Вспомнить или найти информацию о факте (явление или процесс) из истории Вологодской области, благодаря которому наш регион стал известен всей стране. Задание по ОДНКР на дистанционное обучение.
Bağlayıcılar sintaktik vəzifələrinə görə tabesizlik və tabelilik bağlayıcılarına bölünür. Tabesizlik bağlayıcıları sade cümləni həmcins üzvlərini və tabesiz mürəkkəb cümləni əmələ gətirən sadə cümlələri əlaqələndirməklə yanaşı, onlar arasında müxtəlif məna münasibətlərini də ifadə edir.
Tabesizlik bağlayıcılarının mənaca aşağıdakı növləri vardır:
1 Birləşdirmə bağlayıcıları: və, ilə (-la). Məsələn, Onun oxumaq və yazmağa çox böyük həvəsi vardı. Orxanla Rəşad gördükləri işdən məmnun idilər.
Və bağlayıcısı həm sadə cümlənin həmcins üzvlərini, həm də tabesiz mürəkkəb cümlənin tərəflərini bir- birinə bağlayır. Məsələn, Biz olimpiadada qalib gəldık və müəlllimlərimiz bu qalibiyyətimizə çox sevindi ( tabesiz mürəkkəb cümlənin tərəfləri arasında işlənmişdır). Hüseyn və Uğur qardaşdırlar
İlə (-la) bağlayıcısı isə yalnız sadə cümlənin həmcins üzvlərini bir – birinə bağlayır. Məsələn, Sənlə mən bu işin öhdəsindən gələ bilərik. Kitabla dəftəri stolun üzərindən götür.
İlə bağlayıcısıvə ilə qoşması omonimdir. Bunları birbirindən fərqləndirmək üçün bilmək lazımdır ki, və bağlayıcısı həmişə ilə bağlayıcısının yerində işlənə bilir. İlə bağlayıcısını vergüllə də əvəz etmək mümkündür, yəni bu bağlayıcının yerində vergül də işlənə bilər. Məsələn, Xeyir ilə şər qardaşdır. İlə qoşmasını isə və bağlayıcısı ilə əvəz etmək olmur. Məsələn, Sabah səninlə görüşməliyəm.
Qarşılaşdırma bağlayıcıları: amma, ancaq, lakin, fəqət, halbuki, isə. Bu bağlayıcılar iki zidd anlayışı bildirir. Məsələn, Mən də iştəyirdim, amma getməyəcəm. Guya ki əhvalatı bilmirsən, halbuki hər şeydən xəbərdarsan. Mən ərəbəm, ancaq həqiqəti dana bilmərəm.
Amma, ancaq, lakin, halbuki bağlayıcılarından əvvəl vergül qoyulur.
Bölüşdürmə bağlayıcıları: ya, ya da, ya da ki, gah, gah da, gah da ki, və ya, yaxud, və yaxud, istər, istərsə də və s. Məsələn, Gah yeriyirdik, gah dayanırdıq. Ya dərsi diqqətlə dinlə, ya dda sinifdən çıx. İstər gənclərin, istərsə də yaşlıların bu mövzuya böyük həvəsi vardı.
Cqmlədə təkrar olunan gah, ya bağlayıcılarının ikinci hissəsindən əvvəl vergül qoyulur.
İştirak bağlayıcıları: həm, həm də, həm də ki, da, də, həmçinin, habelə, o cümlədən, hətta, o sıradan və s. Məsələn, İnsanın həm zahiri, həm daxili gözəl olmalıdır. Hamı, hətta Sevinc də gəlmişdi. Günel də, Ülviyyə də sevinirdi. Bizdə Banuçiçək adı da var. İclasda şairlər, yazıçılar, müəllimlər, habelə tələbələr də iştirak edirdilər. Cümlədə təkrar olunan həm bağlayıcısının ikinci hissəsindən əvvəl, da də bağlayıcısından sonra vergül qoyulur. Cümlənin içərisində olan hətta, habelə, həmçinin, o cümlədən bağlayıcısndan əvvəl vergül işlənir.
