Зар - заман кезеңінде ғұмыр кешкен орталық езгіге түскен қазақ халқының тағдырын мұң – зармен жырлаған ақындар шоғыры. Оның белгілі өкілдері : Дулат Бабатайұлы , Шортанбай Қоңайұлы, Мұрат Мүмкейұлы, Әбу бәкір Кердері, Аубан Асан , т.б. Мұхтар Әуезов Аблай хан тұсынан Абайға дейінгі жүз жылға ұластырып Нарманбетпен аяқталды (2,168 б.). зар – заман тұсынан қазақ әдебиеті жазбаша сипат алғанын отан көрсетеді. Дәстүрлі қазақ қоғамындағы бұрынғы қалыптасқан құндылықтардың өзгеруі , елді басқару жүйесінің басқа санатқа ауысуы, отаршылдықтың белең алуы, халықтың қатты күйзелуі Зар- заман ақындарын тарих сахнасына шығарған. Олар халықтың жай күйін ойлаған үлт- қайраткерлері ретінде танылды. Олардың шоғырлары халықтың салт- дәстүрлерді қабығы бұзылмаған қалпында сақтауға , ұлттың – бітімімен ажырамауға үндейді.
Еркіндікпен бостандықтың, дәстүр мен европалық метрополиядан еңген жаңа тәртіптердің шегінен шиеленісуі Шортанбай, Дулат және Мурат сияқты « зар – заман » ағымы ақындарының шығармалары арқылы қабылдады. Олар ХІХ ғасырдағы қазақ өміріне тән барлық құбылыстарды аяусыз сынайды. Әлеуметтік, үйлесімділік уақыты ретінде өткен дәуірді идеяландыра отырып , бүгінгі заманның келешегінен де үмітін үзіп, түңіледі, қауіп жұбататын ешнәрсе таппаған Зар –заман ақындарының кеудесін кернеген мұң, зар , шер әбден күнәға батқан « замандастарының құлағына » жете қоймайды
потому что россия и пруссия не хотели усиления речи посполитой. право "либерум вето" сохраняло бессилие короля и сейма, но обеспечивало независимость магнатов, которые часто сотрудничали с другими странами в ущерб интересам речи посполитой.
«свободное вето» (лат. liberum veto) — принцип парламентского устройства в речи посполитой, который позволял любому депутату сейма прекратить обсуждение вопроса в сейме и работу сейма вообще, выступив против.
истоком этого принципа стала традиция единодушного принятия решений в сейме, где каждый шляхтич представлял свою область, был избран местным сеймиком и нёс перед ним ответственность за все решения сейма, а также федеративного характера самого польско-литовского государства. решение, принятое большинством против желания меньшинства (даже если это был только один сеймик) считали нарушением принципа политического равенства. кроме того, для обоснования указанного принципа ссылались на закон nihil novi (так называемая радомская конституция) , который запрещал королям принимать новые законы без согласия шляхты.
обычно считается, что впервые этим правом воспользовался и прекратил работу сейма представитель троков владислав сициньский в 1652 г. но это мнение ошибочно в действительности, он только наложил вето на продолжение дебатов в сейме вне установленного законом срока. только в 1669 году в кракове работа сейма была прекращена на основании liberum veto, наложенного представителем киева олизаром.
в первой половине xviii века, эта практика становится все более и более обычной для сессий сейма, которые прекращались в соответствии с liberum veto. соседи речи посполитой: россия и пруссия сочли это удобным инструментом для ослабления польши
после 1764 г. liberum veto практически не применялось: принцип единодушия не препятствовал работе конфедеративных сеймов. депутаты в начале сессии формировали «конфедерацию» (польск. konfederacja), чтобы предотвратить её остановку работы сейма в соответствии с liberum veto.
liberum veto было 3 мая 1791 года; конституция (принятая конфедеративным четырёхлетним сеймом) установила принцип большинства.
достижения той конституции, однако — призванной стать первой современной кодифицированной конституцией европы — были аннулированы другим, конфедеративным сеймом, собранным в гродно в 1793 г. этот сейм, под принуждением россии и пруссии, ратифицировал предпоследний, второй раздел речи посполитой.
