Жер қойнауының сиқырлы жиһазын тамаша көрегендікпен аша білген академик Қаныш Сәтбаев – қазақ халқы мен Қазақстан тарихындағы зор құбылыс. Ол аса көрнекті ғалым-геолог қана емес, өз заманының әйгілі табиғат зерттеушісі, әлемдік өреге көтерілген ойшыл ғұлама. Қаныш Имантайұлы мемлекет және қоғам қайраткері ретінде, ғалымдығы мен шебер ұйымдастырушылық қабілетінің арқасында Қазақстанның индустриялық даму жолындағы өркениетті үрдістің көш басында болып, кемеңгер ғалым атанды. Қаныш Имантайұлы Сәтбаев 1899 жылы 12-сәуірде Семей облысы (Павлодар уезі), Ақкелін болысының № 4 ауылында (қазіргі Павлодар облысы, Баянауыл ауданы, Теңдік ауылы) өз уақытында қазақтың игі жақсыларына белгілі болған ауқатты әулетте дүниеге келген.
Болашақ ғалымның әкесі Имантай Сәтбаев ауыз әдебиеті мен өз жерінің тарихын жақсы білетін, түркітектес һәм шығыс елдерінің әдебиетімен таныс аса сауатты адам болыпты. Имантай Сәтбаев қазақтың тұңғыш ғалымы Шоқан Уәлихановқа зор құрметпен қараған, оның әкесі Шыңғыспен жақсы таныс болып, сыйластық құрған. Орыстың белгілі ғалым-этнографы, Шоқан Уәлихановтың бірге оқыған досы Г.Н.Потанин Ресейідің географиялық қоғамының ауыз әдебиетін жинастыру кызметіне Имантай Сәтбаевтың көмегін пайдаланған. Қ.И.Сәтбаевтың анасы Әлима Исақызы кенже ұлы Қаныш бес жасқа келгенде қайтыс болған. Жас Қаныш Имантайдың бәйбішесі Нұрым Тасболатқызының мейірбан әрі құтты бауырында өсті. Болашақ ғалым өз әкесінен, ауылдық молдадан, оған қоса жергілікті екіжылдық Ақкелін мектебінен алғашқы білім алды. Бала Қаныш сол күндерден-ақ ерекше ұғымталдық қабілет танытты. Бұл жайында көп жылдардан кейін «Өмірдің төрт мезгілі» атты кітабында академик Ш.Ш.Шөкин былай деп жазады. «Мені бір көргенмен жадында сақтап қалғыш мінезі талай тандантты. Арада он жыл өтсе де бір ұшырасқан адамды кеше ғана кездескендей ұмытпайтын». Ауыл мектебінен кейін оқуын Павлодардағы екіжылдық орыс-қазақ училищесінде жалғастырған жас талант оны үздік аяқтады. Сол жылы Семейдегі мұғалімдер семинариясына түсіп, 1918 жылы бітіріп шықты. 1918-1919 жылдары Семейдегі педагогикалық курстарда жаратылыстану пәнінің мұғалімі, 1919-1920 жылдары Ақкелін болысындағы 4-ауылда мұғалім, 1920-1921 жылдары Баянауылда халық судьясы қызметтерін атқарды. Жас Қаныштың қалыптасуына ата-анасы, оқыған ортасы және сол заманның озық азаматтары — туған ағасы Ғабдулғазиз Имантайұлы Сәтбаев, немере ағалары Әбікей Зейінұлы Сәтбаев пен Әбдікәрім Жәмінұлы Сәтбаев үлкен әсер етті. Үшеуі де 37 жылдың жазықсыз құрбаны болды. Ағаларының қазасы Қаныш Имантайұлының қабырғасын қайыстырды, өзінің болашағын терең ойлауға мәжбүр қылды. Сәтбаев өмірбаянының осы жағы Шәмшиябану Қанышқызы Сәтбаеваның «Сәулелі әулет» атты кітабы жарық көргенше жан-жақты айтылмады.