Qeyd: İsmin yerkik hal şəkilçisi olan – da2 ilə da, də bağlayəcəsə oxşardır. İsmin yerlik hal şəkilçisi olan – da2 sözlərə bitişik yazılır, vurğulu olur. Məsələn, məndə, kitabda, otaqda, həyətdə və s. Da, də bağlayıcısı isə vurğusuz olur və ayrı yazılır.
Естествознание «века гениев», как иногда называют xvii век, достигло своего завершения в научном творчестве исаака ньютона (1643—1727). жизнь, отданная науке. воспитанник колледжа троицы кембриджского университета, занимавший там - кафедру более тридцати лет, холостяк, ньютон полностью отдал себя науке.
правда, его отнюдь нельзя назвать энциклопедистом. хотя времена леонардо да винчи с его потрясающей широтой интересов и деятельности прошли, в xvii в., несмотря на углублявшуюся специализацию знаний и наук, энциклопедисты еще были. лучшим примером того служит лейбниц (о нем ниже). однако сужение научных интересов ньютона во многом объяснялось у него напряжением и глубиной гения, равного которому не знала предшеству-ющая естествознания. основные направления его исследований — оптика, механика, астрономия, объединявшиеся у него — уже на основе — в единую науку, которую он вместе со своим веком именовал «натуральной философией» (philosophia naturalis).
даже по сравнению с галилеем и декартом ньютон демонстрировал исключительный дар прирожденного экспериментатора, умевшего ставить природе проникновенные вопросы, превратившего эксперимент в главное средство ее целеустремленного исследования. при этом от названных великих естествоиспытателей ньютон отличался умением точного осмысления проводимых экспериментов. уже в своих ранних «лекциях по оптике» (впервые читанных в названном колледже в 1669—1671 гг.) ньютон подчеркнул, что владение знанием — первое условие для всякого, кто хочет достичь сколько-нибудь значимого успеха в любом разделе «натуральной философии», будь то оптика, механика, астрономия, или мореплавание. сам ученый в процессе своих изысканий сделал эпохальное открытие дифференциального и интегрального исчисления. исследования в оптике ньютона к открытию дисперсии света (его различной преломляемости), без чего не был бы возможен такой значительный практический результат, как конструирование отражательного телескопа, дававшего значительно большее увеличение, чем телескоп галилея. этот научный подвиг сделал
ньютона (1672) членом лондонского королевского общества. открытие дисперсии имело и огромное мировоззренческое значение. веками и тысячелетиями бесчисленное множество людей воспринимало свет и тьму как естественные, всегда наличные природные противоположности. множество философов античности (особенно принадлежавших к платоновско-неоплатонической линии) трактовали свет как едва ли не главную мировую субстанцию. света, как мы видели, играла первостепенную роль в ренессансной натурфилософии (особенно у патрици). даже декарт первую часть задуманного им естественно-научного сочинения «мир» (так и не осуществленного) назвал «трактат о свете». казалось, что нет более простой и устойчивой мировой субстанции, чем «белый свет». что же касается многих других цветов, то к аристотелю восходила идея, согласно которой каждый из них представляет определенное сочетание белого и черного цветов. теперь же опыты ньютона с преломлением цветов через призму неопровержимо убедили в сложности белой окраски света. белизна оказалась не первоначальной и простой, а составной от красного, желтого, синего, фиолетового и других цветовых оттенков.
еще большее научное и философское значение имели осмысление и формулировка ньютоном принципов нату-ральной философии, в которых он обобщил открытия коперника, галилея, кеплера, декарта. итогом этой грандиозной научной работы стали знаменитые « начала натуральной философии» (лондон, 1687, на лат. которые нередко называют самым произведением за всю естествознания. весьма показателен сам этот заголовок. учебник своей философии, большая часть которого трактовала вопросы , декарт назвал «начала философии». добавив теперь два ограничительных слова в этот картезианский заголовок, ньютон очертил тем самым предмет «натуральной философии». за таким изменением скрывались принципиальные отличия ньютонианской от картезианской, которые будут ясны нам из дальнейшего. достигнув в названном произведении наивысших научных результатов, не прекращая других исследований (в частности, в области ) и в дальнейшем, автор «начал» в последующие десятилетия больше отдавался деятельности практического свойства. так, в 1695 г. он был назначен смотрителем, а с 1699 г.— директором лондонско- го монетного двора. с 1703 г. и до конца жизни ньютон — президент лондонского королевского общества. некоторое время он был и депутатом парламента
Bağlayıcılar sintaktik vəzifələrinə görə tabesizlik və tabelilik bağlayıcılarına bölünür. Tabesizlik bağlayıcıları sade cümləni həmcins üzvlərini və tabesiz mürəkkəb cümləni əmələ gətirən sadə cümlələri əlaqələndirməklə yanaşı, onlar arasında müxtəlif məna münasibətlərini də ifadə edir.
