Maqolalardan birida «Muzey pedagogikasi» tushunchasi tilga olindi. Jurnalxonlarimizdan mazkur tushuncha ustida kengroq to‘xtalish taklifi tushdi. Bu yil ham an’anamizga sodiq qolgan holda ana shu muzey materiallari asosida maqolalar berib borishni maqsad qildik. Yangi yildagi dastlabki maqolamiz aynan «Muzey pedagogikasi» mavzusiga bag‘ishlanadi.
Manbalarda «Muzey pedagogikasi» tushunchasi ilk bor XX asr boshlarida, Germaniyada yuzaga kelganligi va shakllanganligi haqida ma’lumotlar berilgan. Mazkur tushuncha hayotga joriy etilishida A. Lixtvark, A. Reyxven hamda R. Frotsdental kabi olim va amaliyotchilar nomi tilga olingan. Muzeylarning qulay tarbiyaviy va ta’limiy muhitiga alohida e’tibor qaratilib, «muzey pedagogikasi» tushunchasiga ilmiy jihatdan yanada keng yondashilgan.
Keyinchalik jahon bo‘ylab ta’lim-tarbiya sohasida muzey pedagogikasi yo‘nalishiga alohida e’tibor berila boshlandi, ko‘plab mamlakatlarda bolalar muzeylari tashkil etildi. Muzey pedagogikasi tushunchasi pedagog-olimlar tomonidan qo‘llanilib, mazkur sohada ko‘plab namunali tadbirlar amalga oshirila boshlandi. «Muzey pedagogikasi» tushunchasiga bir qator pedagog-olimlar ta’rif berganlar. Bu borada jumladan, yuqorida tilga olingan Germaniyalik olimlar o‘z fikrlarini bayon etganlar.
Mamlakatimizda muzeylarga ma’naviyat va ma’rifat ulashuvchi, ta’lim va tarbiyaviy ahamiyatga molik maskan sifatida yondashiladi. Muzeylarning tashkil etilishi, ularning jamiyat hayotida tutgan o‘rni, maqsad va vazifalari olimlarimiz tomonidan ilmiy asosda o‘rganiladi. Shu maqsadda muzeyshunoslikda bir qator izlanishlar amalga oshirilgan. 2013-yilda «Akademnashr» nashriyotida chop etilgan «O‘zbekiston muzeylari istiqboli» risolasi aynan shular jumlasidandir.
Mazkur risolada O‘zbekiston Davlat tarixi muzeyi direktori J. Ismoilovaning «Muzey pedagogikasi: tarixi, buguni va istiqboli» nomli maqolasi berilgan. Maqolada muzey pedagogikasi nima va u nima uchun kerak savoliga javob berish bilan birga, mazkur tushunchaga keng ta’rif berilgan. Jumladan, «Muzey pedagogikasi pedagogika, psixo-logiya va muzeyshunoslikning o‘zaro uyg‘unligi natijasida shakllangan fan yo‘nalishi hisoblanadi».
J. Ismoilovning fikrlaridan kelib chiqib, aytish mumkinki, muzey pedagogikasi — bu muzey muhiti sharoitlarida o‘tmish tajribalari, tarixiy, ma’rifiy, madaniy qadriyatlarni pedagogik jarayon orqali kelajak avlodga etkazishdan iborat. Muzey yosh avlod tarbiyasi jarayoniga munosib hissa qo‘shuvchi ko‘makchi maskandir. Muzey pedagogikasi yo‘nalishida asosan muzeyning ta’lim muassasalari bilan o‘zaro hamkorligi ko‘zda tutiladi.
