1. Мәтін мазмұны бойынша БАҚ құралдарының қызметін сызбаға түсір. Өзін қалаған екі түрлі қызметін кызметін накты Дәлелдермен айт. Сөзінде сабақтас құрмалас сөйлемдерді қолдан. Оларды қажетті интонациямен жеткіз
Ала жіп,түндік,шаңырақ,ірімшік,құрт,құмыра,қоржын,саз,мұра,дәстүр,ғасыр,кілем,сиқыр,аспан,ескерткішің,шапаның,текеметің,өрнегің,сандығың,белдігің,тақиясы,құмырасы,бесігі,көйлегі.
Талас шайқасы, Атлах шайқасы, 751 жылы Атлах қаласы маңында қытай және араб әскерлерінің арасында болды. Шайқас қарсаңында 749 жылы араб халифатындағы ұзаққа созылған тақ таласы аяқталып, қара киімділер аталған Аббас әулеті билікке келді. Олар осыған дейін халифат бақылауынан тыс қалған бұрынғы Орта Азиядағы иеліктеріне ықпалын күшейте түсті. Осы тұста Тан патшалығы әскері Шығыс Түрік қағандығының әлсірегенін пайдаланып, Талас өңіріне таяп келіп, араб халифаты иелігіне қауіп төндірді. Тан патшалығынан теперіш көріп келе жатқан түргештер мен қарлұқтар араб халифаты әскерінің көмегіне сүйену үшін арабтар жағында болды. Бұл жағдай арабтар мен қытай әскерлерінің қақтығысқа түсуін жеделдете түсті. Екі жақ әскерлерінің шайқасы 751 жылы 29 шілдеде басталып, 5 күнге созылды. Қытай қолбасшысы Гау Шиянденнің (Гао Сянь-чжи) қарамағында 70 мың әскер болған. Шайқас барысында қарлұқтар жаппай арабтарға болысып, екі жақтан Тан армиясын қыспаққа алды. Араб қолбасшысы Зияд ибн Салих қарамағындағы әскер шайқас барысында қытай әскерінің 50 мыңын өлтіріп, 20 мыңын тұтқынға алды. Шайқаста жеңіліс тапқан Тан патшалығы бұдан кейінгі кезеңде өз құдіретінен айырылды. Бұл өз кезегінде түркілердің Ислам өркениетімен жақындасуын жылдамдатты.[1]
-қа/-ке:
Ала жіп,түндік,шаңырақ,ірімшік,құрт,өріс.
-ға/-ге:
Бала,сарай,көше,құмыра,қоржын,саз,кесене,мұра,дәстүр,ғасыр,киіз үй,ұста,кілем,сиқыр,аспан.
-а/-е:
Ескерткішің,шапаның,текеметің,өрнегің,сандығың,белдігің.
-е:
Ескерткішің,текеметің,өрнегің,белдігің.
-на/-не:
Сарайы,көшесі,тақиясы,кесенесі,құмырасы,бесігі,көйлегі.
Қайда:
Өріс,сарай,көше,кесене,киіз үй, сарайы,көшесі,кесенесі.
Неге?:
Ала жіп,түндік,шаңырақ,ірімшік,құрт,құмыра,қоржын,саз,мұра,дәстүр,ғасыр,кілем,сиқыр,аспан,ескерткішің,шапаның,текеметің,өрнегің,сандығың,белдігің,тақиясы,құмырасы,бесігі,көйлегі.
Кімге?
Бала,ұста.
Объяснение:
Талас шайқасы, Атлах шайқасы, 751 жылы Атлах қаласы маңында қытай және араб әскерлерінің арасында болды. Шайқас қарсаңында 749 жылы араб халифатындағы ұзаққа созылған тақ таласы аяқталып, қара киімділер аталған Аббас әулеті билікке келді. Олар осыған дейін халифат бақылауынан тыс қалған бұрынғы Орта Азиядағы иеліктеріне ықпалын күшейте түсті. Осы тұста Тан патшалығы әскері Шығыс Түрік қағандығының әлсірегенін пайдаланып, Талас өңіріне таяп келіп, араб халифаты иелігіне қауіп төндірді. Тан патшалығынан теперіш көріп келе жатқан түргештер мен қарлұқтар араб халифаты әскерінің көмегіне сүйену үшін арабтар жағында болды. Бұл жағдай арабтар мен қытай әскерлерінің қақтығысқа түсуін жеделдете түсті. Екі жақ әскерлерінің шайқасы 751 жылы 29 шілдеде басталып, 5 күнге созылды. Қытай қолбасшысы Гау Шиянденнің (Гао Сянь-чжи) қарамағында 70 мың әскер болған. Шайқас барысында қарлұқтар жаппай арабтарға болысып, екі жақтан Тан армиясын қыспаққа алды. Араб қолбасшысы Зияд ибн Салих қарамағындағы әскер шайқас барысында қытай әскерінің 50 мыңын өлтіріп, 20 мыңын тұтқынға алды. Шайқаста жеңіліс тапқан Тан патшалығы бұдан кейінгі кезеңде өз құдіретінен айырылды. Бұл өз кезегінде түркілердің Ислам өркениетімен жақындасуын жылдамдатты.[1]