1. Қайсысының лексикалық мағынас жоқ? а)қосымша
в)түбір сөз
с)негізгі түбір
д)туынды сөз
е)түбірлес сөз
2 .Қайсысы жаңа мағыналы сөз тудырады?
а)шылау
в)жалғау
с)жұрнақ
д)түбір
е)үстеу
3. Түбір сөздің белгісін табыңыз
а)сөздің мағынасы бар ең кіші бөлшегі
в)жұрнақ арқылы жасалған сөз
с)бір түбірден тараған сөздер
д)мағынасы өзгерген сөз
е)екі түбірден тұрып бір мағынаны білдіреді
4. Туынды зат есімді табыңыз
а)шалқасынан
в)көгер
с)ауыспалы
д)көмектес
е)жақсылық
5. Қос сөзді табыңыз
а)болыпты-мыс
в)япыр-ай
с)бір- екі
д)үш -ақ
е)барған -ды
6. Қос сөздің неше түрі ба?
а)5
в)6
с)4
д)3
е)2
7. Тіркесті сөзді табыңыз
а)айтып болды
в)бүге- шіге
с)шегара
д)педколледж
е)көзқарас
8.Жалпы есімді табыңыз
а)Көкшетау
в)ҚР
с)данышпан
д)Бөрібасар
е) «Жас Алаш»
9. Негізгі зат есімді табыңыз
а)тарақ
в)оқырман
с)тартпа
д)жаңбыр
е)ұшақ
10. Түбір зат есімді табыңыз
а)жаман
в)ата- ана
с)Қазмұнайгаз
д)әпке
е)Жезқазған
11. Деректі зат есімді табыңыз
а)біз
в)адалдық
с)қуаныш
д)сенім
е)ой
12. Сын есімнің сұрағын табыңыз
а)қандай?
в)қашанғы?
с)қайдағы?
д)нешінші?
е)қалай?
13. Заттың сапалық белгісін білдіретін сын есімді табыңыз
а)ақ
в)дәмді
с)зерек
д)биік
е)білімді
14.Сын есімнің неше шырайы бар?
а)5
в)4
с)3
д)2
е)1
15. Екі заттың сынын салыстыруда қолданылатын шырай жұрнағын табыңыз
а)-паз
в)-лық
с)-дай
д)-ған
е)-рақ
16 .Етістік мағынасына қарай нешеге бөлінеді?
а)4
в)2
с)3
д)5
е)6
17. Салт етістік деген не?
а)табыс септігіндегі сөзді қажет етпейтін етістік
в)қимылды білдіретін төл етістік
с)сөзге жұрнақ жалғану арқылы жасалған етістік
д)табыс септігіндегі сөзді қажет ететін етістік
е)бір сөзден тұратын етістік
18.Сөйлемде қай септіктің жалғауы түсіп қалған?
Қала тұрғындары саябаққа барып дем алады.
а)табыс
в)ілік
с)барыс
д)атау
е)жатыс
19. Септік жалғаулы сөздің қайсысы мекендік мағынаны білдіреді?
а)қаланы
в)қаламен
с)қалада
д)қаланың
е)қаласы
20. Асты сызылған сөз қай септікте тұр
Кешке телефонмен досыммен сөйлестім
а)табыс
в)ілік
с)барыс
д)көмектес
е)атау
21. -да,-де,-та,-те қай септіктің жалғауы
а)шығыс септігі
в)атау септігі
с)барыс септігі
д)жатыс септігі
е)көмектес септігі
22. -ны,-ні,-ң ненің жалғауы
а)ілік
в)жатыс
с)шығыс
д)көмектес
е)табыс
23. Септік жалғауы арқылы байланысқан сөз тіркесін көрсетіңіз
а)тәрбиелі жігіт
в)еліміздің астанасы
с)көп біледі
д)ол-ақын
е)дарынды бала
24. Тәуелді септелуді табыңыз?
а) жемге
в) адамның
с)бәрімізге
д)білімді
е)киіммен
25.Кімді? Нені? қай септіктің сұрағы?
а)табыс
в)атау
с)ілік
д)жатыс
е)көмектес
26. Қайсысы ілік септігінің сұрағы?
а)кімнің?ненің?
в)кімге?неге?
с)кімде?неде?
д)кіммен?немен?
е)кім?не?
27. «Бойшаң» сөзінің синонимдік қатарын табыңыз
а)пәс
в)қысқа
с)аласа
д)биік
е)денелі
28. Бос орынға қай қосымшаны қоюға болады?
Мен уй... келдім
а)-ке
в)-ге
с)-е
д)-де
е)-ді
29. Ауқат сөзінің синонимін табыңыз
а)ұзын
в)тағам
с)сирек
д)биік
е)тар
30. Қайсысы антоним бола алмайды?
а)алыс, жақын
в)дос, дұшпан
с)қою, сұйық
д)булы, ылғал
е)сенім, күдік
31. Антонимдік жұпты табыңыз.