Tabesizlik bağlayıcılarının mənaca aşağıdakı növləri vardır:
1 Birləşdirmə bağlayıcıları: və, ilə (-la). Məsələn, Onun oxumaq və yazmağa çox böyük həvəsi vardı. Orxanla Rəşad gördükləri işdən məmnun idilər.
Və bağlayıcısı həm sadə cümlənin həmcins üzvlərini, həm də tabesiz mürəkkəb cümlənin tərəflərini bir- birinə bağlayır. Məsələn, Biz olimpiadada qalib gəldık və müəlllimlərimiz bu qalibiyyətimizə çox sevindi ( tabesiz mürəkkəb cümlənin tərəfləri arasında işlənmişdır). Hüseyn və Uğur qardaşdırlar
İlə (-la) bağlayıcısı isə yalnız sadə cümlənin həmcins üzvlərini bir – birinə bağlayır. Məsələn, Sənlə mən bu işin öhdəsindən gələ bilərik. Kitabla dəftəri stolun üzərindən götür.
İlə bağlayıcısıvə ilə qoşması omonimdir. Bunları birbirindən fərqləndirmək üçün bilmək lazımdır ki, və bağlayıcısı həmişə ilə bağlayıcısının yerində işlənə bilir. İlə bağlayıcısını vergüllə də əvəz etmək mümkündür, yəni bu bağlayıcının yerində vergül də işlənə bilər. Məsələn, Xeyir ilə şər qardaşdır. İlə qoşmasını isə və bağlayıcısı ilə əvəz etmək olmur. Məsələn, Sabah səninlə görüşməliyəm.
Qarşılaşdırma bağlayıcıları: amma, ancaq, lakin, fəqət, halbuki, isə. Bu bağlayıcılar iki zidd anlayışı bildirir. Məsələn, Mən də iştəyirdim, amma getməyəcəm. Guya ki əhvalatı bilmirsən, halbuki hər şeydən xəbərdarsan. Mən ərəbəm, ancaq həqiqəti dana bilmərəm.
Amma, ancaq, lakin, halbuki bağlayıcılarından əvvəl vergül qoyulur.
Bölüşdürmə bağlayıcıları: ya, ya da, ya da ki, gah, gah da, gah da ki, və ya, yaxud, və yaxud, istər, istərsə də və s. Məsələn, Gah yeriyirdik, gah dayanırdıq. Ya dərsi diqqətlə dinlə, ya dda sinifdən çıx. İstər gənclərin, istərsə də yaşlıların bu mövzuya böyük həvəsi vardı.
Cqmlədə təkrar olunan gah, ya bağlayıcılarının ikinci hissəsindən əvvəl vergül qoyulur.
İştirak bağlayıcıları: həm, həm də, həm də ki, da, də, həmçinin, habelə, o cümlədən, hətta, o sıradan və s. Məsələn, İnsanın həm zahiri, həm daxili gözəl olmalıdır. Hamı, hətta Sevinc də gəlmişdi. Günel də, Ülviyyə də sevinirdi. Bizdə Banuçiçək adı da var. İclasda şairlər, yazıçılar, müəllimlər, habelə tələbələr də iştirak edirdilər. Cümlədə təkrar olunan həm bağlayıcısının ikinci hissəsindən əvvəl, da də bağlayıcısından sonra vergül qoyulur. Cümlənin içərisində olan hətta, habelə, həmçinin, o cümlədən bağlayıcısndan əvvəl vergül işlənir.
