1. / 25 Абайдың ән құдіретін жырлаған өлеңін көрсетіңіз.
a)
«Құлақтан кіріп бойды алар».
b)
«Өлсем, орным қара жер».
c)
«Ғылым таппай мақтанба».
d)
«Кейде есер көңіл құрғырың».
e)
«Бойы бұлғаң»
Вопрос
2. / 25
Махамбет Өтемісұлының өлеңін табыңыз.
a)
«Ереуіл атқа ер салмай».
b)
«Мен – қазақ».
c)
«Шәкірт ойы».
d)
«Ей, Абылай, Абылай».
e)
«Айналайын, Ақ Жайық».
Вопрос
3. / 25
Жалғау жалғанбайтын сөз табын табыңыз.
a)
Зат есім
b)
Етістік
c)
Үстеу
d)
Есімдік
e)
Шылау
Вопрос
4. / 25
Есімшенің жұрнағын көрсетіңіз.
a)
-мен, -бен, -пен
b)
-ғалы, -гелі
c)
-атын, -етін, -йтын, -йтін
d)
-а,е,й
e)
-ып, -іп, -п
Вопрос
5. / 25
Қазақ тіліне тән дыбыстар саны
a)
10
b)
11
c)
15
d)
12
e)
9
Вопрос
6. / 25
Тура мағынада берілген сөз тіркесін көрсетіңіз
a)
Қара ниетті
b)
Қара шаш
c)
Қара басты
d)
Қара сөз
e)
Айнаға Қара
Вопрос
7. / 25
Үнді дауыссыздан басталып, үнді дауыссызға аяқталған сөзді көрсетіңіз.
a)
Сен
b)
Сіз
c)
Біз.
d)
Олар
e)
Мен.
Вопрос
8. / 25
Белгілі бір ғылым саласына тән сөздер қалай аталады?
a)
Терминдер
b)
Қос сөздер
c)
Кәсіби сөздер
d)
Неологизмдер
e)
Көнерген сөздар
Вопрос
9. / 25
Өзі жалғанған заттың екеу немесе одан артық екенін білдіретін қосымшаны табыңыз.
a)
жіктік жалғау
b)
септік жалғау
c)
тәуелдік жалғау
d)
жұрнақ
e)
көптік жалғау
Вопрос
10. / 25
Құрмалас сөйлем түрін анықтаңыз.Оқуға түспеймін, өйткені жұмыс істеуім керек.
a)
Себеп-салдар.
b)
Ыңғайластық.
c)
Түсіндірмелі.
d)
Талғаулы.
e)
Кезектес.
Вопрос
11. / 25
24.2002 жылы шыққан Б.Нұржекеұлының «Бейтаныс әйелдің құпиясы» атты жинағындағы әңгімелердің негізгі тақырыбы
a)
Өнер
b)
Ауылшаруашылық
c)
Білім
d)
Аңшылық
e)
Махаббат
Вопрос
12. / 25
Тәуелсіздәк кезіндегі қазақ әдебиетінің қаламгерін ата
a)
Светқали Нұржанов
b)
Жұмекен Нәжмеденов
c)
Бердібек Соқпақбаев
d)
Әбдіжамал Нүрпейісов
e)
Мұқағали Мақатаев
Вопрос
13. / 25
Ғабит Мүсірепов қай жерде дүниеге келген?
a)
Алматы облысы, Ақсу ауданы
b)
Көкшетау облысы, Қызылту ауданы
c)
Солтүстік Қазақстан облысы, Жамбыл ауданы
d)
Ақмола губерниясы, Қызылжар уезі
e)
Қостанай облысы, Затабол ауданы
Вопрос
14. / 25
8. Тілдегі сөздердің дұрыс жазылу ережесінің жинытығы қалай аталады?