а)кәрі, жас
в)сұлу, керемет
с)барлық, бүкіл
д)тас, қатты
е)жау, дұшпан
32. Сымбат сөзінің синонимдік қатарын табыңыз
а)көрік, ажар, келбет,
в)көрікті, әдемі, көркем
с)сұлу, ажарлы,реңді
д)келбетті, ұсқынды
е)қымбат, бағалы
33. Синонимдік қатарды табыңыз.
а)тегін, тегіс, кебенек
в)жазды, бақты, кесті
с)тағат, төзім, шыдам
д)сызық, жазық, сынақ
е)ауылдас, мұңдас, елшілес
34. Дыбысталуы бірдей, мағынасы әр басқа сөздер қалай аталады?
а)синоним
в)омоним
с)каламбур
д)антоним
е)полисемия
35. Дыбысталуы басқа, мағынасы жақын сөздер қалай аталады?
а) омоним
в) полисемия
с)синоним
д) неологизм
е)антоним
ауыл жолы туралы жас шаруа Петер Ларс мініп жүрді. Ол қалаға жаңа костюм сатып алып, кешке жас көрінеді: өйткені бүгін Ол сырғанауға барады.
Оның көңіл — күйі өте жақсы болды: ол бас тартпайтынына сенімді болды-қандай мақтанышпен және бай Лиза еді, ол әлі де оған, өзінің күтушілерінің ең кедейіне, жылы көзқарастар жұбына ие болды. Оның құдаты әкесімен бірге ата-анасының үйіне тура алты сағат бойы келіп, өзінің ниетін баяндауға шақырды.
Петер Ларс жол өрістер, содан кейін үлкен орман арқылы жатты. Ақырында ол лугқа шығып, біреу канавада қозғалатынын байқады. Жақындап келгенде, ол онда бір оғаш әйел қазып жатқанын көрді.
Ол басын көтеріп, салт атты шаршады. Өмірде ешқашан Петер Ларс мұндай уродинаны көрмеді! Қара, бұрыштың бұршағы сияқты, көз дерлік бет-әлпетін ғарыш астында жасырын болды. Мұрын-сәбіз сияқты, ал ерні-екі кесілген жапырақтар сияқты.
— Маған қызмет көрсетпесің бе? — ол жолаушыға жүгінді. — Ал мен саған еңбектерімді төлеймін.
- Саған не керек? — Петер Ларс сұрады.
Шықты, міне, содан. Ол орманда жүріп, аяғын зақымдады. Мен көрші орманға емдік құралдан кейін барғым келді, бірақ өзі де бола алмайды: құлап кетті, сондықтан да жырада жатып қалды. Ал көрші орманда жол жиегіне көтеріліп, жолдың жанында жеті қарағай өседі, егер әрбір шайыр бөлігінен жинап, науқасқа барыңыз — бәрі бір рет өтеді. Міне, кім оған көмектесіп, осы смоланы әкелер еді! Ал, ол, әрине, мақтана алады. Бірақ бес жолаушыға қызмет көрсету үшін ол алтыннан берді, бірақ олар тек қалада ақша ұрды, ал үйге айналуға қайтып келді, сондықтан ол таңертеңнен бастап осы жыраға жатқанымен, оларды енді көрмеді.
Әйел Петер Ларс жарқыраған алтын монетаны көрсетті-ол смоланы әкелсе, оны алады.
Петер Ларс жапты.
— Сіз қайдан, мұндай уродины, сонша алтын монеталар бар? — деп тамсанды ол.
— Ах, маған қалай ауырады! - әйел адамды оқып, ауру аяғын жоғалтты. — Қалай ауырады! Ал орманда менің анам алаңдаушылық танытып, мені лақап атады. Міне, естеймісін?
— Жоқ, ештеңе естімеймін, - деп жауап берді Петер Ларс. Сонда әйел ухватилась үшін поводья көтерілді және келісім тоқтатылған алақан оның уху. Және ол орманда біреу ән айтады:
Доченька-красавица!
Доченька-красавица!
Қайда сен, менің алтын?
Мұнда Петер Ларс күлді: бұл әдемі сөздер оның алдында тұрған уродицаға сәйкес келмеді.
— Маған да алтын! — ол күлді.
Әйел қолын жұлып, жыраға қайта түледі. Бірақ басы босаған жоқ, қара бұршақ әлі күнге дейін жанып кетті.
— Сіз басқа да сияқты күле аласыз, - деді ол. - Мен сені жек көремін! Сонда да сен ақша аласың — қалағанша, - тек сол шайырдың бір бөлігін алып кел.
Және ол бозбалалар алдында алтын монеталарды шақырды.
Петер Ларс оған көз түсірмеді. Ал содан кейін кенеттен оның қолына тиындар жыраға түсіп кетті.
— Жоқ әрине, рахмет! — ол леп берді. - Енді мен сен құшақтықсың деп көремін,ал жансыз күшпен істерімді тілеймін!