1. Термин «Олимпиада» в древней Греции обозначал… а. синоним Олимпийских игр. б. собрание спортсменов в одном городе. в. четырехлетний период между Олимпийскими играми. г. первый год четырехлетия, наступление которого празднуются играми. 2. Когда празднуются Игры Олимпиады? а. Это зависит от решения МОК. б. В течение первого года празднуемой Олимпиады. в. В течение второго календарного года, следующего после года начала Олимпиады. г. В течение последнего года празднуемой Олимпиады. 3. Задачи по упрочению и сохранению здоровья в процессе физического воспитания решаются на основе… а. закаливания и физиотерапевтических процедур. б. совершенствования телосложения. в. обеспечения полноценного физического развития. г. формирования двигательных умений и навыков. 4. Оздоровительное значение физических упражнений обусловливает их… а. форма. б. содержание. в. техника. г. гигиена. 5. Совершенствование духовных и природных сил человека преимущественно характерно для … деятельности. а. профессиональной б. физкультурной в. корригирующей г. спортивной 6. Здоровый образ жизни – это жизнедеятельности, направленный на… а. развитие физических качеств людей. б. поддержание высокой работо людей. в. сохранение и улучшение здоровья людей. г. подготовку к профессиональной деятельности. 7. Инициатором возрождения Олимпийских игр современности является а. Римский император Феодосий I. б. Пьер де Фреди, барон де Кубертен. в. Философ-мыслитель древности Аристотель. г. Хуан Антонио Самаранч. 8. Физические упражнения, используемые для исправления различных деформаций опорно-двигательного аппарата, называются … а. подводящими. б. имитационными. в. корригирующими. г. общеразвивающими. 9. Развитию выносливости соответствует режим работы и отдыха, когда каждое последующее упражнение выполняется в фазе ... а. недовосстановления работо б. полного восстановления работо в. сверхвосстановления. г. повышенной работо Основным критерием эффективности многолетней спортивной подготовки является: а. максимальный фонд двигательных умений и навыков. б. наивысший уровень развития физических качеств. в. здоровье спортсмена. г. наивысший спортивный результат. 11. Система организационно-методических мероприятий, позволяющих наметить направление специализации юного спортсмена в определенном виде спорта, называется: а. спортивным отбором. б. спортивной ориентацией. в. педагогическим тестированием. г. диагностикой предрасположенности. 12. Назовите главные принципы кодекса спортивной чести «Фэйр Плэй». а. Сохранять чувство собственного достоинства при любых обстоятельствах. б. Не стремиться к победе любой ценой; на спортивной площадке сохранять честь и благородство. в. Сочетание физического совершенства с высокой нравственностью. г. Относиться с уважением и быть честным по отношению к соперникам, судьям, зрителям. 13. Спортивно-игровую деятельность характеризует… а. обучающее-развивающая направленность. б. небольшое количество относительно стандартных ситуаций. в. не постоянство и неопределенность структуры деятельности участников. г. высокая значимость качества исполнения роли относительно стремления к победе. 14. Потребность в физическом совершенствовании относится к категории… а. биологических б. мотивов в. привычек г. убеждений. 15. Возникновение физических упражнений исторически обусловлено преимущественно… а. уровнем развития первобытных людей. б. условиями существования человечества. в. характером трудовых и боевых действий людей. г. географическим расположением обитания людей. 16. Условием укрепления здоровья и совершенствования волевых качеств является… а. закаливание организма. б. участие в соревнованиях. в. ежедневная утренняя зарядка. г. выполнение физических упражнений. 17. Основным показателем, характеризующим стадии развития организма, является … а. биологический возраст. б. календарный возраст. в. скелетный и зубной возраст. г. сенситивный период. 18. Физическое воспитание представляет собой… а освоения ценностей, накопленных в сфере физической культуры. б. процесс выполнения физических упражнений. в повышения работо и укрепления здоровья. г. обеспечение общего уровня физической подготовленности. 19. Нагрузка физических упражнений характеризуется… а. величиной их воздействия на организм. б. напряжением определенных мышечных групп. в. временем и количеством повторений двигательных действий. г. подготовленностью занимающихся, их возрастом и состоянием здоровья. 20. Основой методики воспитания физических качеств является… а. возрастная адекватность нагрузки. б. обучение двигательным действиям. в. выполнение физических упражнений. г. постепенное повышение силы воздействия.