a)
Лексика
b)
Орфография
c)
Орфоэпия
d)
Фонетика
e)
Ықпал
Вопрос
15. / 25
Қырық мысал», «Маса» жинақтарының авторын белгілеңіз.
a)
М.Жұмабаев.
b)
А.Байтұрсынұлы.
c)
М.Дулатов
d)
Ж.Аймауытов.
e)
Ш.Құдайбердіұлы.
Вопрос
16. / 25
-ған, -ген, -қан, -кен тұлғалы етістіктің жіктелуі арқылы қай шақ жасалады?
a)
жедел өткен шақ
b)
мақсатты келер шақ
c)
бұрынғы өткен жақ
d)
болжалды келер шақ
e)
ауыспалы өткен шақ
Вопрос
17. / 25
«Тортай мінген ақ боз ат» өлеңінің авторы кім?
a)
Жұмекене Нәжімеденов
b)
Мұхтар Шаханов
c)
Оралхан Бөкей
d)
Фариза Оңғарсынова
e)
Ақылбек Шаяхмет
Вопрос
18. / 25
Тәуелсіздік жылдарындағы әдебиет нешінші жылдардан басталады?
a)
1993
b)
2000
c)
1991
d)
1992
e)
1994
Вопрос
19. / 25
Киіз үй» сөз тіркесіне қойылатын сұрақты табыңыз.
a)
Неге?
b)
Қайда?
c)
Не?
d)
Қашан?
e)
Ненің?
Вопрос
20. / 25
«Сұлу», «көркем», «әдемі» сөздер екенін анықтаңыз.
a)
Омоним сөздер.
b)
Синоним сөздер.
c)
Қыстырма сөздер.
d)
Қаратпа сөздер.
e)
Антоним сөздер.
Вопрос
21. / 25
С.Сейфуллиннің азан шақырып қойған есімін табыңыз.
a)
Сейфолла.
b)
Сарыпбек.
c)
Сейфқожа.
d)
Сәдуақас.
e)
Сағындық.
Вопрос
22. / 25
Сұраулы сөйлемді анықтаңыз.
a)
Қазақстан – тәуелсіз мемлекет.
b)
Елдің бірлігі, ынтымағы нығая берсін.
c)
Гүлдей бер, туған жерім.
d)
Бұл қандай дәстүр.
e)
Әр елдің салты басқа.
Вопрос
23. / 25
Дұрыс құрастырылған сөйлемді анықтаңыз.
a)
Мен кеше таңертең Астанадан келдім.
b)
Келдім кеше таңертең Астанадан мен.
c)
Астанадан келдім таңертең мен кеше.
d)
Мен келдім кеше таңертең Астанадан.
e)
Кеше Астанадан келдім таңертең кеше.
Вопрос
24. / 25
Қай жылдардың қазақ әңгімелерінің көркемдік деңгейін көтеруге Ш. Мұртаза, М. Мағауин, Қ. Жұмаділов, Б. Нұржекеұлы, Т. Нұрмағамбетов, Қ. Түменбай, Ә. Тарази сынды қаламгерлер үлес қосты.
a)
ХІХ ғасырдың екінші жартысындағы
b)
ХІХ ғасырдың басындағы
c)
ХХ ғасырдың басындағы
d)
Тәуелсіздік жылдарындағы
e)
ХІХ ғасырдағы
Вопрос
25. / 25
Мағынасы бір-біріне қарама-қарсы сөздердің атауын белгілеңіз.
a)
Омоним сөздер
b)
Біріккен сөздер.
c)
Синоним сөздер
d)
Антоним сөздер.
e)
Қысқарған сөздер.

