1.Көптік жалғауы жалғанбайтын қатарды табыңыз. *
А) Заман, кесте, көңіл.
B) 2 кг алма, тары, мол.
С) Байланыс, төбе, сандық.
D) Жілік, соқпақ, бала.
E) Қуаныш, кезең, мәтін.
2.Тәуелденген зат есімдерге қосымшасы өзгеріп жалғанатын септіктер қатарын көрсетіңіз. *

А) Ілік, атау, барыс.
B) Ілік, жатыс, шығыс.
С) Барыс, табыс, жатыс.
D) Табыс, жатыс, шығыс.
E) Жатыс, шығыс, көмекес.
3.Зат есімнің анықтауыш қызметіндегі сөзін табыңыз. *

A) Анасының тілін алмаған азапқа қалады.
B) Кең болсаң, кем болмайсың.
C) Ол әрең келеді.
D) Абай қатты қуанды.
E) Мұның тамыры тереңде.
4.Күшейтпелі шырайды көрсетіңіз. *

A) Ағырақ, көкше.
B) Қуаң, бозаң.
C) Сұрша, бозғыл.
D) Аппақ, аса терең.
E) Сарғылт, күреңдеу.
5.Күшейтпелі шырайды көрсетіңіз. *

A) Кішірек, көкше.
B) Көкшіл, көктеу.
C) Сұрлау, көкшілтім.
D) Көкпеңбек, шымқай қызыл.
E) Қоңырқай, сұрлау.
6.Етістіктің мақсатты келер шақ түрін көрсетіңіз. *

A) Жазбақпын.
B) Айтармын.
C) Келмеспіз.
D) Сөйлепті.
E) Тартты.
7.Ауыспалы өткен шақта тұрған сөзді анықтаңыз. *

A) Қарайтынмын.
B) Айтқанмын.
C) Келіппін.
D) Болыпты.
E) Өсіпті.
8.Хабарлы сөйлемнің ерекшелігін белгілеңіз. *

A) Іс-әрекеттің белгілі бір шақта жүзеге асатындығын білдіреді.
B) Жетек сұрақтар арқылы жасалған сөйлем.
C) Ерекше эмоциямен айтылатын сөйлем.
D) Көңіл-күйді білдіретін сөйлем.
E) Бұйрық не шартты райға –шы, -ші жұрнағының жалғануы арқылы жасалған сөйлем.
9. -ақ, -ай, -ау, ғой шылауларының қатысымен жасалатын сөйлем түрін анықтаңыз. *

A) Хабарлы сөйлем.
B) Бұйрықты сөйлем.
C) Лепті сөйлем.
E) Сұраулы сөйлем
10.Ма, ме, ба, бе, па, пе шылауларының қатысуымен жасалатын сөйлемді атаңыз. *

A) Хабарлы сөйлем.
B) Бұйрықты сөйлем.
C) Лепті сөйлем.
D) Жай сөйлем.
E) Сұраулы сөйлем.
11.Сөйлем түрін белгілеңіз.Жібермесем, сағы сынады-ау( )Тәуекел, жіберсем бе екен( ) *

A) Хабарлы сөйлем.
B) Бұйрықты сөйлем.
C) Лепті сөйлем.
D) Жай сөйлем.
E) Сұраулы сөйлем
12. Есімше деген не? *

a) Жұрнақ арқылы жасалған сөз
b) Екі түбірден құралған сөз
c) Сөйлемде екі түрлі мәнде , екі түрлі қызметте жұмсалатын етістіктің ерекше түрі
d) Бір түбірден тараған сөздер
13. Қайсысы есімшенің жұрнақтары емес? *

a) -атын , -етін, -йтын,-йтін
b) -а,-е,-й
c) -ғалы, -гелі ,-қалы, - келі
d) -ып,-іп,-п
14. Келер шақтың неше түрі бар? *

a) 5
b) 4
c) 3
d) 2
15. Жедел өткен шақты табыңыз. *

a) Тарс-тұрс
b) Ары-бері
c) баяндады
d) Қолма-қол
16. Бұрынғы өткен шақты жасайтын жұрнақтар қайсы? *

a) - ды,-ді,-ты,-ті
b) -а,-е,-й
c) -мақ, -мек, -бақ,-бек
d) - қан,-кен, -ған,-ген
17. Нақ осы шақтағы сөздерді табыңыз. *

a) отыр, тұр, жатыр, жүр
b) хабарласатын, келетін
c) баяндады
d) Қара торы
18. Ауыспалы өткен шақты табыңыз. *

a) Хабарласатын, келетін
b) Япыр-ай
c) Баяндады
d) Ұш-ақ
19.Сөздердің байланысу тәсілінің қанша түрі барын белгілеңіз. *

A) 2.
B) 3.
C) 4.
D) 2.
E) 5.
20.Септеулік шылаумен байланысып тұрған тіркесті көрсетіңіз. *

A) Жиналыстан кейін.
B) Қазыбектің жоспары.
C) Қамысты көл.
D) Туыс адам.
E) Орта мектеп​

«Құтты білік» дастаны т‰ркі тіліндегі жазба әдебиет әлі бай тәжірибе жинай қоймаған дәуірде жазылды. Әрине, бұл кезде Ж‰сіп Баласағұнға өз шығармасын араб яки парсы тілінде жазу әлде қайда жеңіл болар еді. ¤йткені осы кезде араб-парсы тіліндегі шығыстың классикалық әдебиеті мейлінше дамып, көркем образдар жасаудың ғажайып ‰лгілерін көрсетіп жатты. Оның ‰стіне, «Құтты біліктің» авторы араб және парсы тілдерін ғана емес, бұл тілдерде жазылған поэзиялық, прозалық туындылармен жан-жақты таныс болды. Алайда Ж‰сіп Баласағұн араб-парсы поэзиясының дәст‰рінен бас тартты. Ол өзінің ана тілінде, яғни т‰ркі тілінде к‰рделі, көркем шығарма жазып, өзінше жаңа соқпақ салып, жаңа дәст‰р тудырды [10.65].