Mazkur yo‘nalishning keng ommalashuvining sababi muzeylarga tashrif buyuruvchilarni yanada jalb etish, turli noan’anaviy ta’lim-tarbiya metodlaridan foydalanib, yosh avlodda mamlakatimiz tarixini o‘rganishlarida va ularning ta’lim-tarbiya olish jarayonlarida o‘z hissasini qo‘shishdan iborat. Bunda ekskursovod va pedagoglar ol-diga quyidagi faoliyat maqsadlari qo‘yiladi:
• muzey va uning jamlanmalari orqali o‘tmish qadriyatlariga tashrif buyuruvchilarda qiziqish uyg‘otish;
• yoshlarda muzey yodgorliklariga ehtiyotkorona, hurmat bilan munosabatda bo‘lish, ularni mamlakatimiz tarixi, madaniyatining bir qismi sifatida anglash tuyg‘ularini shakllantirish, tashkil etilgan muzey-pedagogik dasturlari asosida umumiy mavzu va pedagogik maqsadga oid tadbirlarni kiritishdan iborat.
«Muzey pedagogikasi» tushunchasi o‘z mazmun-mohiyatida quyidagi funksiyalarni amalga oshirishini ifoda etadi:
• Axborot berish — muzey, avvalo, tashrif buyuruvchiga qaysidir sohada axborot beradi.
• Ta’lim berish — muzey o‘zida jamlangan materiallar vositasida tashrif buyuruvchilarning bilim doirasini kengaytirishda muhim o‘rin tutadi, bundan tashqari, muzeydagi kommunikatsiya jarayonida tashrif buyuruvchilar muzey sohasida ayrim malaka va ko‘nikmalarni o‘zlashtirish imkoniga ega bo‘ladilar. Muzey boshqa ta’lim muassasalarida olingan bilimlarga qo‘shimcha bilim olish imkoniga ega maskandir.
• Ijodiy qobiliyatlarini rivojlantirishni rag‘batlantirish — muzey ayrim sohalarda tashrif buyuruvchining ma’naviy madaniyatini shakllantirish, uning shaxsiy ijodiy xislatlarini ochishga ijobiy ta’sir etuvchi maskandir. Muzeyda shaxsni ijodiy jarayonlarga undovchi alohida sharoitlar mavjud. Eng muhimi uning ta’sirchan «ilhom baxsh etuvchi» imkoniyatga egaligi, o‘tmish qadriyatlar, an’ana va urf-odatlar aks etganligidir.
• Muloqotchanlikni shakllantirish — muzey mavzusiga oid mavzularda qiziqishlar bo‘yicha turli tadbirlarning tashkil etilishi jarayonida o‘smir-yoshlar faol muloqotga chorlanadi. Muzey taqdim etadigan muzey-axborotlari muloqotchanlikka qulay imkoniyat yaratadi, bunda mazmunli, qiziqarli, norasmiy shaxsiy muloqot yuzaga keladi. Muloqot uchrashuv, seminar, viktorina va boshqa tadbirlar shaklida o‘tkazilishi mumkin.
Men shahrimdagi Temuriylar davlat tarix muzeyini, O'zbekiston davlat tarix muzeyini, Alisher Navoiy nomidagi adabiyot muzeyini, Geologiya muzeyini, Amir Temur muzeyini, Ashrafiy muzeyini bilaman.
2- Jahonga mashhur qaysi muzeylar haqida eshitgansiz?
Jahonga mashhur muzeylar: Luvr muzeyi, Milliy galereya muzeyi, Vatikan muzeyi , Tate Modern muzeylarini eshitganman.
3-Qaysi mashhur shahslarni uy muzeylari bor?
Tamarahonim uy muzeyi, Abdulla Qahhor uy muzeyi, Oybek memorial uy muzeyi kabi uy muzeylarni eshitganman.
4-Qanday shaharlar muzey shaharlar hisoblanadi?
Juda ko'p tarixiy obidalar bilan yoki tarixiy buyumlari ko'p bo'lgan , hamda katta bo'lgan muzeylar muzey shaharlar hisoblanadi.
7-mashq.
Shoira , Matluba va men- uchchalamiz bir sinfda o'qiymiz. Bizning sinfimizga Alisher Navoiyga bag'ishlangan tadbir o'tkazish topshirildi. Tadbirni o'tkazish rejasini tuzish uchun sinf rahbarimiz, guruh sardori va guruh yetakchisi uchtamiz yig'ildik. Tadbirda Dilshoda va Zebo- ikkalasi boshlovchilik qilishdi.
.
Maqolalardan birida «Muzey pedagogikasi» tushunchasi tilga olindi. Jurnalxonlarimizdan mazkur tushuncha ustida kengroq to‘xtalish taklifi tushdi. Bu yil ham an’anamizga sodiq qolgan holda ana shu muzey materiallari asosida maqolalar berib borishni maqsad qildik. Yangi yildagi dastlabki maqolamiz aynan «Muzey pedagogikasi» mavzusiga bag‘ishlanadi.
Manbalarda «Muzey pedagogikasi» tushunchasi ilk bor XX asr boshlarida, Germaniyada yuzaga kelganligi va shakllanganligi haqida ma’lumotlar berilgan. Mazkur tushuncha hayotga joriy etilishida A. Lixtvark, A. Reyxven hamda R. Frotsdental kabi olim va amaliyotchilar nomi tilga olingan. Muzeylarning qulay tarbiyaviy va ta’limiy muhitiga alohida e’tibor qaratilib, «muzey pedagogikasi» tushunchasiga ilmiy jihatdan yanada keng yondashilgan.
Keyinchalik jahon bo‘ylab ta’lim-tarbiya sohasida muzey pedagogikasi yo‘nalishiga alohida e’tibor berila boshlandi, ko‘plab mamlakatlarda bolalar muzeylari tashkil etildi. Muzey pedagogikasi tushunchasi pedagog-olimlar tomonidan qo‘llanilib, mazkur sohada ko‘plab namunali tadbirlar amalga oshirila boshlandi. «Muzey pedagogikasi» tushunchasiga bir qator pedagog-olimlar ta’rif berganlar. Bu borada jumladan, yuqorida tilga olingan Germaniyalik olimlar o‘z fikrlarini bayon etganlar.
Mamlakatimizda muzeylarga ma’naviyat va ma’rifat ulashuvchi, ta’lim va tarbiyaviy ahamiyatga molik maskan sifatida yondashiladi. Muzeylarning tashkil etilishi, ularning jamiyat hayotida tutgan o‘rni, maqsad va vazifalari olimlarimiz tomonidan ilmiy asosda o‘rganiladi. Shu maqsadda muzeyshunoslikda bir qator izlanishlar amalga oshirilgan. 2013-yilda «Akademnashr» nashriyotida chop etilgan «O‘zbekiston muzeylari istiqboli» risolasi aynan shular jumlasidandir.
Mazkur risolada O‘zbekiston Davlat tarixi muzeyi direktori J. Ismoilovaning «Muzey pedagogikasi: tarixi, buguni va istiqboli» nomli maqolasi berilgan. Maqolada muzey pedagogikasi nima va u nima uchun kerak savoliga javob berish bilan birga, mazkur tushunchaga keng ta’rif berilgan. Jumladan, «Muzey pedagogikasi pedagogika, psixo-logiya va muzeyshunoslikning o‘zaro uyg‘unligi natijasida shakllangan fan yo‘nalishi hisoblanadi».
J. Ismoilovning fikrlaridan kelib chiqib, aytish mumkinki, muzey pedagogikasi — bu muzey muhiti sharoitlarida o‘tmish tajribalari, tarixiy, ma’rifiy, madaniy qadriyatlarni pedagogik jarayon orqali kelajak avlodga etkazishdan iborat. Muzey yosh avlod tarbiyasi jarayoniga munosib hissa qo‘shuvchi ko‘makchi maskandir. Muzey pedagogikasi yo‘nalishida asosan muzeyning ta’lim muassasalari bilan o‘zaro hamkorligi ko‘zda tutiladi.
Mazkur yo‘nalishning keng ommalashuvining sababi muzeylarga tashrif buyuruvchilarni yanada jalb etish, turli noan’anaviy ta’lim-tarbiya metodlaridan foydalanib, yosh avlodda mamlakatimiz tarixini o‘rganishlarida va ularning ta’lim-tarbiya olish jarayonlarida o‘z hissasini qo‘shishdan iborat. Bunda ekskursovod va pedagoglar ol-diga quyidagi faoliyat maqsadlari qo‘yiladi:
• muzey va uning jamlanmalari orqali o‘tmish qadriyatlariga tashrif buyuruvchilarda qiziqish uyg‘otish;
• yoshlarda muzey yodgorliklariga ehtiyotkorona, hurmat bilan munosabatda bo‘lish, ularni mamlakatimiz tarixi, madaniyatining bir qismi sifatida anglash tuyg‘ularini shakllantirish, tashkil etilgan muzey-pedagogik dasturlari asosida umumiy mavzu va pedagogik maqsadga oid tadbirlarni kiritishdan iborat.