Зар - заман кезеңінде ғұмыр кешкен орталық езгіге түскен қазақ халқының тағдырын мұң – зармен жырлаған ақындар шоғыры. Оның белгілі өкілдері : Дулат Бабатайұлы , Шортанбай Қоңайұлы, Мұрат Мүмкейұлы, Әбу бәкір Кердері, Аубан Асан , т.б. Мұхтар Әуезов Аблай хан тұсынан Абайға дейінгі жүз жылға ұластырып Нарманбетпен аяқталды (2,168 б.). зар – заман тұсынан қазақ әдебиеті жазбаша сипат алғанын отан көрсетеді. Дәстүрлі қазақ қоғамындағы бұрынғы қалыптасқан құндылықтардың өзгеруі , елді басқару жүйесінің басқа санатқа ауысуы, отаршылдықтың белең алуы, халықтың қатты күйзелуі Зар- заман ақындарын тарих сахнасына шығарған. Олар халықтың жай күйін ойлаған үлт- қайраткерлері ретінде танылды. Олардың шоғырлары халықтың салт- дәстүрлерді қабығы бұзылмаған қалпында сақтауға , ұлттың – бітімімен ажырамауға үндейді.
Еркіндікпен бостандықтың, дәстүр мен европалық метрополиядан еңген жаңа тәртіптердің шегінен шиеленісуі Шортанбай, Дулат және Мурат сияқты « зар – заман » ағымы ақындарының шығармалары арқылы қабылдады. Олар ХІХ ғасырдағы қазақ өміріне тән барлық құбылыстарды аяусыз сынайды. Әлеуметтік, үйлесімділік уақыты ретінде өткен дәуірді идеяландыра отырып , бүгінгі заманның келешегінен де үмітін үзіп, түңіледі, қауіп жұбататын ешнәрсе таппаған Зар –заман ақындарының кеудесін кернеген мұң, зар , шер әбден күнәға батқан « замандастарының құлағына » жете қоймайды
потому что россия и пруссия не хотели усиления речи посполитой. право "либерум вето" сохраняло бессилие короля и сейма, но обеспечивало независимость магнатов, которые часто сотрудничали с другими странами в ущерб интересам речи посполитой.
«свободное вето» (лат. liberum veto) — принцип парламентского устройства в речи посполитой, который позволял любому депутату сейма прекратить обсуждение вопроса в сейме и работу сейма вообще, выступив против.
истоком этого принципа стала традиция единодушного принятия решений в сейме, где каждый шляхтич представлял свою область, был избран местным сеймиком и нёс перед ним ответственность за все решения сейма, а также федеративного характера самого польско-литовского государства. решение, принятое большинством против желания меньшинства (даже если это был только один сеймик) считали нарушением принципа политического равенства. кроме того, для обоснования указанного принципа ссылались на закон nihil novi (так называемая радомская конституция) , который запрещал королям принимать новые законы без согласия шляхты.
обычно считается, что впервые этим правом воспользовался и прекратил работу сейма представитель троков владислав сициньский в 1652 г. но это мнение ошибочно в действительности, он только наложил вето на продолжение дебатов в сейме вне установленного законом срока. только в 1669 году в кракове работа сейма была прекращена на основании liberum veto, наложенного представителем киева олизаром.
в первой половине xviii века, эта практика становится все более и более обычной для сессий сейма, которые прекращались в соответствии с liberum veto. соседи речи посполитой: россия и пруссия сочли это удобным инструментом для ослабления польши
после 1764 г. liberum veto практически не применялось: принцип единодушия не препятствовал работе конфедеративных сеймов. депутаты в начале сессии формировали «конфедерацию» (польск. konfederacja), чтобы предотвратить её остановку работы сейма в соответствии с liberum veto.
liberum veto было 3 мая 1791 года; конституция (принятая конфедеративным четырёхлетним сеймом) установила принцип большинства.
достижения той конституции, однако — призванной стать первой современной кодифицированной конституцией европы — были аннулированы другим, конфедеративным сеймом, собранным в гродно в 1793 г. этот сейм, под принуждением россии и пруссии, ратифицировал предпоследний, второй раздел речи посполитой.