Объяснение:

Табиғат - бұл адамның іс-әрекетімен жаратылмағанның бәрі. Бірақ бұл материалдық және бізді барлық жерде қоршап алады. Қала сыртына шықсаңыз нағыз табиғатты көріп, қолмен ұстай аласыз. Оның әдемі, сиқырлы және алуан түрлі екенін ұмытпаған жөн. Бірақ бізде уайым мен жұмыс жүктелгендіктен, кейде біз қоршаған әлемнің сұлулығын байқамай қаламыз және бұл өте жаман. Адам табиғаттан тыс өмір сүре алмайды, оған әрдайым назар аудару керек.

Адам табиғат туралы үнемі есте сақтап, онымен сөйлесуге уақыт табуы керек. Көктемде міндетті түрде орманға барып, ағаштардағы гүлдейтін бүршіктердің сұлулығын, сондай-ақ алғашқы гүлдерді: шыңдалған қоңыздарды, қаз пиязын және нәзік иісті иісті сезініп, бұлбұлдардың әнін тыңдаңыз. Жазда өзенде күнге күйіп, еркелететін жылы суға шомылыңыз. Құлпынай немесе таңқурай үшін орманға барыңыз.

Күзде табиғатта болып жатқан өзгерістерге таңданыңыз. Түрлі-түсті орманға барыңыз, жапырақ шоқтарын және күзгі саңырауқұлақтарды жинаңыз. Қыста таудан шаңғы тебуге барыңыз. Боранның улағанын тыңдаңыз, ұшып тұрған жарқыраған қар үлпектерін бақылаңыз, олардың пішіндері мен геометриялық құрылымының дәлдігін ескеріңіз.

Серуендеу кезінде сіз мұқият болыңыз, әр түрлі дыбыстарды тыңдаңыз: жапырақтар мен шөптердің сыбдыры, бұталардағы сыбдырлар, құстардың әні, гүрілдеген жәндіктер және шегірткелердің сыбдыры. Айналасындағы өсімдіктерді қарастырыңыз, олардың алуан түрлілігін көріңіз. Өрістердің кеңдігіне сүйсініп, гүлденген шалғындардың хош иістерімен тыныстаңыз.

Адам мен табиғат біртұтас. Біз оған қамқорлық жасай отырып, ең алдымен өзімізге тырысамыз. Бірақ көбінесе керісінше болады, кәсіпорындардың, химиялық зауыттардың болуына байланысты ауаның ластануы олардың қызметіндегі қалдықтармен жүреді. Көліктердің көп мөлшері ауаны пайдаланылған және парниктік газдармен ластайды. Бұл қалдықтардан өсімдіктер, жабайы жануарлар, балықтар мен құстар өледі. Әсіресе мұнай қалдықтары, пластмасса су тіршіліктері туралы ойланбастан су қоймаларына тасталады. Экожүйені бұзу арқылы адам өзінің үйін бұзады. Өйткені, планета - барлық адамдардың бесігі.

Сондықтан адам табиғатты қорғауға байыпты қарауы керек. Жер планетасының кез-келген тұрғыны мұны есте сақтауы керек. Жойылу қаупі төнген жануарлар, құстар мен өсімдіктердің түрлері сақталуы керек. Көбісі тек адамның кінәсінен өледі немесе өледі. Табиғатқа оны сақтау үшін қандай көмек көрсетуге болады. Ең алдымен ағаш отырғызу керек, ол ауа мен топыраққа зиянды заттардан сүзгі болады. Егер мұны барлығы дерлік жасайтын болса, онда үлкен орман немесе саябақ өседі, ол жақын маңдағы тұрғын аудандардың ауасын тазартады, олардың демалыс орнына айналады.

Сіз өзіңіздің аулаңызды әдемі және көрікті гүлзарлармен безендіре аласыз. Табиғи аймақтарға барғанда, бәрін өзіңізге таза қалдыруыңыз керек, барлық қоқыстарды өзіңізбен бірге алып шығыңыз. Егер олар осы бұрыштың тазалығын ойламаған болса, басқа келушілерден кейін тазартқан жөн.

Табиғат - бұл біздің өміріміз, байлығымыз. Бұл адамның жойылуына жол бермейді, бірақ оны сақтауға тырысу керек. Кәсіпорындардың улы қалдықтарын тазартуы өте қажет. Бәрінен бұрын ұқыптылық, ұқыптылық, қоршаған ортаға деген сүйіспеншілік қажет. Сонда ғана біздің өміріміз табиғатпен үйлеседі.