Qeyd: İsmin yerkik hal şəkilçisi olan – da2 ilə da, də bağlayəcəsə oxşardır. İsmin yerlik hal şəkilçisi olan – da2 sözlərə bitişik yazılır, vurğulu olur. Məsələn, məndə, kitabda, otaqda, həyətdə və s. Da, də bağlayıcısı isə vurğusuz olur və ayrı yazılır.
жизнь, отданная науке. воспитанник колледжа троицы кембриджского университета, занимавший там - кафедру более тридцати лет, холостяк, ньютон полностью отдал себя науке.
правда, его отнюдь нельзя назвать энциклопедистом. хотя времена леонардо да винчи с его потрясающей широтой интересов и деятельности прошли, в xvii в., несмотря на углублявшуюся специализацию знаний и наук, энциклопедисты еще были. лучшим примером того служит лейбниц (о нем ниже). однако сужение научных интересов ньютона во многом объяснялось у него напряжением и глубиной гения, равного которому не знала предшеству-ющая естествознания. основные направления его исследований — оптика, механика, астрономия, объединявшиеся у него — уже на основе — в единую науку, которую он вместе со своим веком именовал «натуральной философией» (philosophia naturalis).
даже по сравнению с галилеем и декартом ньютон демонстрировал исключительный дар прирожденного экспериментатора, умевшего ставить природе проникновенные вопросы, превратившего эксперимент в главное средство ее целеустремленного исследования. при этом от названных великих естествоиспытателей ньютон отличался умением точного осмысления проводимых экспериментов. уже в своих ранних «лекциях по оптике» (впервые читанных в названном колледже в 1669—1671 гг.) ньютон подчеркнул, что владение знанием — первое условие для всякого, кто хочет достичь сколько-нибудь значимого успеха в любом разделе «натуральной философии», будь то оптика, механика, астрономия, или мореплавание. сам ученый в процессе своих изысканий сделал эпохальное открытие дифференциального и интегрального исчисления. исследования в оптике ньютона к открытию дисперсии света (его различной преломляемости), без чего не был бы возможен такой значительный практический результат, как конструирование отражательного телескопа, дававшего значительно большее увеличение, чем телескоп галилея. этот научный подвиг сделал
ньютона (1672) членом лондонского королевского общества.
открытие дисперсии имело и огромное мировоззренческое значение. веками и тысячелетиями бесчисленное множество людей воспринимало свет и тьму как естественные, всегда наличные природные противоположности. множество философов античности (особенно принадлежавших к платоновско-неоплатонической линии) трактовали свет как едва ли не главную мировую субстанцию. света, как мы видели, играла первостепенную роль в ренессансной натурфилософии (особенно у патрици). даже декарт первую часть задуманного им естественно-научного сочинения «мир» (так и не осуществленного) назвал «трактат о свете». казалось, что нет более простой и устойчивой мировой субстанции, чем «белый свет». что же касается многих других цветов, то к аристотелю восходила идея, согласно которой каждый из них представляет определенное сочетание белого и черного цветов. теперь же опыты ньютона с преломлением цветов через призму неопровержимо убедили в сложности белой окраски света. белизна оказалась не первоначальной и простой, а составной от красного, желтого, синего, фиолетового и других цветовых оттенков.
еще большее научное и философское значение имели осмысление и формулировка ньютоном принципов нату-ральной философии, в которых он обобщил открытия коперника, галилея, кеплера, декарта. итогом этой грандиозной научной работы стали знаменитые « начала натуральной философии» (лондон, 1687, на лат. которые нередко называют самым произведением за всю естествознания. весьма показателен сам этот заголовок. учебник своей философии, большая часть которого трактовала вопросы , декарт назвал «начала философии». добавив теперь два ограничительных слова в этот картезианский заголовок, ньютон очертил тем самым предмет «натуральной философии». за таким изменением скрывались принципиальные отличия ньютонианской от картезианской, которые будут ясны нам из дальнейшего.
достигнув в названном произведении наивысших научных результатов, не прекращая других исследований (в частности, в области ) и в дальнейшем, автор «начал» в последующие десятилетия больше отдавался деятельности практического свойства. так, в 1695 г. он был назначен смотрителем, а с 1699 г.— директором лондонско- го монетного двора. с 1703 г. и до конца жизни ньютон — президент лондонского королевского общества. некоторое время он был и депутатом парламента