Перевести
можно в краткости основное
оқылым
3-тапсырма. мәтінді оқы. тақырып қой.
мазмұнын баянда.
абайға дейінгі қазақ поэзиясы ауыз әдебиеті
дәстүрлері негізінде, жеке ақындар шығарма-
шылығы арқылы . абаймен бірге қазақ
өміріне, өнеріне, мәдениетіне жаңа бағыт келді.
абай өзіне дейінгі ақын-жыраулардың шығар-
маларын жетік меңгерді. сонымен бірге ол орыс
әдебиетімен танысты. әсіресе пушкин, лермонтов
поэзиясын терең білді. абай орыс әдебиеті мен
қазақ әдебиетінің арасына дәнекер болды.
абай семейдегі медреседе оқыған кезінде
араб, парсы, шағатай тілдерін меңгеріп, сауа-
тын ашты. өзінің ерекше қабілеті мен зейіні, зор
ықыласпен үйренуінің арқасында абай орыс тілін
де меңгеріп алды.
дана абай әдебиетті көркемдік жаңа биікке кө-
терді. ол пушкин, лермонтов, крыловтың шығар-
маларын қазақ тіліне аударды. «татьянаның хаты»,
«онегиннің хаты», «татьянаның сөзі», «ленскийдің
сөзі» секілді өлеңдерін шығарды.
зәки ахметов
Половое размножение у семенных растений, к которым относятся цветковые и голосеменные, осуществляется с семян. При этом обычно бывает важно, чтобы семена оказались на достаточно удаленном расстоянии от родительского растения. В этом случае больше шансов, что молодым растения не придется конкурировать за свет и воду как между собой, так и со взрослым растением.
Покрытосеменные (они же цветковые) растения в процессе эволюции растительного мира решили проблему распространения семян наиболее успешно. Они «изобрели» такой орган как плод.
Плоды служат при к определенному распространения семян. По-сути, чаще всего распространяются плоды, а семена вместе с ними. Поскольку распространения плодов достаточно много, то существует множество разновидностей плодов. Основными распространения плодов и семян являются следующие:
с ветра,
животными (в том числе птицами и человеком),
саморазбрасыванием,
с воды.
Плоды растений, которые распространяются ветром, имеют специальные при увеличивающие их площадь, но не увеличивающие их массу. Это различные пушистые волоски (например, плоды тополя и одуванчика) или крыловидные выросты (как у плодов клена). Благодаря таким образованиям, семена долго парят в воздухе, а ветер их относит всё дальше и дальше от родительского растения.
В степи и полупустыне нередко растения засыхают, и ветер обламывает их у корня. Перекатываемые ветром, засохшие растения рассыпают по местности свои семена. Таким «перекати-поле» растениям, можно сказать, не нужны даже плоды для распространения семян, так как с ветра их распространяет само растение.
С воды распространяются семена водных и околоводных растений. Плоды таких растений не тонут, а уносятся течением (например, у ольхи, растущей по берегам). Причем это не обязательно мелкие плоды. У кокосовой пальмы они крупные, но легкие, поэтому не тонут.
При плодов растений к распространению животными более разнообразные. Ведь животные, птицы и человек могут по-разному распространять плоды и семена.
Плоды некоторых покрытосеменных при к тому, чтобы цепляться за шерсть животных. Если, например, животное или человек пройдет рядом с репейником, то за него зацепится несколько колючих плодов. Рано или поздно животное их сбросит, но семена репейника окажутся уже относительно далеко от исходного места. Кроме репейника, примером растения с плодами-зацепками является череда. Ее плоды относятся к типу семянки. Однако у этих семянок есть маленькие шипы, покрытые зубчиками.
Мұз дәуірі – бұдан 10 мың жыл бұрын Еуропаны, Солтүстік Америка мен Азияның солтүстігін мұз басқан кезең. Осыдан бірнеше миллион жыл бұрын солтүстік өңірлерде мәңгі жасыл жапырақты қалың жыныс, ну орман өсіп тұрған. Орман ішінде сан алуан жан-жануарлар үйір-үйірімен жайылып жүретін, өзен-көлдердің жағасында сан алуан құстардың шуылы бір сәт те толастамайтын. Ол кездің ауа райы қашанда жылы, бір қалыпты жұмсақ келетін, қыстың үскірік соққан аязы да, жаздың аптап ыстығы да болмайтын. Келе-келе ауа райы біртіндеп салқындай бастады. Қыстыгүні жаңбырдың орнына қиыршықтанып қар түсетін болды. Жылылықты сүйетін көптеген жануарлар мен өсімдіктер суыққа шыдамай, жойылып кетті. Содан кейін күн суытып, көпке дейін жылымай тұрып алатынды шығарды. Солтүстік аймақтарда қыста түскен қар көктем мен жазда еріп те үлгермеді. Сөйтіп, ол жылдан жылға жиналып, ғасырлар бойы қалыңдай берді. Жатып қалған қар нығыздалып, бара-бара қалың қабатты мұзға айналды. Жер бетін тұтас қаптаған мұз тауларының қалыңдығы бірнеше километрге дейін жетті. Көп заманнан бері сіресіп жатқан мұз таулар жан-жағына баяу жайылып, оңтүстікке қарай жылжи берді. Мұз таулардан суық жел соғып тұрды. Мұз таулардың етегіндегі құрып кеткен ормандардың орнына пайда болған тундра-далада мамонттар, жүндес мүйізтұмсықтар, солтүстік бұғылары, жабайы жылқылар, бизон, ақ түлкі, поляр құрлары, бұдан басқа да тундра және дала жануарлары мекендеді. Мұз дәуірінде оңтүстікке қарай ығысқан жайра, жабайы шошқа, марал, қалбағай, аққұтан сияқты жануарлар өздерінің таралу аймағын кеңейтті. Осылайша бұдан 10 мың жыл бұрын Еуропада, Солтүстік Америка мен Азияның солтүстігінде мұз дәуірі орнады.