Сегізаяқ» — Абай Құнанбайұлының өлеңі және қазақ өлеңіне қосқан шумақтың үлгісі.

Абайдың «Сегізаяқ» атты өлеңінің әр шумағы сегіз жолдан тұрады. Өлеңнің ырғақтық құрылысы өзгеше өрнектелген:

<poem>Алыстан сермеп,

Алыстан сермеп,

Жүректен тербеп,

Шымырлап бойға жайылған;

Қиуадан шауып,

Қисынын тауып,

Тағыны жетіп қайырған,

Толғауы тоқсан қызыл тіл,

Сөйлеймін десең, өзің біл.

Өткірдің жүзі,

Кестенің бізі

Өрнегін сендей сала алмас.

Білгенге маржан,

Білмеске арзан,

Надандар бәћра ала алмас.

Қиналма бекер, тіл мен жақ,

Көңілсіз құлақ — ойға олақ.

Басында ми жоқ,

Өзінде ой жоқ

Күлкішіл кердең наданның.

Көп айтса көнді,

Жұрт айтса болды —

Әдеті надан адамның.

Бойда қайрат, ойда көз

Болмаған соң, айтпа сөз.

Қайнайды қаның,

Ашиды жаның,

Мінездерін көргенде;

Жігерлен, сілкін,

Қайраттан, беркін

Деп насиқат бергенде,

Ұятсыз, арсыз салтынан

Қалғып кетер артынан.

Аулаққа шықпай,

Сыбырлап бұқпай,

Мейірленбес еш сөзге.

Пайдасыз ақыл —

Байлаусыз тақыл,

Атадан бала ойы өзге.

Санасыз, ойсыз жарым ес,

Өз ойында ар емес.

Тасыса өсек,

Ысқыртса кесек,

Құмардан әбден шыққаны.

Күпілдек мақтан,

Табытын қаққан

Аңдығаны, баққаны.

Ынсап, ұят, терең ой

Ойлаған жан жоқ, жауып қой.

Болмасын кекшіл,

Болсайшы көпшіл,

Жан аямай кәсіп қыл.

Орынсыз ыржаң,

Болымсыз қылжаң

Бола ма дәулет, нәсіп, бұл?

Еңбек қылсаң ерінбей —

Тояды қарның тіленбей.

Егіннің ебін,

Сауданың тегін

Үйреніп, ойлап, мал ізде.

Адал бол — бай тап,

Адам бол — мал тап,

Қуансаң қуан сол кезде.

Біріңді, қазақ, бірің дос

Көрмесең, істің бәрі бос.

Малыңды жауға,

Басыңды дауға

Қор қылма, қорға, татулас.

Өтірік, ұрлық,

Үкімет зорлық

Құрысын, көзің ашылмас.

Ұятың, арың оянсын,

Бұл сөзімді ойлансын.

Тамағы тоқтық,

Жұмысы жоқтық

Аздырар а

Таласып босқа,

Жау болып досқа,

Қор болып, құрып барасың.

Өтірік шағым толды ғой,

Өкінер уақтың болды ғой.

Жұмыссыз сандал,

Еріксіз малды ал

Деген кім бар сендерге,

Қулықты көргіш,

Сұмдықты білгіш

Табылар кісі жөндерге.

Үш-төрт жылғы әдетің

Өзіңе болар жендетің.

Ауырмай тәнім,

Ауырды жаным,

Қаңғыртты, қысты басымды,

Тарылды көкірек,

Қысылды жүрек,

Ағызды сығып жасымды.

Сүйеніп күлкі, тоқтыққа,

Тартыпты өнер жоқтыққа.

Қайратым мәлім, —

Келмейді әлім,

Мақсат — алыс, өмір — шақ.

Өткен соң, базар,

Қайтқан соң ажар,

Не болады құр қожақ?!

Кеш деп қайтар жол емес,

Жол азығым мал емес.

Бір кісі мыңға,

Жүз кісі сұмға

Әлі жетер заман жоқ.

Қадірлі басым,

Қайратты жасым

Айғаймен өтті, амал жоқ.

Болмасқа болып қара тер,

Қорлықпен өткен қу өмір.

Сөзуар білгің

Законшік, көргіш

Атанбақ мақсат,мақтанбақ.

Жасқанып, қорқып,

Жорғалап, жортып

Именсе елің, баптанбақ.

Қарғағанын жер қылмақ.

Алқағанын зор қылмақ.

Хош, қорықты елің,

Қорқытқан сенің

Өнерің қайсы, айтып бер.

Ел аңдып сені,

Сен аңдып оны,

Қылт еткізбей бағып көр.

Ойнасшы қатын болса қар,

Аңдыған ерде қала ма ар?

Көмексіз көзің,

Бір жалғыз өзің

Баға алмай басың сандалар.

Баурыңа тартқан,

Сырыңды айтқан

Сырласың сырт айналар.

