1. Берілген сұраққа жауап жазыңыз )пишите ответ на вопрос с текста Қуат көзін үнемдеу қандай мәселеге айналды?
[1]
2. Мәтін мазмұнына сай 1 дұрыс (+) ақпаратты белгілеңіз.
Ақпараттар + дұрыс - бұрыс
А Шамды күніне 4,5 сағаттан артық қосуға болады
В Тоққа қосылып тұрған құрылғы энергия тұтынады
С Электр үнемдейтін шамдар жоқ
[1]
3. Бос орынға қажетті сөз тіркесін қойып, сөйлемді толықтырыңыз
(дополнить предложение используя слова с верху)
/ қоқыс қапшығы, ұялы телефон, кәдімгі лампа, теледидар/
Тоқты үнемдеуде және басқа құрылғыларды, зарядтағыштан
үнемі ажыратып отырыңыз.
[1]
4. Сөйлемдегі асты сызылған сөздің синонимін анықтаңыз. (Найдите
синоним к подчеркнутому слову)
Қазіргі кезде қуат көзін үнемдеу керек.
[1]
5. Мәтіннен негізгі бір сөйлем жазыңыз( выпишите из текста одно
основное предложение который раскрывает смысл текста)
Текст:
Тыңдалым
Қуат көзін үнемдеу
Қазіргі кезде қуат көзін үнемдеу – жаһандық мәселеге айналды.
Әрбір азамат электр қуатын күнделікті тұрмыста үнемдей алудың
алғышарттарын білуі қажет. Бүгінде электр үнемдейтін шамдар көп
кездеседі. Электр тоғын аз тұтынатын шамдар, қызу лампасынан 5-есе аз
энергия жұмсайды. Мұндай шамдар кәдімгі лампадан қарағанда 8 есе ұзақ.
Шамды күніне 2, 5 сағаттан артық қосуға болмайды.Тағы бір ескеретін
жайт, егер сіздің қосқышыңыз жарықты күшейтіп, азайтатын реттегіші болса
да шамға зиянды.
Токты үнемдегенде ұялы телефон, ноутбук секілді құрылғылардың
зарядтағышын токтан үнемі ажыратып отырыңыз. Өйткені, тоққа қосылып
тұрған құрылғы энергия тұтынады. Басқа жаққа бірер күнге кетер болсаңыз,
шамды өшіріп қана қоймай, розетканы теледидардан, тоназытқыштан,
DVD-ойнатқыштардан ағытып кетіңіз. Олар тоққа қосылып тұрса, аз да
болсын тоқ қуатын шығындап отырады. Тағы бір кеңес, шаңсорғыштың
қоқыс қапшығын және фильтрін дер кезінде ауыстыру қажет. Себебі, бітеліп
қалған немесе шаңға толған қоқыс қапшықтан шаңсорғыштың жұмысы
ауырлап, қалыпты нормадан көп қуат жұмсайды. Осы кеңестерді дер кезінде
орындасақ, қуат көзін үнемдеуге үйрене аламыз.
Хеопс пирамидасының сырлары.
Пирамиданы адам салғаны рас па?
Хеопс пирамидасы салынғалы бергі 4 мың жыл бойы осы бір сұрақ кімді де болсын мазалауын қояр емес. Ол туралы аңыз да көп. «Осыншалық алып дүниені адам салуы мүмкін емес» деп күмәнданатындар да кездеседі. Біреулері «жындар салған болуы ықтимал» десе, бәзбіреулері «бұл - жер бетінде болған басқа өркениеттің белгісі» дейді, енді бірі «жоқ, мұндай кереметті бөтен ғаламшардан келгендер салған» деген болжамдарын ұсынып бағады.
Неге олай? Себебі, бүгінге дейін және технология дамыған қазіргі заманда да дәл осындай теңдессіз құрылысты адамдар әлі өз қолымен сала алған жоқ. Мысалы, 1989 жылы Париж қаласындағы Лувр мұражайының жанына салынған сәулетші Пэйдің шыны пирамидасының биіктігі 22 метрден аспайды. 1972 жылы АҚШ-тың Сан-Франсиско қаласында пирамидаға еліктеп салынған халықаралық штаб-пәтердің алып құрылысы бар. 48 қабаттан тұратын ғимараттың биіктігі 260 метр болғанмен, көлемі Хеопс пирамидасының жартысына жетпейді.
