АСТРАХАНСКОЕ ВОССТАНИЕ (1705-1706), выступление стрельцов, солдат, посадских и работных людей в Астрахани против налогов и произвола властей в июле 1705 — марте 1706 года. Причинами восстания стали усиление налогового гнета, произвол и насилия местной администрации и офицеров гарнизона. Воевода Т. Ржевский самовольно повысил налог на соль, были введены новые налоги (на бани, погреба, печи) . Цены на товары выросли в несколько раз. Жалованье солдатам и стрельцам было снижено, офицеры заставляли их работать на себя. Непосредственным поводом к выступлению послужил указ Петра I о запрещении носить русское платье и бороды, который Ржевский выполнял с необычайной жестокостью — отрезал бороды «с кровью» . Восстание началось в ночь на 30 июля 1705 года. Отряд стрельцов и солдат ворвался в городской кремль и стал истреблять «начальных людей» и офицеров-иноземцев. Возглавляли восстание астраханские стрельцы Иван Шелудяк и Прохор Носов, рыбопромышленник, купец гостиной сотни Яков Носов. Восставших поддержало почти все городское население. Власть перешла в руки городского собрания (круга) , которое избрало совет старшин. Были отменены новые налоги, повышено жалованье стрельцам и солдатам, отменен указ о ношении иностранного платья и брадобритии. Восстание охватило и соседние города Красный Яр, Черный Яр, Гурьев, Терки. Восставшие двинулись вверх по Волге, на Москву, но были разбиты под Царицыном. Неудачей закончились и их попытки привлечь на свою сторону донских казаков. Среди восставших произошел раскол; купечество и верхушка стрельцов, боясь разбушевавшейся «черни» , отошли от восстания и отправили к царю посланцев с повинной. Все это облегчило подавление восстания. 13 марта 1706 года царские войска под командованием Б. П. Шереметева штурмом овладели Астраханью и разгромили восставших. Сотни участников восстания были казнены, умерли от пыток, сосланы в Сибирь.
Абылайдың бүкіл ішкі саяси қызметі бір орталықтан басқарылатын тәуелсіз мемлекет құруға бағытталды. Ол шексіз билікке ие болды, оны халық қолдады.
Өзінің қол астындағы халықты дұрыс басқару үшін Абылай үш жүздің әрқайсысына әйгілі тұлғаларды билеуші етіп тағайындады. Ол сот билігін күшейте түсті. Сонымен қатар белгілі қазақ билерінің және батырларының беделіне арқа сүйеді. Сондай күшті, ықпалды саяси тұлғаның бірі Бұқар жырау Абылайдың кеңесшісі болды. Абылай қазақ рулары мен тайпаларының арасындағы өзара қырқыс, алауыздықтан туындайтын қақтығыстар мен барымта алуды тоқтатты. Ол қазақтардың егіншілікпен, шөп шабумен және балық аулаумен айналасуына қолдау көрсетті.
Абылай хан қазақтардың басын қосып біріктіру процесіне басшылық етті және ұланбайтақ далада бір орталыққа бағынатын мемлекет құруға зор ықпал жасады. Жоңғар және Еділ қалмақтарын тас-талқан етіп, жеңіп шығуда аса маңызды рөл атқарды. Қытай әскерінің Қазақстан аумағымен ілгері қарай ішкі аймақтарға жылжуын тоқтатып қана қойған жоқ, сонымен қатар қазақтардың Тарбағатайдағы және Іле өзені өңіріндегі байырғы дәстүрлі мал жайылымдарын қайтарып алуға қол жеткізді. Алатау қырғыздарының қазақтарға шабуыл жасауын да тоқтатты.
Абылайдың бүкіл ішкі саяси қызметі бір орталықтан басқарылатын тәуелсіз мемлекет құруға бағытталды. Ол шексіз билікке ие болды, оны халық қолдады.
Өзінің қол астындағы халықты дұрыс басқару үшін Абылай үш жүздің әрқайсысына әйгілі тұлғаларды билеуші етіп тағайындады. Ол сот билігін күшейте түсті. Сонымен қатар белгілі қазақ билерінің және батырларының беделіне арқа сүйеді. Сондай күшті, ықпалды саяси тұлғаның бірі Бұқар жырау Абылайдың кеңесшісі болды. Абылай қазақ рулары мен тайпаларының арасындағы өзара қырқыс, алауыздықтан туындайтын қақтығыстар мен барымта алуды тоқтатты. Ол қазақтардың егіншілікпен, шөп шабумен және балық аулаумен айналасуына қолдау көрсетті.
Абылай хан қазақтардың басын қосып біріктіру процесіне басшылық етті және ұланбайтақ далада бір орталыққа бағынатын мемлекет құруға зор ықпал жасады. Жоңғар және Еділ қалмақтарын тас-талқан етіп, жеңіп шығуда аса маңызды рөл атқарды. Қытай әскерінің Қазақстан аумағымен ілгері қарай ішкі аймақтарға жылжуын тоқтатып қана қойған жоқ, сонымен қатар қазақтардың Тарбағатайдағы және Іле өзені өңіріндегі байырғы дәстүрлі мал жайылымдарын қайтарып алуға қол жеткізді. Алатау қырғыздарының қазақтарға шабуыл жасауын да тоқтатты.