1 из 5 2-тоқсан Қазақ тілі 5-сынып
Тоқсандық жиынтық бағалау
1. Лексикология нені зерттейді?
А. Тілдің сөздік қоры мен сөздік құрамын зерттейді.
Б. Жалпы сөздерді зерттейді.
С. Сөздердің байланысын зерттейді.
Д. Дыбыстарды зерттейді.
2. Негізгі сөздік қорға жататын сөзді табыңыз.
А. Ғаламтор
Б. Орамжапырақ
С. Құлын
Д. Көзілдірік
3. Cөздің лексикалық мағынасына қарай қандай түрлері бар?
А. Дауысты, дауыссыз дыбыстар
Б. Тұрақты тіркестер
С. Сөз тіркестері
Д. Тура және ауыспалы мағынасы
4. Тура мағыналы сөзді табыңыз.
А. Терең ой
Б. Майлы дастархан
С. Сыр шерту
Д. Ашық терезе
5. Ауыспалы мағынадағы сөзді табыңыз.
А. Шалғай ауыл
2 из 5
Б. Құрғақ сөз
С. Кең сынып
Д. Ақ қар
6. Омоним бола алатын сөзді табыңыз.
А. Қағаз
Б. Кітап
С. Оқулық
Д. Бет
7. Мақалдардан антоним сөзді табыңыз.
А.Ер мойнынан қыл арқан шірімес
Б. Бала бал арасын тамашалады.
С. Көз-қорқақ, қол –батыр.
Д. Ол тартпаның тұтқасын тартты.
8. Антонимдес сөз тіркесін табыңыз.
А. Ала жаздай, қыс бойы
Б. Кең дала, айдын көл
С. Денсаулығы жоқ, ақшасы бар
Д. Асқар тау, телегей теңіз
9. Синоним емес қатарды табыңыз.
А. Байсалды, байыпты
Б. Шалғай, қашық
С. Сәт, мезет
Д. Бұлыңғыр, ескі
10. Қызылмен жазылған сөз қандай сөздің орнына жұмсалып тұр.
Оның қорасында бес-алты тұяғы бар.
3 из 5
А. Мал
Б. Байлық
С. Тауық
Д. Аяқ
11. Екі сыңары да кірме сөзден болған сөзді табыңыз.
А. Оқу-білім
Б. Тарс-тұрс
С. Азды-көпті
Д. Хат-хабар
12. Кірме сөзге тән анықтаманы табыңыз.
А. Екі сөздің бірігуі арқылы жасалған сөз.
Б. Басқа тілден енген сөздер.
С. Мағыналары жағынан бір-біріне жуық сөздер.
Д. Айтылуы,жазылуы бір сөздер.
13.Мағыналары қарама-қарсы сөздерді табыңыз.
А.Ол мейрамдарда көрші -қолаңдарды аралап кетеді.
Б. Кең зал ығы-жығы.
С. Ол судың ыстық-суығына қарамастан қотарып салды.
14. Қызылмен жазылған сөздердің мағыналық түрін ажыратыңыз.
Айналайын қарағым. Бетіңе келмес қарағым.
А. Синоним
4 из 5
Б. Антоним
С. Тура мағына
Д. Омоним
15. « Әуес» сөзінің мағынасын табыңыз.
А. Жалтақтау, мадақтау
Б. Армандау,жек көру
С. Құмар, үйір
Д. Сыйлау, құрметтеу
16. «Қой аузынан шөп алмас» тіркесінің антонимін табыңыз.
А. Тентек
Б. Момын
С. Ақылды
Д. Баяу
17. «Санын соғу» тұрақты тіркесінің синонимін табыңыз.
А. Шаттану
Б. Өкіну
С. Қобалжу
Д. Алаңдамау
18. Мағыналары бір-біріне жақын, бірақ әр түрлі дыбысталып айтылатын сөздер қалай аталады.
А. Синонимдер
Б. Антонимдер
С. Көп мағыналы сөздер
Д. Тура мағынасындағы сөздер
19. Сын есімдерден болған синонимдерді табыңыз.
А. Оң, сәлемдесу, түр, түс
Б. Тез, амандасу салмақты, шапшаң
С. Салмақты, сабырлы, байыпты, ұстамды
Д. Түс, келбет, пішін, рең, дидар
5 из 5
20. Орыс тілінен енген кірме сөзді табыңыз
А. Мұғалім, жәдігер, айна
Б. Кәмпит, сөмке, кәрзеңке
С. Кереует,бақыт,дос
Д. Диктант, пима, ұлыс
Саяхатқа шығу.
