энергияның сақталу және айналу заңы – табиғаттағы кез келген материялық тұйық жүйеде өтетін барлық процестер кезінде сол жүйе энергиясының сақталатынын тұжырымдайтын жалпы заң. Энергия бұл жағдайда тек бір түрден екінші бір түрге айналады (егер материялық жүйенің қоршаған ортамен әсерлесуін ескермеуге болса, онда ол жүйені тұйық жүйе деп қарастыруға болады); егер материялық жүйе сыртқы әсердің нәтижесінде бір (бастапқы) күйдегі екінші (соңғы) бір күйге ауысса, онда оның энергиясының артуы (не кемуі) жүйемен әсерлесетін денелер мен өріс энергиясының кемуіне (не артуына) тең болады. Бұл жағдайда жүйе энергиясының өзгеруіне жүйе күйінің біреуіне (бастапқы не соңғы) ғана тәуелді болады да, оның ауысу жолына (тәсіліне) тәуелді болмайды. Басқаша айтқанда, энергия – жүйе күйінің бір мәнді функциясы. Термодинамикада Энергияның сақтау заңы термодинамиканың бірінші бастамасы деп аталады.[1] Физикалық (не химикалық) құбылыстардың кез келген түрлерінде Энергияның сақтау заңы сол құбылысқа тән формада ғана тұжырымдалады. Өйткені энергия берілген процесті сипаттайтын параметрлерге тәуелді. Энергияның сақталу және айналу заңын 19 ғ-дың 40-жылдары Дж.Джоуль және неміс ғалымдары Р.Майер, Г.Гельмгольц бір-біріне байланыссыз ашты
Галилейдің жылдамдықтарын қосу заңы бойынша
Стационарлық санақ жүйесіндегі жылдамдық (v2) оның қозғалатын санақ жүйесіне (v1) қатысты жылдамдығының векторлық қосындысына және қозғалмайтын санақ жүйесіндегі жылдамдыққа (v12) тең.
Біз стационарлық тірек жүйесі ретінде Жерді, ал қозғалатын санақ жүйесі үшін машиналардың бірін аламыз
v2 = v1 + v12 - векторлық түрінде
О: v2 = v1 + v12
осы жерден
v1 = v2 - v12
v1 = 90 - 60 = 30 (км / сағ) - бірінші автомобильдің екіншісіне қатысты жылдамдығы
v1 '= 60 - 90 = -30 (км / сағ) - екінші автомобильдің біріншісіне қатысты жылдамдығы
энергияның сақталу және айналу заңы – табиғаттағы кез келген материялық тұйық жүйеде өтетін барлық процестер кезінде сол жүйе энергиясының сақталатынын тұжырымдайтын жалпы заң. Энергия бұл жағдайда тек бір түрден екінші бір түрге айналады (егер материялық жүйенің қоршаған ортамен әсерлесуін ескермеуге болса, онда ол жүйені тұйық жүйе деп қарастыруға болады); егер материялық жүйе сыртқы әсердің нәтижесінде бір (бастапқы) күйдегі екінші (соңғы) бір күйге ауысса, онда оның энергиясының артуы (не кемуі) жүйемен әсерлесетін денелер мен өріс энергиясының кемуіне (не артуына) тең болады. Бұл жағдайда жүйе энергиясының өзгеруіне жүйе күйінің біреуіне (бастапқы не соңғы) ғана тәуелді болады да, оның ауысу жолына (тәсіліне) тәуелді болмайды. Басқаша айтқанда, энергия – жүйе күйінің бір мәнді функциясы. Термодинамикада Энергияның сақтау заңы термодинамиканың бірінші бастамасы деп аталады.[1] Физикалық (не химикалық) құбылыстардың кез келген түрлерінде Энергияның сақтау заңы сол құбылысқа тән формада ғана тұжырымдалады. Өйткені энергия берілген процесті сипаттайтын параметрлерге тәуелді. Энергияның сақталу және айналу заңын 19 ғ-дың 40-жылдары Дж.Джоуль және неміс ғалымдары Р.Майер, Г.Гельмгольц бір-біріне байланыссыз ашты
Стационарлық санақ жүйесіндегі жылдамдық (v2) оның қозғалатын санақ жүйесіне (v1) қатысты жылдамдығының векторлық қосындысына және қозғалмайтын санақ жүйесіндегі жылдамдыққа (v12) тең.
Біз стационарлық тірек жүйесі ретінде Жерді, ал қозғалатын санақ жүйесі үшін машиналардың бірін аламыз
v2 = v1 + v12 - векторлық түрінде
О: v2 = v1 + v12
осы жерден
v1 = v2 - v12
v1 = 90 - 60 = 30 (км / сағ) - бірінші автомобильдің екіншісіне қатысты жылдамдығы
v1 '= 60 - 90 = -30 (км / сағ) - екінші автомобильдің біріншісіне қатысты жылдамдығы