūdons, „Ziemas pasaciņa"
Te viņš bija, te viņš zuda,
Sidrabkaltais mēnestiņš;
Un te atkal spožs no jauna
Parādās pie debess viņš.
Miglas tēli mēnestiņam
Viegli, balti garām slīd:
Brīžam aizsedz seju viņam,
Brīžam ļauj tam pasmaidīt.
Ietīts sidrabsarmas tvaikā,
Daiļi, daiļi viz viss ārs,
Tā kā daždien ziedu laikā
Baltos ziedos ābeļdārzs.
Eju, eju, lūkodamies
Āra ainā brīnišķā,
Un kā ziemas pasaciņa
Manām acīm liekas tā.
Перевод:
Пахучий, "Зимняя сказка"
Здесь он был, здесь она исчезла
Серебряная кованая луна;
И тут снова ярко
Она появляется на небесах.
Ежемесячные туманные картинки
Светло-белый для длинных горок:
Лицо может быть покрыто на некоторое время,
Всегда улыбайся.
Завернутые в серебряные трещины в паре,
Красиво, красиво, то есть все за пределами
Потому что иногда во время цветения
Яблоневый сад в белом цвете.
Я иду, я иду, мы смотрим
Уличная сцена замечательна
И как зимняя сказка
Я думаю.