1. Мәтінді түсініп оқыңдар. Жағымды және жағымсыз қасиеттер туралы негізгі ойды анықтап, өзіндік ой тұжырымын жасаңдар.
Адамда екі түрлі мақсұт бар, оның бірін – тән мақсұты,
бірін
жан мақсұты дейміз. Қара басының қамын ойлап,
өзімшілдік, мақтан көксейтін тән мақсұты. Адамшылық ар
мен адал еңбек іздейтін – жан мақсұты. Бастапқыны көксеген
адам зұлымдық, қиянатпен болса да, мал, мансап, мақтан
табуға құмар болады. Соңғыны көксеген адамның адал еңбек,
ақ ниеттен басқа іздейтіні жоқ, ол а ала көруді,
қиянат қылуды тіпті ұнатпайды. Осыны біле тұра адамның
қиянатшыл, мақтанқұмар болатынының себебі: адам жас
күнінде тәжірибесіз балалықпен сәнді киімге, кеңесшіл кер-
деңдікке қызығып, соған құмар болады. Бір адам сайтанға
махаббат көзімен қарап әдеттенсе, аздан соң сайтанды біржо-
лата періште деп біліп, өз қылығын өзі сынай алмай қалады...
Мінеки, достар! Зұлымдық, қиянат қылып әдеттенген-
дердің қоя алмайтыны да, адамшылық арды бұзбауға құмар-
ланғандардың адал еңбек, ақ ниеттің жолында құрбан бола-
тындары да әдетке айналып, шын құмар болып кеткендіктен
болады. А болып, ақылы жай толатындық-
тан, сәнқойлық, көрсеқызар, мақтанқұмарлықты бірінен-бірі
көріп, тәлім алады. Өзін-өзі тексеріп, ол әдеттi қалдырып, таза
ақылға билету әлденеше мыңнан біреудің-ақ қолынан келеді.
(Шәкәрім Құдайбердіұлы
В вопросе приведены несколько групп слов. Вам нужно выбрать группу, в которой все слова являются артық сөздер (просторечие), то есть синонимами. Артық сөздер - это слова, которые имеют похожий или близкий к значению, но не абсолютно идентичный смысл.
Давайте разберем пошагово каждую группу слов и определим, являются ли они артық сөздер:
а) теңіз, мұхит, өзен, жағажай
- теңіз: означает "море"
- мұхит: означает "окружение"
- өзен: означает "река"
- жағажай: означает "прибой"
В данной группе слов все они обозначают разные водные объекты и не являются артық сөздер.
ә) ұшаң, тікұшақ, әуежай, жолсерік
- ұшаң: означает "птица"
- тікұшақ: означает "тень"
- әуежай: означает "вольер"
- жолсерік: означает "тропинка"
Опять же, в данной группе слов все они имеют свои уникальные значения и не являются артық сөздер.
б) туған жер, төлқұжат, елтаңба, түпнұсқа
- туған жер: означает "родной край"
- төлқұжат: означает "диплом"
- елтаңба: означает "компас"
- түпнұсқа: означает "адрес"
Опять же, все слова из данной группы имеют разные значения и не являются артық сөздер.
в) автобекет, жанкүйер, бағдаршам, құбыжын
- автобекет: означает "автобусная остановка"
- жанкүйер: означает "спортивная площадка"
- бағдаршам: означает "сад"
- құбыжын: означает "магазин"
Эти слова также имеют разные значения и не являются артық сөздер.
г) биыл, итаяқ, аққұтан, өнеркәсіп, жалақыл
- биыл: означает "сейчас"
- итаяқ: означает "исчезать"
- аққұтан: означает "радуга"
- өнеркәсіп: означает "художник"
- жалақыл: означает "белый"
В данной группе слов все они имеют свои уникальные значения и не являются артық сөздер.
ғ) бау-бақша, саябақ, бақшасарай, балабақша
- бау-бақша: означает "детская площадка"
- саябақ: означает "луг"
- бақшасарай: означает "садовый дворец"
- балабақша: означает "рамка"
В данной группе слов все они относятся к разным видам зеленых насаждений и не являются артық сөздер.
Итак, мы рассмотрели все группы слов, и ни в одной из них нет артық сөздер. Все слова в каждой группе имеют свои уникальные значения и не являются синонимами.
Надеюсь, это объяснение поможет вам лучше понять, что такое артық сөздер и как их различать. Если у вас возникнут еще вопросы, не стесняйтесь задавать. Удачи в учебе!