Сондықтан да, Хеопс пирамидасы - адамзат тарихындағы 7 кереметтің бірі. Грек тарихшылары 7 кереметке: Олимпиядадағы Зевстің статуясын, Галикарнастағы мавзолейді, Ирактағы Семирамиданың аспалы бағын, Родос аралындағы 32 метрлік Гелиос алып мүсінін, Александрия маягын, Эфестегі Артемида ғибадатханасын жатқызады. Бірақ, осылардан бүгінге дейін аман жеткені осы Хеопс пирамидасы ғана. Аңыздарға қарамастан оны салғызған иесі мен қалай тұрғызылғаны жөніндегі деректердің анықталғаны рас. Енді сол тылсым қызықтарға кезек берейік.
Таңғаларлық деректер
Мысырдың Гиза жазығында тұрған Хеопс пирамидасын «Ұлы пирамида» деп те атайды. Себебі, 4 мың жылдан аман жеткен жалғыз жәдігер - биіктігі 147 метрге жететін әлемдегі ең алып ғимарат. Әрі өте дәл құрастырылған, ең ірі тастан жасалынған бірден-бір құрылыс. Хеопс пирамидасының жалпы салмағы 5 млн. тоннаға жетеді. Бүкіл құрылысты салуға 2 млн. куб тасблок жұмсалған. Пирамиданың ірге көлемі 5,15 гектар жерді алып жатыр. Оған 200 теннис алаңын, Римдегі Әулие Петрдің екі шіркеуін орналастыруға болар еді. Кезінде Наполеон Гизадағы басты үш пирамиданың тас блоктарымен Францияның барлық шекарасын 3 метр биік, 30 см қалың қорғанмен қоршауға жетеді деген қызық есеп шығарған екен. Осындай ақылға сия бермейтін алып дүниені IV әулеттің екінші басқарушысы перғауын Хуфу б.э.д 2551-2528 жылдары Ніл өзенінің батыс жағалауына өзінің болашақ моласы етіп салғызған. Пирамидадан бүгінге жетпей жоғалғаны - құрылыстың ұшар басынан көз шағылыстырып тұратын үшбұрышты сом алтын, пирамиданың сыртын түгелдей қаптап, алыстан аппақ қардай етіп көрсететін әктас тақталар.
Арыстан баб кесенесі — көне Отырар жеріндегі сәулет өнері ескерткіші. Түркістан халқының арасында мұсылман дінін таратушы Қожа Ахмет Иасауидің ұстазы болған Арыстан баб ата қабірінің басына салынған. Кесене дәлізхана, мешіт, құжырахана, азан шақыратын мұнара сияқты жеке бөлмелерден құралған. Кесененің ең көне бөлігі қабірхана болуы тиіс. Қазір де оның едені басқа бөлмелермен салыстырғанда едәуір биік. Қабір үстіне алғашқы белгі 12 ғ. шамасында салынған. Мазар 14 ғасырда қайта жөнделген. Арыстан баб кесенесі 20 ғасырдың басында жергілікті халықтың қаражатымен күйдірілген кірпіштен ауданы 35x12 м, биіктігі 12 м, бұрынғы Меккеге қараған есігі Түркістанға, Әзірет Сұлтанға бағытталып, Солтүстік жағы кесене, Оңтүстік жағы мешіт есебінде қайта жәнделді.
Айша бибі кесенесі — ХІ-XII ғасырлардағы сәулет өнерінің көрнекті ескерткіші. Жамбыл облысы Жамбыл ауданында Айша бибі ауылында орналасқан. Сырты керамикалық плиталармен қаланып, ойып жасалған өрнектің сән-салтанаты мен сан түрлілігі жағынан Қазақстандағы басқа мемориалдық-дәстүрлік ескерткіштер ішінде оған тең келетіні жоқ. Ескерткішті қалаған кірпіштердің әртүрлілігінің өзі таң қалдырады. Оның алғашқы қалпы біздің уақытымызға дейін тек батыс қабырғасында сақталған.