1. Мәтінді мұқият тыңдап, берілген сұрақтарға мәтін мазмұны бойынша жауап беріңіз. ...Көксерек жайында ауыл-үйдің адамдары әр алуан өсек те таратып жүрді.
— Ұры. Асырасаң да мал болмайды. Тұқымы жау емес пе! — десті. Кейбіреулер: «Қойды үркіте береді. Түнде даланы жақсы көреді. Иттен қорыққаннан ғана үйде жатады» деседі. Құрмаш бұл өсектің бәрін елемейді. Шынында, Көксерек тамаққа өлгенше ашқарақ еді. Алдына құйып қойған асты әлі күнге қасында кісі қадалып тұрса, жаламайды, жемейді. Жалғыз-ақ кісі көзі тайса болды, кәзір жоқ қылады. Бірақ егер тіпті қарны ашып кетсе, өзіне бермеген асты да жеп қояды. Көрнеу ши ішіне кіріп кетіп, керегеге асулы тұрған ет болса, жас тері болса, қазанда іркіт, қатық болса — барлығын да өзінің ыдысына құйып қойғандай көріп, иіскелеп жалап, жеп кетеді. Кейде сондай жерде ұсталып, таяқ та жейді. Талай рет оқыста төбесіне таңқ етіп тиген оқтау бойын тызылдатып, шыпыртып тиген қамшыны да татты. Бұның жауабы — езуін ғана ыржитады. Құрмаш қанша тәрбиелесе де, Көксерек ұрлық пен адал астың айырмасы не екенін ұға алмады. Күніне екі мезгіл тамақ ішу, мұның шарты болып алды. Екі рет қолдан ас құйылмаса, ол күні Көксерек өз бетімен барып бірдемені жеп жататын.
Осымен жүріп жаз ортасы ауған кезде Көксерек зіңгіттей көк шолақ қасқыр болып шықты. Енді қара ала төбет те талай алмайды. Жота жүні үрпиіп, көздері жасылданып, бар тістерін көрсетіп, аузын ақситып ашып жіберіп, тап бергенде талай бұралқы төбет, быжыл қаншық қаңсылай, шәуілдей қашатын болды. Мынадай кезде Құрмаштың өзі де қорқақтай барып, қой-қойлайтын еді. Жетілмей келе жатқан тісі ғана. Көксерек арлан еді.
Сұрақтар:
1. Мәтін не туралы?
2. Құрмаш қандай аңды асырайды?
3. Көксерек нені ұға алмады?
4. Көксерек неге таяқ жейтін?
5. Көксерек неге айланды?
СОР
Мәтінде «Көксерек» аттыылы еден өсекті туралы жазылған. Осы мәтінде Көксерек төбесіне деген ұрақтары және Құрмаштың оны әзірлегенде табылған көңілдері сипатталған.
2. Құрмаш қандай аңды асырайды?
Мәтінде айта көргендеріне байланысты Құрмаш ауылда тұратын Көксерек өсек те көреміз деп ойлайтын. Ол халықты дем Асыра болатын саналармен және ол арқылы қателесу толтырады.
3. Көксерек нені ұға алмады?
Мәтінде айтылғана байланысты Көксерек бірден ас құйулмау, тамақ ішу, быжылдау, бұралқы төбет, көк шолақ тегістерін аңды асырау жасауды ұғалтпады.
4. Көксерек неге таяқ жейтін?
Мәтінде айтылғана байланысты Көксерек төбесіне таңқ жоспарыға бақытталу, көздері оңайлау, ауылда жатқан кісілерге мал өсіру және оның ұшырап жатқан туынын бағалау үшін таяқ жейтін.
5. Көксерек неге айланды?
Мәтінде айтылғана байланысты Көксерек көңілдеріне көз басу, сияқты, ацетиленді қолданып, әр тапсырудың шарты болып нақты айлана алады.