1 из 2 Наурыздың екісі
БЖБ
Оқылым
Қазақстанда жыл сайын 5 млн. тоннадан астам қалдық шығарылады. Бір ғана Алматының өзінде қоқыстың жылдық көлемі 1 миллион тоннаға жуық. Ал елордада өндірістік және тұрмыстық қалдықтардың жылдық көлемі 300 мың тонна болса, тәуліктік шығарылымы 800 тоннаны құрайды. Күн сайын қатты тұрмыстық қалдықтарды шығару үшін «Астана Тазарту» ЖШС екі ауысыммен жұмыс істейді. Бірінші ауысымда жұмысқа 47 арнайы техника, ал екінші ауысымда 23 техника жұмылдырылады. Шынын айту керек, қалдықтар барар жеріне жеткенімен, бірден жойылып кетпейді. Заңнамаға сүйенсек, экологиялық кодекстің 288-бабының 3-бөлімінде қауіпсіз жағдайда сақтауға арналған орындарда тұрмыстық қалдықтар үш жыл ғана сақталуы тиіс деп көрсетілген. Осы мерзім ішінде қайта өңдеуден өткізілуі немесе жерге көмілуі қажет. Қала ішінен тонналап шыққан қалдықтардың жүйелі түрде өңделуі немесе толығымен жойылып кетуі заң талаптарына сай 3 жылдың ішінде жүзеге асырылады десек, шындықтан алшақ кетер едік. Өкінішке орай, кей полигонның жалпы пайдалану мерзімі 18 жылды құрап отыр.
Жуырда massaget.kz порталы немістің ірі өндірістік концерні Adidas компаниясының мұхиттағы қоқыстардан спорттық аяқ киім тігуді қолға алғанын жазды. Қалдықты қайта пайдалануды әдетке айналдырған елдерде бұл жаңалық сүйіншіленген жоқ. Adidas компаниясының жаңа спорттық аяқ киімі теңізшілердің мұхитқа лақтырылған балық аулауға арналған торларынан жасалады екен. «Бір-біріне оралып қалған торлар мұхиттың экологиясын бұзып қана қоймай, астынан жүзіп өткен балықтардың жойылуына да себеп болып отыр. Жаңа аяқ киім Primeknit технологиясы негізінде толығымен қалдықтан дайындалады», – дейді Parley for the Oceans мұхит экологиясын қорғау ұйымының басшысы Кирилл Гатч. Мұхитта қалып қойған торлар ағыспен келетін әртүрлі пластикалық қалдықтарды да жинайды. Мұхит бетінен алынған пластиктер дәстүрлі жолмен қайта өңделеді. Сонымен қатар, Adidas компаниясы пластиктен спорттық күртелер шығаруды жоспарлап отырғанын хабарлады.
1-тапсырма.Мәтіннің стилі мен жанрын, жанрға тән тілдік ерекшеліктерді анықтап, мәтіннің құрылымын талдаңыз

Атау септік- денсаулық, ұстаз, азамат, мәдениет.

Ілік септік- денсаулықтың, ұстаздың, азаматтың, мәдениеттің.

Барыс септік- денсаулыққа, ұстазға, азаматқа, мәдениетке.

Табыс септік- денсаулықты, ұстазды, азаматты, мәдениетті.

Жатыс септік- денсаулықта, ұстазда, азаматта, мәдениетте.

Шығыс септік- денсаулықтан, ұстаздан, азаматтан, мәдениеттен.

Көмектес септік- денсаулықпен, ұстазбен, азаматпен, мәдениетпен.

Жекеше:

Менің денсаулығым, жағдайым, халқым, мектебім.

Сенің денсаулығың, жағдайың, халқың, мектебің.

Сіздің денсаулығыңыз, жағдайыңыз, халқыңыз, мектебіңіз.

Оның денсаулығы, жағдайы, халқы, мектебі.

Көпше:

Біздің денсаулығымыз, жағдайымыз, халқымыз, мектебіміз.

Сендердің денсаулықтарың, жағдайларың, халықтарың, мектептерің.

Сіздердің денсаулықтарыңыз, жағдайларыңыз, халықтарыңыз, мектептеріңіз.

Олардың денсаулығы, жағдайы, халқы, мектебі.

Жекеше:

Мен көрсеттім, қалыптастырдым.

Сен көрсеттің, қалыптастырдың.

Сіз көрсеттіңіз, қалыптастырдыңыз.

Ол көрсетті, қалыптастырды.

Көпше:

Біз көрсеттік, қалыптастырдық.

Сендер көрсеттіңдер, қалыптастырдыңдар.

Сіздер көрсеттіңіздер, қалыптастырдыңыздар.

Олар көрсетті, қалыптастырды.

2) Үлкен қорық. Сұлу табиғат. Кішкентай құс. Сүтқоректі жануар. Ерекше өсімдік. Ұзын ақ қайың. Керемет жер. Бізді қоршаған отра.

3) Үлкен қорыққа бардым. Сұлу табиғатты тамашаладым. Кішкентай құсқа көмектестім. Сүтқоректі жануарды байқадым. Ерекше өсімдік көрдім. Ұзын ақ қайыңды суғардым. Керемет жерге келдім. Бізді қоршаған ортаны тазарттым.

4) Мен үлкен қорыққа бардым. Мен сұлу табиғатты тамашаладым. Мен кішкентай құсқа көмектестім. Мен сүтқоректі жануарды байқадым. Мен ерекше өсімдік көрдім. Мен ұзын ақ қайыңды суғардым. Мен керемет жерге келдім. Мен бізді қоршаған ортаны тазарттым.

5) Мен әкеммен үлкен қорыққа бардым. Мен әкеммен сұлу табиғатты тамашаладым. Мен әкеммен кішкентай құсқа көмектестім. Мен әкеммен сүтқоректі жануарды байқадым. Мен әкеммен ерекше өсімдік көрдім. Мен әкеммен ұзын ақ қайыңды суғардым. Мен әкеммен керемет жерге келдім. Мен әкеммен бізді қоршаған ортаны тазарттым.

6) Мен бүгін әкеммен үлкен қорыққа бардым. Мен бүгін әкеммен сұлу табиғатты тамашаладым. Мен бүгін әкеммен кішкентай құсқа көмектестім. Мен бүгін әкеммен сүтқоректі жануарды байқадым. Мен бүгін әкеммен ерекше өсімдік көрдім. Мен бүгін әкеммен ұзын ақ қайыңды суғардым. Мен бүгін әкеммен керемет жерге келдім. Мен бүгін әкеммен бізді қоршаған ортаны тазарттым.