Саяхатқа шығуды ұнатпайтын адам жоқ шығар. Мен өз басым саяхат десе, ішкен асымды жерге қоюға дайынмын. Мейлі ауыл болсын, қала болсын, қыдырғанды өте қатты ұнатамын. Сапар шеккен адам ел көреді, жер көреді, ой – өрісі кеңейеді, бой жазып қайтады. Саяхатқа қатысты менің арманым бар, ол - ұлан байтақ еліміздің ірі қалаларын аралау, себебі Қазақстанда көрікті жерлер жетерлік. Әзірге осы арманымды ата - анамның арқасында ақырындап жүзеге асырып келемін. Жазғы демалыста отбасымызбен демалуға бір қаланы таңдап, сонда жол жүреміз. Әзірше біз киелі Түркістан, жер жәннаты Жетісудың орталығы - Талдықорған, оңтүстік астанамыз Алматы және еліміздің бас қаласы Нұр - сұлтанға сапар шектік. Әр қаланың өзіндік қайталанбас ерекшеліктері бар. Мысалы, Түркістанда біз киелі жерлерді аралап, аптап ыстықта жер асты құдығының суын ішіп, бұрынғы заманның сәулет өнері туындыларына тамсандық. Ал Жетісу өңірінде таудан сырқырап аққан Қаратал өзенінің бойында серуендеп, таза ауада демалып, табиғаттың сұлулығына тәнті болдық. Оңтүстік астанамыз аталып кеткен Алматыда серуендеп қыдыру мен аты әлемге әйгілі Алматы апортын татып көрудің өзі арман ғой, Алматыны тіпті өлең - жырға қосқан ақын - жазушылар қаншама десеңші... Алматыда серуендейтін жерлер өте көп. Солардың ішінде біз Көктебеге көтеріліп, әсем Алматыны жоғарыдан алақанымыздағыдай көріп таң қалдық. Аты әлемге әйгілі Медеу мұз айдынында коньки тептік, Абай атындағы ұлттық опера және балет теартының кезекті қойылымын тамашалап, Ә.Қастеев атындағы сурет галереясына да барып үлгердік. Еліміздің жүрегі – Нұр – сұлтан қаласының да көрікті жерлері аз емес, жыл сайын олардың қатары толықтырылып келеді. Тәуелсіз Қазақстанның сәулеттік символына айналған «Бәйтерек» монументі, «Хан-шатыр» сауда және ойын-сауық орталығы және «Думан» ойын-сауық кешені біздің отбасымыздың сүйікті демалу орындары.
Келешекте тек Қазақстан қалалары ғана емес, сонымен қатар алыс шетелге де сапар шексем деп армандаймын және осы арманым іске асу үшін мен сабақты жақса оқып, шет тілдерін меңгеруім қажет.
Менің қаламда.
Менің туған қалам – Петропавл қаласы. Петропавл — Солтүстік Қазақстан облысының қаласы, облыс орталығы (1936 жылдан бері). Қаланың негізі Есіл өзенінің оң жағалауында 1752 жылы қаланған. «Әркімге өз туған жері Мысыр шаһары» демекші, өз туған қаламды ерекше жақсы көремін.
Петропавл автомобиль, әуе, өзен және темір жолдарының ірі торабы. Батыс Сібір ойпатының оңтүстік-батысындағы Есіл жазығының орманды-дала белдемінде, Есіл өзенінің оң жағасындағы «Қызылжар» деп аталатын ежелгі қазақ қонысының орнында орналасқан.
Бүгін біздің Петропавл — 222 шаршы км-ді алып жатқан Республиканың ірі өнеркәсіп және мәдени орталық. Онда 130 ұлт 205,9 мың адам тұрып жатыр. Қазіргі кезде Петропавл астаналар мен ірі қалалардың халықаралық ассамблеясының мүшесі болды. «ТМД-ның үздік қаласы» көрме-конкурсына қатысып, үш грантқа ие болды, оның ішінде «Тарихи-мәдени мұраларды сақтағаны үшін» грантына лайықталды.
Соңғы жылдары Петропавл қаласы бидай өсіретін сонымен қатар бидай шығаратын 3 млн га бидай егілетін және бидай жинауда Қазақстан Республикасының 25 % өнімін құратын аймақтың орталығына айналды. Менің қалам екі маңызды темір жол магистралы: Транссібір және Трансқазақстан жолдарының тоғысқан жерінде орналасқан.