Тю́ркский кагана́т, Тю́ркютский кагана́т или Гёктюркский каганат[источник?] — крупное средневековое государство в Азии, созданное племенным объединением древних тюрок во главе с правителями из рода Ашина. Одно из крупнейших государств в истории. В период наибольшего расширения (конец VI века) контролировало территории Северо-Восточного Китая (Маньчжурии), Монголии, Алтая, Восточного Туркестана, Западного Туркестана (Средней Азии), Казахстана, Крыма и Северного Кавказа. В 542 году этноним «тюрки» впервые встречается в китайских источниках.
Қазіргі таңда өздерін демократиялы деп орнықтырған әлемдегі мемлекеттердің басым көпшілігі зайырлылық қағидасын ұстанады. Зайырлылық қағидасы – конституциялық немесе ұлттық заңнамалар негізінде жарияланып, дін саласындағы мемлекеттік саясаттың басым бағыты. Американдық зерттеуші Ахмет Куру 2007 жылы АҚШ-тың Мемлекеттік Департаментінің әлемдегі «Діни бостандық жөніндегі баяндамасы» құжаты және өзінің зерттеулері негізінде 197 мемлекеттің мемлекет және дінаралық қатынастарының индексін жариялады. Аталмыш индекске сәйкес, зерттеуші мемлекеттерді төрт категорияға бөліп қарастырады, яғни 197 мемлекеттің 12 – діни мемлекеттер, ресми діндері бар 60 мемлекет, зайырлы болып орныққан 120 мемлекет және 5 анти-діни мемлекет.
Қазіргі уақытта әлемде секуляризм қағидатын ұстанатын мемлекеттер діни және ресми діндері бар мемлекеттерден әлдеқайда басым. Дегенмен, демократияның жалпыға ортақ моделі секілді, секуляризм концепциясының жалпыға ортақ үлгісі жоқ. Тіпті, оның батыстық немесе шығыстық үлгісі де жоқ. Батыс елдерінде секуляризм концепциясы әр түрлі түсіндіріліп, түрлі жолдармен жүзеге асырылуда. Діни ұйымдардың мемлекеттен бөлінуінің құқықтық мазмұны да әр елде әртүрлі. Мәселен, кейбір елдерде мемлекет пен діни ұйымдардың бөлінуі қатаң орын алса, оларды бөлу қағидатының көлемі кең, екінші бір елдерде мемлекет пен діни ұйымның бөлінуінде аса қатаң қағидат орнықпай, мемлекет діни ұйымдарға қоғамдық өмірдің маңызды салаларында айтарлықтай қызмет ету және ықпал ету мүмкіндіктеріне жол береді.
Объяснение:
Тю́ркский кагана́т, Тю́ркютский кагана́т или Гёктюркский каганат[источник?] — крупное средневековое государство в Азии, созданное племенным объединением древних тюрок во главе с правителями из рода Ашина. Одно из крупнейших государств в истории. В период наибольшего расширения (конец VI века) контролировало территории Северо-Восточного Китая (Маньчжурии), Монголии, Алтая, Восточного Туркестана, Западного Туркестана (Средней Азии), Казахстана, Крыма и Северного Кавказа. В 542 году этноним «тюрки» впервые встречается в китайских источниках.
Қазіргі таңда өздерін демократиялы деп орнықтырған әлемдегі мемлекеттердің басым көпшілігі зайырлылық қағидасын ұстанады. Зайырлылық қағидасы – конституциялық немесе ұлттық заңнамалар негізінде жарияланып, дін саласындағы мемлекеттік саясаттың басым бағыты. Американдық зерттеуші Ахмет Куру 2007 жылы АҚШ-тың Мемлекеттік Департаментінің әлемдегі «Діни бостандық жөніндегі баяндамасы» құжаты және өзінің зерттеулері негізінде 197 мемлекеттің мемлекет және дінаралық қатынастарының индексін жариялады. Аталмыш индекске сәйкес, зерттеуші мемлекеттерді төрт категорияға бөліп қарастырады, яғни 197 мемлекеттің 12 – діни мемлекеттер, ресми діндері бар 60 мемлекет, зайырлы болып орныққан 120 мемлекет және 5 анти-діни мемлекет.
Қазіргі уақытта әлемде секуляризм қағидатын ұстанатын мемлекеттер діни және ресми діндері бар мемлекеттерден әлдеқайда басым. Дегенмен, демократияның жалпыға ортақ моделі секілді, секуляризм концепциясының жалпыға ортақ үлгісі жоқ. Тіпті, оның батыстық немесе шығыстық үлгісі де жоқ. Батыс елдерінде секуляризм концепциясы әр түрлі түсіндіріліп, түрлі жолдармен жүзеге асырылуда. Діни ұйымдардың мемлекеттен бөлінуінің құқықтық мазмұны да әр елде әртүрлі. Мәселен, кейбір елдерде мемлекет пен діни ұйымдардың бөлінуі қатаң орын алса, оларды бөлу қағидатының көлемі кең, екінші бір елдерде мемлекет пен діни ұйымның бөлінуінде аса қатаң қағидат орнықпай, мемлекет діни ұйымдарға қоғамдық өмірдің маңызды салаларында айтарлықтай қызмет ету және ықпал ету мүмкіндіктеріне жол береді.