Ол қамырды басып, одан әрі сырғып кетті. Қалада тамаша пиджак сатып алып, кері жолға шықты. Бірақ, әйел айтқан төбеге келіп, ұстап тұрған жоқ және айналасында қарап, сол қарағай іздеген. Олар жол бойымен қатарда тұрды және тыныш шулы. Сол сәтте ол таныс әнді қиды:
Доченька-красавица!
Доченька-красавица!
Қайда сен, менің алтын?
Петер Ларс маған қарап оқпандар қарағай, ища көзқараспен ту ең шайыр. Бірақ оны табу оңай емес: бұл күзде болды, ерте болды, сондықтан оны көру қиын болды.
"Жоқ, маған асықпау керек, — деп ойладым жас жігіт, - ал бір сағат шексіз, түлкіге кешікемін, ал бұл маған қымбат болады, өйткені ол мақтан тұтады және ренжітеді!"Ол әрі қарай секірді.
Бірақ, біраз жүріп, ат кенеттен тоқтап, құлақ естігендей болды. Және тағы да ән қалды:
Астана-ұлан ғайыр еліміздің бас қаласы, әлем таныған жас қала. Біздің дәуіріміздің ХІ-ХІІІ ғасырларында Арқада қыпшақ тайпалары көшіп - қонып жүрген. өткен ғасырда археологтар Ақмола жерінен көне қаланың орнын тапты. Бозақ-қазіргі Астанадан небәрі 15 шақырым жерде. Қалашық Х-ХІІІ ғасырларда гүлденіп, Жібек жолы бойындағы сауда орталықтарының біріне айналған. Сондай-ақ Бозақ қыпшақ билеушілерінің елордасы болған. Демек, Елбасымыздың Астана орнын Арқа төсіне таңдауы кездейсоқтық емес, тарихты болжап, болашақты түйген көрегендік. 1996 жылы Ақмола қаласын астана жасаймыз дегенде қоғамның басым бөлігі күмәнмен қарады. Алайда 1998 жылдың 10 маусым күні тәуелсіз Қазақстан жаңа да жас қала-Астананың атын бүкіл әлемге паш етті.
Етек-жеңін енді қымтап, есін жиған егемен елдің бірегей ұлдары Қазақ елінің болашағы үшін барын шаша еңбек етті. Халқымызда «Басы қатты болса, аяғы тәтті» деген дана сөз бар. Астана дамып, көркейе түсті. Айбынды Астанамыз жарық жұлдыздай жарқырады Астанамыз әр күні жылға татитын, әр жылы ғасырға тең қарқынмен дамудың даңғыл жолына түсті.
1999 жылы ЮНЕСКО-ның шешімімен Астана «Әлем қаласы» атағына ие болды.
Астана-сәулеті келіскен алып шаһар. Бас қаладағы ең ғажайып, әсем мұнара-Бәйтерек. Тіршілік иелеріне тірек, сүйеніш, қорған, пана деген ұғымды білдіретін алып мұнара еліміздің символына айналған. Гүлденген Астанамыз, түрленген жас қаламыз-елдік пен тұтастықтың ғажайып үлгісі.
Не деген махаббат сұрапыл,
Тәңірден берілген нұр, ақыл.
Астана қазақты ғаламға,
Танытпай қоймайды, тұра тұр, - деп
Қ.Әбілдақызы жырлағандай, Астана-Елбасының ғажайып ерлігі.
Жас ұрпақтың келешегін ойлайтын кемеңгер адам Нұрсұлтан Әбішұлының ұлы дала төрінен асқақ та ғажап қала тұрғызуы-теңдессіз қайсарлық. Әр елді Астанасы-сол елдің төлқұжаты. «Астанасына қарап елін таниды» деген Елбасы сөзінде терең мән бар. Нұрсұлтан Әбішұлы «Еуразия жүрегінде» атты кітабында: - қалалардың да адамдар сияқты өз тағдыры болады. Олардың әрқайсысының өз аты, қайталанбайтын өмірбаяны, дүниеде ешбір жерге ұқсамайтын өзіндік айрықша мінезі мен белгілері бар», - деп жазыпты. Британдық «The Sunday Times» газеті өзінің 2005 жылғы 20 ақпандағы нөмірінде: «Астанада жасалып жатқан жұмыстардың ауқымы адам нанғысыз. Оны жүзеге асыру үшін Қазақстан Президенті Нұрсұлтан болу керек», - деп жазды. Ендеше, аяулы Астана - Елбасының тарихи қолтаңбасы. «Біз жаңа астананың негізін салдық. Бұл - бостандық туралы ежелден далалық арман мекен еткен қала. Бұл - біздің он бес жылғы жолымыз бастап әкелген және бүгінде осы жол енді ғана басталатын қала. Бұл - біздің жол, Қазақстан жолы», - дейді Н.Ә.Назарбаев.
Сәулетті Астанамен тағдыры тоғысқан, халқымен жүрегі бір Елбасы бастаған нұрлы көш - Қазақстанның Тәуелсіздік жолы ешқашан адаспақ емес. Елбасы бізбен бірге. Астанадай ғаламат қала Қазақ жерінің мәңгілік жерұйығына айналады.