Жер қойнауының сиқырлы жиһазын тамаша көрегендікпен аша білген академик Қаныш Сәтбаев – қазақ халқы мен Қазақстан тарихындағы зор құбылыс. Ол аса көрнекті ғалым-геолог қана емес, өз заманының әйгілі табиғат зерттеушісі, әлемдік өреге көтерілген ойшыл ғұлама. Қаныш Имантайұлы мемлекет және қоғам қайраткері ретінде, ғалымдығы мен шебер ұйымдастырушылық қабілетінің арқасында Қазақстанның индустриялық даму жолындағы өркениетті үрдістің көш басында болып, кемеңгер ғалым атанды. Қаныш Имантайұлы Сәтбаев 1899 жылы 12-сәуірде Семей облысы (Павлодар уезі), Ақкелін болысының № 4 ауылында (қазіргі Павлодар облысы, Баянауыл ауданы, Теңдік ауылы) өз уақытында қазақтың игі жақсыларына белгілі болған ауқатты әулетте дүниеге келген.
Болашақ ғалымның әкесі Имантай Сәтбаев ауыз әдебиеті мен өз жерінің тарихын жақсы білетін, түркітектес һәм шығыс елдерінің әдебиетімен таныс аса сауатты адам болыпты. Имантай Сәтбаев қазақтың тұңғыш ғалымы Шоқан Уәлихановқа зор құрметпен қараған, оның әкесі Шыңғыспен жақсы таныс болып, сыйластық құрған. Орыстың белгілі ғалым-этнографы, Шоқан Уәлихановтың бірге оқыған досы Г.Н.Потанин Ресейідің географиялық қоғамының ауыз әдебиетін жинастыру кызметіне Имантай Сәтбаевтың көмегін пайдаланған. Қ.И.Сәтбаевтың анасы Әлима Исақызы кенже ұлы Қаныш бес жасқа келгенде қайтыс болған. Жас Қаныш Имантайдың бәйбішесі Нұрым Тасболатқызының мейірбан әрі құтты бауырында өсті. Болашақ ғалым өз әкесінен, ауылдық молдадан, оған қоса жергілікті екіжылдық Ақкелін мектебінен алғашқы білім алды. Бала Қаныш сол күндерден-ақ ерекше ұғымталдық қабілет танытты. Бұл жайында көп жылдардан кейін «Өмірдің төрт мезгілі» атты кітабында академик Ш.Ш.Шөкин былай деп жазады. «Мені бір көргенмен жадында сақтап қалғыш мінезі талай тандантты. Арада он жыл өтсе де бір ұшырасқан адамды кеше ғана кездескендей ұмытпайтын». Ауыл мектебінен кейін оқуын Павлодардағы екіжылдық орыс-қазақ училищесінде жалғастырған жас талант оны үздік аяқтады. Сол жылы Семейдегі мұғалімдер семинариясына түсіп, 1918 жылы бітіріп шықты. 1918-1919 жылдары Семейдегі педагогикалық курстарда жаратылыстану пәнінің мұғалімі, 1919-1920 жылдары Ақкелін болысындағы 4-ауылда мұғалім, 1920-1921 жылдары Баянауылда халық судьясы қызметтерін атқарды. Жас Қаныштың қалыптасуына ата-анасы, оқыған ортасы және сол заманның озық азаматтары — туған ағасы Ғабдулғазиз Имантайұлы Сәтбаев, немере ағалары Әбікей Зейінұлы Сәтбаев пен Әбдікәрім Жәмінұлы Сәтбаев үлкен әсер етті. Үшеуі де 37 жылдың жазықсыз құрбаны болды. Ағаларының қазасы Қаныш Имантайұлының қабырғасын қайыстырды, өзінің болашағын терең ойлауға мәжбүр қылды. Сәтбаев өмірбаянының осы жағы Шәмшиябану Қанышқызы Сәтбаеваның «Сәулелі әулет» атты кітабы жарық көргенше жан-жақты айтылмады.
