Искәндәрҙе кем уятты?
Искәндәр әсәһенең иртән:
Балақайым, тор инде! - тигӘН Яғымлы тауышына
уянып китте.
— Рәхмәт, әсәй! Хәйерле иртә!
— Рәхмәтеңде һандуғасҡа әйт. Ул мине иртүк һайрап
уятты.
Искәндәр йырсы кошҡа өндәште:
— Рәхмәт, һандуғас! Һин әсәйемде һайрап уятканһың
бит.
XIX asrning ikkinchi yarmida Toshkent tarixan eski shahar va yangi shahar qismlariga bo'lindi. 1908 yilgi statistik ma'lumotlarga ko'ra, eski shaharda 141 047 kishi, yangi rus qismida esa 50 431 aholi istiqomat qilgan.
1865 yilda Toshkent Rossiya imperiyasi tarkibiga kirgunga qadar, shahar Turkistonning odatiy yirik savdo markazi bo'lib, asosan bir va ikki qavatli koshinli uylar bilan qurilgan, murakkab ko'chalar tarmog'i va kichik kanallardan tashkil topgan ko'cha sug'orish tarmog'i bo'lgan. - sug'orish ariqlari, ularning suvlari mahalliy aholi uy ehtiyojlari uchun, shu jumladan ichimlik uchun ishlatilgan.
Shahar to'rt tumanga bo'lingan - dakha, ularning har birining boshi - hokim. Eski shaharning tarixiy, me'moriy va rejalashtirish markazi shahar yadrosi bo'lib, markaziy bozor atrofida to'plangan va qadimiy shahar maydonlari: Xodra, Iski-Juva va Chorsu tomonidan tashkil etilgan uchburchakda joylashgan. Arxitektura nuqtai nazaridan qiziq bo'lgan baland binolar kam edi, chunki Toshkent, masalan, Samarqand, Buxoro va Markaziy Osiyoning boshqa shaharlaridan farqli o'laroq, yirik davlat tuzilmalarining poytaxti emas edi.
1917 yilda Rossiyada, jumladan Turkistonda siyosiy rejim o'zgarganidan so'ng, ba'zi kommunal ob'ektlar vayronaga aylandi, bu esa keyinchalik ularni qayta ishlab chiqish zaruriyatiga olib keldi. Yangi Toshkent suv quvuri 1932 yilda ishga tushirildi. Shuningdek, Toshkentning Yevropa qismidagi uy -joy fondining aholisini siqish boshlandi. Bu, o'z navbatida, birinchi navbatda kommunal kvartiralarning shakllanishiga, so'ngra dastlab qurilgan uylar atrofida bir qancha qo'shimcha binolarning paydo bo'lishiga olib keldi. Bularning barchasi oxir -oqibat shaharning ko'rinishiga ta'sir qilish uchun juda kuchli bo'ldi. 1930 -yillarda, dehqonlarni ommaviy ravishda tarqatib yuborish kampaniyasi paytida, shuningdek, 40 -yillarning boshlarida, Rossiyaning markaziy viloyatlaridan qochqinlarning katta qismi Toshkentga kelgan, ular ko'pincha bir qavatli, loy uylar - "kulbalar" qurgan. shahar chekkasidagi mavjud uchastkalarda. Bu shaharning ba'zi joylarida "shanxay" deb nomlangan - tartibsiz, tizimsiz rivojlanish joylarining shakllanishiga yordam berdi. Masalan, Botkin ko'chasidagi shahar qabristoni yonidagi "Maydan" deb nomlangan hudud.
20 -asrning ikkinchi yarmida, ayniqsa, 1966 yildagi zilziladan so'ng, Toshkentda katta rivojlanish boshlandi, bu shaharning rus -evropalik qismini ham, eski shahar qismini ham ko'rinishini tubdan o'zgartirdi.
Hozirgi vaqtda, ya'ni 21 -asrdan boshlab, Toshkentning Yevropa qismi bilan eski shahar o'rtasida deyarli farq yo'q va shahar yaxlit me'moriy va rejalashtirish ob'ekti taassurotini qoldiradi.
В книге «Истоки истории и ее цель» немецкий философ XX в. К. Ясперс определил время около 2500 лет тому назад как осевое и определяющее в дальнейшей судьбе человечества. В этот период человек начал осознавать бытие как целое, себя как личность и свои возможности. Он ощутил безграничность мира, собственное бессилие и самоценность. Сознание стало самосознанием, мышление обратилось к самому себе. Усилились внутренние духовные конфликты.
«В осевое время произошло открытие того, что позже стало называться разумом и личностью». Однако духовный порыв не был подхвачен большинством населения, и, когда осевой период потерял свою творческую силу, начался процесс догматизации достигнутых результатов. Вскоре во всех трех районах — Древней Индии, Древнем Китае, Древней Греции — образовались созданные завоевателями империи, правители которых, впрочем, поддерживали сформировавшиеся в осевой период буддизм, конфуцианство, греческую философию их вхождению в сокровищницу мировой культуры.