Ол қаны бұзық, ұры-қар

Қапысын тауып сені алар.

Басы-көзі қан боп.

Жазу өте ерте заманда жасалып, ұзақ тарихи даму кезеңдерден өтті. Даму барысында жетілуімен бірге оның принциптері де өзгеріп отырды. Оның себебі кай кез болмасын, жазуда сөздің дыбыстык жағын, яғни айтылу формасын дәл беру басшылыққа алынады, соған талпынады. Тілдегі дыбыстар өте күрделі кұбылыс. Оның айтылуындай етіп ешбір графика дэл бере алмайды. Сондықтан айту мен жазу арасында алшактыктар туындап, уақыт өте ол алшақтықтар тілдің табиғатына, дамуына өзінің кері әсерін тигізеді. Сан ғасырлар бойы тілдің өзінің даму заңдылығына нұқсан келеді. Оны жою үшін арнайы тілшілердің зерттеулерінің нэтижесінде тілдің сан ғасырлар бойы бұзылмай келе жатқан табиғатын сақтауға, одан эрі қарай дамуына оң әсер етуіне жағдай жасайтын дұрыс жазылуын камтамасыз ететін емле ережелері мен нұсқаулар талқыланып, келісіледі. Соның нәтижесінде емле ережелері енгізіледі. Сондьщтан да әлемдегі бірнеше ғасырлық тарихы бар жазу жүйелерінің ең жётілген түрінің өзіне де үнемі өзгертулер енгізіліп отырылған. Осының өзінде де кез келген жазу түрінде дыбыс жүйесі мен алфавиттің арасында алшақтықтар кездеседі.

Қазақ тілінің жазылуы мен айтылуы арасындағы алшақтыктар графиканың пайда болуымен тығыз байланысты. Сан ғасырлар бойы ауызша дамып, толығып, байып келген қазақ тілі XX ғасырда коғамдык кажеттіліктен туындаған жазбаша формасының дүниеге келуімен ауызша

жэне жазбаша формасының арасында алшақтықтар туындай бастады. Әлемдегі қай графиканы алсақ та, оның басты мақсаты тілдің табиғатын жазбаша формада дәл беру болып табылады. Осы мақсатты көздеген кез келген графика пайдалану барысында туындаған кемшіліктерді жою үшін өз тілдерінің ерекшелігене сәйкес емле ережелерін бекітеді.

Қазіргі қазақ емле ережесінің тарихына көз жіберсек, оның іргесі 1940 жылы кириллицияға («орыс жазуынаң) көшкен кезде қаланды [28,178]. Қазақ тілі емлесінің осы жазу бойынша түзілген қағидаларының 15-16 жылдық тәжірибеден кейін кем-кетігі ескеріліп, біршама реттелген нұсқасы 1957 жылы ұсынылып, заңдастырылды, яғни үкімет тарапынан арнайы каулы қабылданып, бекітілді. Европа елдері мен кытай, үнді, жапон сияқты халықтардың, жүздеген, тіпті кейбіреуінде мыңдаган жылдарға созылған жазу үрдісі бар халыктардың дұрыс жазу қағидаларын үкімет тарапынан бекітіп, көпшілікті соған бағынуға міндеттеу шарт та болмас. Бұларда дәстүр факторы өз-өзінен кызмет етіп жатады. Ал 1940 жылға дейін бас-аяғы он бес-жиырма жылдың ішінде үш түрлі: А.Байтұрсынұлы түзген қазактың тұңғыш ұлттык жазуы — араб таңбаларын, одан кейін оншакты жыл (1929-1940) колданған латын жазуын, 1940 жылдан бастап кабылданған кириллицаны пайдалануга мәжбүр болған қазак сиякты халыктың әр жазудың емлесінде дэстүрі калыптасып, орнығып үлгермеді, сондыктан эркім бұрыңғы жазудың тэртібін сактап, алакұлалык туғызуы мүмкін болғандықтан, 1940 жылы жаңа графикага көшкен кездегі емле ережелері де, 1957 жылғы оның біршама түзетілген жаңа редакциясы да ресми үкімет тарапынан арнаулы қаулымен бекітілген болатын.