1. Термин «Олимпиада» в древней Греции обозначал… а. синоним Олимпийских игр. б. собрание спортсменов в одном городе. в. четырехлетний период между Олимпийскими играми. г. первый год четырехлетия, наступление которого празднуются играми. 2. Когда празднуются Игры Олимпиады? а. Это зависит от решения МОК. б. В течение первого года празднуемой Олимпиады. в. В течение второго календарного года, следующего после года начала Олимпиады. г. В течение последнего года празднуемой Олимпиады. 3. Задачи по упрочению и сохранению здоровья в процессе физического воспитания решаются на основе… а. закаливания и физиотерапевтических процедур. б. совершенствования телосложения. в. обеспечения полноценного физического развития. г. формирования двигательных умений и навыков. 4. Оздоровительное значение физических упражнений обусловливает их… а. форма. б. содержание. в. техника. г. гигиена. 5. Совершенствование духовных и природных сил человека преимущественно характерно для … деятельности. а. профессиональной б. физкультурной в. корригирующей г. спортивной 6. Здоровый образ жизни – это жизнедеятельности, направленный на… а. развитие физических качеств людей. б. поддержание высокой работо людей. в. сохранение и улучшение здоровья людей. г. подготовку к профессиональной деятельности. 7. Инициатором возрождения Олимпийских игр современности является а. Римский император Феодосий I. б. Пьер де Фреди, барон де Кубертен. в. Философ-мыслитель древности Аристотель. г. Хуан Антонио Самаранч. 8. Физические упражнения, используемые для исправления различных деформаций опорно-двигательного аппарата, называются … а. подводящими. б. имитационными. в. корригирующими. г. общеразвивающими. 9. Развитию выносливости соответствует режим работы и отдыха, когда каждое последующее упражнение выполняется в фазе ... а. недовосстановления работо б. полного восстановления работо в. сверхвосстановления. г. повышенной работо Основным критерием эффективности многолетней спортивной подготовки является: а. максимальный фонд двигательных умений и навыков. б. наивысший уровень развития физических качеств. в. здоровье спортсмена. г. наивысший спортивный результат. 11. Система организационно-методических мероприятий, позволяющих наметить направление специализации юного спортсмена в определенном виде спорта, называется: а. спортивным отбором. б. спортивной ориентацией. в. педагогическим тестированием. г. диагностикой предрасположенности. 12. Назовите главные принципы кодекса спортивной чести «Фэйр Плэй». а. Сохранять чувство собственного достоинства при любых обстоятельствах. б. Не стремиться к победе любой ценой; на спортивной площадке сохранять честь и благородство. в. Сочетание физического совершенства с высокой нравственностью. г. Относиться с уважением и быть честным по отношению к соперникам, судьям, зрителям. 13. Спортивно-игровую деятельность характеризует… а. обучающее-развивающая направленность. б. небольшое количество относительно стандартных ситуаций. в. не постоянство и неопределенность структуры деятельности участников. г. высокая значимость качества исполнения роли относительно стремления к победе. 14. Потребность в физическом совершенствовании относится к категории… а. биологических б. мотивов в. привычек г. убеждений. 15. Возникновение физических упражнений исторически обусловлено преимущественно… а. уровнем развития первобытных людей. б. условиями существования человечества. в. характером трудовых и боевых действий людей. г. географическим расположением обитания людей. 16. Условием укрепления здоровья и совершенствования волевых качеств является… а. закаливание организма. б. участие в соревнованиях. в. ежедневная утренняя зарядка. г. выполнение физических упражнений. 17. Основным показателем, характеризующим стадии развития организма, является … а. биологический возраст. б. календарный возраст. в. скелетный и зубной возраст. г. сенситивный период. 18. Физическое воспитание представляет собой… а освоения ценностей, накопленных в сфере физической культуры. б. процесс выполнения физических упражнений. в повышения работо и укрепления здоровья. г. обеспечение общего уровня физической подготовленности. 19. Нагрузка физических упражнений характеризуется… а. величиной их воздействия на организм. б. напряжением определенных мышечных групп. в. временем и количеством повторений двигательных действий. г. подготовленностью занимающихся, их возрастом и состоянием здоровья. 20. Основой методики воспитания физических качеств является… а. возрастная адекватность нагрузки. б. обучение двигательным действиям. в. выполнение физических упражнений. г. постепенное повышение силы воздействия.
Объяснение: