Қысым (орыс. давление ) бір дене екінші дене бетіне (мысалы, ғимарат іргетасының грунтқа, сұйықтықтың ыдыс қабырғасына, қозғалтқыш цилиндріндегігаздың піспекке, т.б.) әсер еткенде пайда болатын қалыпты күштің (дене бетіне перпендикуляр) қарқындылығын сипаттайтын қ шама. егер денеге әсер ететін күш оның бетіне біркелкі таралса, онда қысым (р) былай өрнектеледі: {\displaystyle p={\frac {f}{s}}\ {\mbox{of}}\ p={\frac {df}{ds}}} мұндағы s – дене бетінің күш түсетін бөлігінің ауданы, f – сол бөлікке перпендикуляр түсірілген күштердің қосындысы. күш біркелкі таралған жағдайда қысым дене бетінің барлық нүктесінде бірдей болады, ал күш біркелкі таралмаса, онда қысым бір нүктеден екінші нүктеге өткен сайын өзгеріп отырады. тұтас, үздіксіз орта үшін сол ортаның әрбір нүктесінің қысымы туралы ұғым енгізіледі. бұл ұғым сұйықтық пен газмеханикасында маңызды рөл атқарады. тыныштықтағы сұйықтықтың кез келген нүктесінің барлық бағытындағы қысымы бірдей болады. бұл жағдай қозғалыстағы идеал (үйкеліссіз қозғалатыс) сұйық пен газ үшін де орындалады. тұтқыр сұйықтықтың берілген нүктедегі қысымы ретінде өзара перпендикуляр үш бағыттағы (х, у, z – осьтері бағытындағы) қысымның орташа мәні р = (рх+ру+рz)/3 алынады. газдардың кинетикалық теориясы бойынша, газды ортадағы қысым жылулық қозғалыстағы газ молекулаларыныңбір-бірімен, газдағы денелермен және ыдыс қабырғаларымен соқтығысуы кезінде импульстың берілуімен байланысты болғандықтан мұны “жылулық” қысым деп атайды. ол газдың абсолют температурасы (т) мен бірлік көлемдегі газ молекулаларының санына (n) пропорционал: р = nkt, мұндағы k = 1,38.10–23 дж/к – больцман тұрақтысы. сұйықтықтар мен қатты денелердің қысымы денелердің бір-біріне жақындауы кезінде олардың атомдарының бірін-бірі тебуі нәтижесінде пайда болады. мұны “суық” қысым дейді. тыныштықтағы сұйықтық салмағының әсерінен оның ішінде h тереңдікте пайда болатын қысымды гидростатикалық қысым деп атайды: р = rgh, мұндағы r – сұйықтықтың тығыздығы, g – еркін түсу үдеуі. егер сұйық бетіне сырттан р0 қысымы түсірілетін болса, онда h тереңдіктегі сұйық қысымы: р = р0+ rgh өрнегімен анықталады. қысым қ, қ, механикалық, биологиялық, т.б. құбылыстарда елеулі рөл атқарады; манометр, барометр, вакуумметр тәрізді құрылғылардың және әр түрлі қысым датчиктерінің көмегімен өлшенеді. қысымның бірліктердің халықаралық жүйесіндегі өлшем бірлігі – паскаль(па). 1 па = н/м2. бірліктердің мкгсс жүйесінде кгс/см2, сондай-ақ жүйеден тыс өлшем бірліктері: атмосфералық (қ атмосфера), мм сынап бағанасы, мм су бағанасы.
Каждый день на протяжении всей своей жизни мы сталкивается с различными природными явлениями и физическими силами, к которым настолько привыкли, что порой не замечаем и не задумываемся на природой их происхождения, над их пользой или вредом. Одной из таких сил является сила трения, о пользе которой я и хочу поговорить. В своем повествовании я защищаю силу трения, поскольку примеров ее пользы огромное количество, и перечислять их можно до бесконечности. Я хочу назвать лишь несколько из них.Прежде всего, сила трения нам перемещаться по земле. Если бы не было трения, то мы не могли бы сдвинуться с места даже на сантиметр, а если бы это и удалось, до не могли бы после этого остановиться. Даже самая гладкая на первый взгляд поверхность имеет шероховатости, которые и нам перемещаться и останавливаться.Силу трения можно уменьшить в несколько раз, если между трущимися деталями ввести смазку. Так мы смазываем лыжи, когда собираемся на них кататься, так смазываются детали в различных механизмах, так мы добиваемся меньшего износа деталей, на которые воздействует сила, получившая название сила трения скольжения.А вот при движении велосипедов, автомобилей и поездов возникает сила трения качения. И чем меньше эта сила, тем легче будет велосипедисту разогнать свой велосипед, тем быстрее будет скорость. Ну как то так)У меня брат такое писал...
Ну как то так)У меня брат такое писал...