«Muzey pedagogikasi» tushunchasi o‘z mazmun-mohiyatida quyidagi funksiyalarni amalga oshirishini ifoda etadi:
• Axborot berish — muzey, avvalo, tashrif buyuruvchiga qaysidir sohada axborot beradi.
• Ta’lim berish — muzey o‘zida jamlangan materiallar vositasida tashrif buyuruvchilarning bilim doirasini kengaytirishda muhim o‘rin tutadi, bundan tashqari, muzeydagi kommunikatsiya jarayonida tashrif buyuruvchilar muzey sohasida ayrim malaka va ko‘nikmalarni o‘zlashtirish imkoniga ega bo‘ladilar. Muzey boshqa ta’lim muassasalarida olingan bilimlarga qo‘shimcha bilim olish imkoniga ega maskandir.
• Ijodiy qobiliyatlarini rivojlantirishni rag‘batlantirish — muzey ayrim sohalarda tashrif buyuruvchining ma’naviy madaniyatini shakllantirish, uning shaxsiy ijodiy xislatlarini ochishga ijobiy ta’sir etuvchi maskandir. Muzeyda shaxsni ijodiy jarayonlarga undovchi alohida sharoitlar mavjud. Eng muhimi uning ta’sirchan «ilhom baxsh etuvchi» imkoniyatga egaligi, o‘tmish qadriyatlar, an’ana va urf-odatlar aks etganligidir.
• Muloqotchanlikni shakllantirish — muzey mavzusiga oid mavzularda qiziqishlar bo‘yicha turli tadbirlarning tashkil etilishi jarayonida o‘smir-yoshlar faol muloqotga chorlanadi. Muzey taqdim etadigan muzey-axborotlari muloqotchanlikka qulay imkoniyat yaratadi, bunda mazmunli, qiziqarli, norasmiy shaxsiy muloqot yuzaga keladi. Muloqot uchrashuv, seminar, viktorina va boshqa tadbirlar shaklida o‘tkazilishi mumkin.
at.
Объяснение:
3-topshiriq
1-Siz shahringizdagi qanday muzeylarni bilasiz?
Men shahrimdagi Temuriylar davlat tarix muzeyini, O'zbekiston davlat tarix muzeyini, Alisher Navoiy nomidagi adabiyot muzeyini, Geologiya muzeyini, Amir Temur muzeyini, Ashrafiy muzeyini bilaman.
2- Jahonga mashhur qaysi muzeylar haqida eshitgansiz?
Jahonga mashhur muzeylar: Luvr muzeyi, Milliy galereya muzeyi, Vatikan muzeyi , Tate Modern muzeylarini eshitganman.
3-Qaysi mashhur shahslarni uy muzeylari bor?
Tamarahonim uy muzeyi, Abdulla Qahhor uy muzeyi, Oybek memorial uy muzeyi kabi uy muzeylarni eshitganman.
4-Qanday shaharlar muzey shaharlar hisoblanadi?
Juda ko'p tarixiy obidalar bilan yoki tarixiy buyumlari ko'p bo'lgan , hamda katta bo'lgan muzeylar muzey shaharlar hisoblanadi.
7-mashq.
Shoira , Matluba va men- uchchalamiz bir sinfda o'qiymiz. Bizning sinfimizga Alisher Navoiyga bag'ishlangan tadbir o'tkazish topshirildi. Tadbirni o'tkazish rejasini tuzish uchun sinf rahbarimiz, guruh sardori va guruh yetakchisi uchtamiz yig'ildik. Tadbirda Dilshoda va Zebo- ikkalasi boshlovchilik qilishdi.
Объяснение: