Ауа райы — атмосфераның жергілікті жердегі белгілі бір уақытта немесе уақыт аралығында (тәулік, ай) байқалатын құбылмалы жағдайы. Ол көбіне атмосф-ның төменгі тропосфера қабатының күйімен сипаттайды. Себебі, А. р-н өзгертетін негізгі процестер осы қабатта дамиды. Бірақ, әртүрлі биіктіктегі атмосф. процестер бір-бірімен тығыз байланыста болады, сондықтан жер бетіндегі А. р-ның өзгеру себептерін білу үшін атмосфераның жоғарғы биік қабаттары зерттеледі. А. р. метеорол. өлшемдермен (температура, қысым, жел, ауа ылғалд., бұлттылық, атмосфералық жауын-шашын) және атмосфералық құбылыстармен (тұман, найзағай, боран, дауыл т.б.) сипатталады. Жер бетіндегі А. р-ның өзгеруі тіршілікке, табиғатқа елеулі ықпал жасайды. А. р-ның көп жылдық режимі климат деп аталады.
Oʻzbekiston togʻlarini archalarsiz tasavvur etib boʻlmaydi. Ular togʻlarimizning koʻrki boʻlibgina qolmay, togʻ yon bagʻirlarini eroziyadan saqlashda ishonchli omildir. Archalar juda uzoq — 300-700, hatto 1000 yillar mobaynida oʻsib rivojlanadi. Keng bargli daraxtlardan zarang, olma, nok, olcha, doʻlana, qatrongʻi, pista, bodom, yongʻoq, oq qayin, tol, terak, shumtol va hastakar koʻp tarqalgan. Ular koʻpincha mustaqil guruhlarni tashkil qiladi. Togʻlardagi mevali daraxtlar mevasidan odamlar va hayvonlar oziq-ovqat sifatida foydalanadi.
U yerlarda daraxtlar bilan bir qatorda turli oila va turkumlarga mansub butalar koʻp. Ular alohida-alohida guruhlar hosil qilib yoki daraxtlar bilan aralashgan qolda oʻsadi. Uchqat, naʼmatak, zirk, irgʻay, tobulgʻa, chiya, qizilcha kabi butalar keng tarqalgan. Togʻ sharoitida oʻsishga moslanish darajasiga monand ravishda koʻp yillik oʻtlardan yovvoyi beda, marmarak, shashir, rovoch, kiyikoʻt, choyoʻt, zira, qiziltikan, lola, shirach, turli boshoqli, dukkakli va piyozli oʻsimliklarga damba-dam duch kelish mumkin. Bu oʻsimliklar orasida dorivor, efir moyli, oziq-ovqat, yem-xashak va boshqa maqsadlarda foydalaniladiganlari talaygina. Shuningdek, muhofazaga muhtojlari Oʻzbekiston Respublikasining „Qizil kitobi“ga kiritilgan.
Объяснение:
Ауа райы — атмосфераның жергілікті жердегі белгілі бір уақытта немесе уақыт аралығында (тәулік, ай) байқалатын құбылмалы жағдайы. Ол көбіне атмосф-ның төменгі тропосфера қабатының күйімен сипаттайды. Себебі, А. р-н өзгертетін негізгі процестер осы қабатта дамиды. Бірақ, әртүрлі биіктіктегі атмосф. процестер бір-бірімен тығыз байланыста болады, сондықтан жер бетіндегі А. р-ның өзгеру себептерін білу үшін атмосфераның жоғарғы биік қабаттары зерттеледі. А. р. метеорол. өлшемдермен (температура, қысым, жел, ауа ылғалд., бұлттылық, атмосфералық жауын-шашын) және атмосфералық құбылыстармен (тұман, найзағай, боран, дауыл т.б.) сипатталады. Жер бетіндегі А. р-ның өзгеруі тіршілікке, табиғатқа елеулі ықпал жасайды. А. р-ның көп жылдық режимі климат деп аталады.
Oʻzbekiston togʻlarini archalarsiz tasavvur etib boʻlmaydi. Ular togʻlarimizning koʻrki boʻlibgina qolmay, togʻ yon bagʻirlarini eroziyadan saqlashda ishonchli omildir. Archalar juda uzoq — 300-700, hatto 1000 yillar mobaynida oʻsib rivojlanadi. Keng bargli daraxtlardan zarang, olma, nok, olcha, doʻlana, qatrongʻi, pista, bodom, yongʻoq, oq qayin, tol, terak, shumtol va hastakar koʻp tarqalgan. Ular koʻpincha mustaqil guruhlarni tashkil qiladi. Togʻlardagi mevali daraxtlar mevasidan odamlar va hayvonlar oziq-ovqat sifatida foydalanadi.
U yerlarda daraxtlar bilan bir qatorda turli oila va turkumlarga mansub butalar koʻp. Ular alohida-alohida guruhlar hosil qilib yoki daraxtlar bilan aralashgan qolda oʻsadi. Uchqat, naʼmatak, zirk, irgʻay, tobulgʻa, chiya, qizilcha kabi butalar keng tarqalgan. Togʻ sharoitida oʻsishga moslanish darajasiga monand ravishda koʻp yillik oʻtlardan yovvoyi beda, marmarak, shashir, rovoch, kiyikoʻt, choyoʻt, zira, qiziltikan, lola, shirach, turli boshoqli, dukkakli va piyozli oʻsimliklarga damba-dam duch kelish mumkin. Bu oʻsimliklar orasida dorivor, efir moyli, oziq-ovqat, yem-xashak va boshqa maqsadlarda foydalaniladiganlari talaygina. Shuningdek, muhofazaga muhtojlari Oʻzbekiston Respublikasining „Qizil kitobi“ga kiritilgan.
Объяснение: