1. Мәтінде аталған наным-сенімге байланысты халық арасында қандай тыйым сөздер бар?
2. Аспан әлеміндегі халық нанымы бойынша қасиетті саналатын ғаламшар-
лар мен жұлдыздар туралы не білесіңдер? Өз ойларыңды айтып пікірлесіңдер.
бізге баба-
! Бұл
та-
Ең тіл! Оны
ар құралы,
ақ!
торлардан
Тілдік бавдар
Орфографиялық норма
«Орфография» сөзі «дұрыс жазамын» дегенді білдіреді. Орфо-
графия сөзді бірізді жазудың тәсілдерін белгілейтін ереже. Ор-
фография дыбыстарды қандай әріппен беруді, сөздерді, оның бөл-
шектерін бірге, бөлек немесе дефис арқылы жазуды, бас әріптердің
қолданылуын, тасымал тәртібін белгілейді.
Қазақ тіліндегі жалғаулар негізінен буын үндестігіне және ды-
быс үндестігіне бағынып жалғанады. Кей жағдайларда жалғаулар
буын үндестігіне бағынбай да қолданылады:
1. Көмектес септігінің жалғауы буын үндестігіне бағынбай
жалғанады. Мысалы: баламен, қонақпен т.б.
2. Сөздің соңғы буынында ә дыбысы, я әрпі бар сөздерге және x
дыбысына аяқталған сөздерге жуан қосымша жалғанады. Мысалы:
тарихқа, қияға, күнәға т.б.
е​

Біздің еліміздің табағаты өте ерекше. Жыл мезгілінің қай тұсын алсаң да, я қаламыз, я ауылымыз жайнап тұрады. Қазір қыс мезгілін алсақ, терең тыныс алатын таза ауа, ақ көрпесін жамылған жер, екі беттері алмадай боп шана тепкен балалар. Ал, енді көктемге мезгіліне сипаттама берсек, жан-жақтың бәрі көгеріп, жер астынан бәйшешегіміз бүршік атып шығады, Жаз нағыз жеміс-жидектің пісіп, балалардың мәз-мейрам болатын уақыты. Күзге тоқталсақ, бұл жыл мезгілі әсіресе ақын аға-апаларымыз тілін түсіне білетін алтын уақыт.

Иә, қалай дегенде де менің өлкемнің табиғаты тамаша, кең байтақ! Мен осы елде қазақ болып туылғаныма қуанамын!

1. Пысықтауышы бар сөйлемді белгілеңіз.

Е) Ұлы жібек жолында талай сауда көздері ашылды.

2. Бастауышы тұйық етістік, баяндауышы зат есімнен жасалған сөйлемді көрсетіңіз.

Д) Айту - біздің парызымыз.

3. Дара бастауыш бар сөйлемді белгілеңіз.

С) Біз бірлікті ойлаймыз.

4. Бастауышы тәуелдік жалғауында тұрған сөйлемді табыңыз.

В) Інім маған көмектесті.

5. Анықтауышы бар сөйлемді көрсетіңіз.

С) Көлдің деңгейі төмендеген.

6. Толықтауышты табыңыз. Досым қызық кітап сатып алды.

Е) Кітап.

7. Жақсыз сөйлемде болмайтын сөйлем мүшесін көрсетіңіз.

Е) Бастауыш

8. Бастауыш пен баяндауыштан тұратын сөйлемді белгілеңіз.

Д) Жалаң  

9. Мақсат пысықтауышты табыңыз.

Бауыржан досымен бірге Алматыға оқуға барды.

В) Оқуға

10.Сөйлемде қимыл-әрекеттің жай-күйін, мезгілін, мекенін білдіретін тұрлаусыз мүшені көрсетіңіз

А) Пысықтауыш.

11. Кімдер? Нелер? сұрақтары қай сөйлем мүшесіне қойылатынын көрсетіңіз.

Д) Бастауыш.

12. Пысықтауыштың сұрағың табыңыз.

Е) Қайда?

13. Сөйлемнің баяндауышын толықтырыңыз.

Біз бұлақтардың көзін ... .

Д) Аштық.

14. Себеп – салдар пысықтауышты табыңыз.

Қара алтынды игеру үшін көп жұмыс жасалып жатыр.

С) Игеру үшін.

15. Сөйлемде есімше қандай сөйлем мүшесі екенін белгілеңіз.

Менің айтар сөзім-осы.

Д) Анықтауыш.

16. Атау мен ілік септіктен басқа септік сұрақтарына жауап беретін сөйлем мүшесін көрсетіңіз.

С) Толықтауыш

17. Анықтауышты табыңыз.

Жер бетінде таза су ресурстары көп емес.

А) Таза

18. Баяндауыш қай сөз табынан жасалғанын көрсетіңіз.

Қымыз қандағы гемоглобинді көбейтеді.

В) Етістік.

19. Бастауышы жоқ жай сөйлемнің түрін белгілеңіз.

А) Жақсыз.

20. Тек тұрлаусыз мүшелерді анықтаңыз.

В) Анықтауыш, толықтауыш.