Қарағандыда тұрасың ба? Ия. Қарағанды-көмір алыбы,- деп неге айтылған? Себебі, газбен қамтамасыз етілмей тұрғанда, бүкіл елімізді көмірмен қамтамасыз етіп отырған. Қарағанды да көмір соншалықты көп болғаны ма? Ия, көмірді қара алтын деп бағалаған, тек Кеңес үкіметін ғана емес, шет елдерге де жеткізіліп отырылған. Қарағанды осындай қала екен ғой, еліміздің әрбір отбасын әрі Отанымызды жылуға бөлеген? Міне, енді түсінген боларсың неге Қарағанды-көмір алыбы екенін? Ия, рахмет, саған да, сенің туған қалаңа да.
Келер шақ — қимыл, іс-әрекеттін дәл казір емес, болашақта істелетінін білдіретін етістік шағы. Келер шақ мағынасы мен формасына қарай үшке бөлінеді:
1. Ауыспалы келер шақ.Ӏс-қимылдын алдағы уакытта анық іске асатынын білдіреді. Ол негізінде етістіктін түбіріне -е/-йжұрнақтары жалғану аркылы жасалады: Біз айтқанды орындаймыз.2. Болжалды келер шақ.Ӏс-кимылдын келешекте іске асуына күмәндануды білдіреді. Етістіктін түбіріне есімшенін -ар/-ер/-ржүрнағы жалғану аркылы жасалады: Әуелі өзіміз барармыз.[1]3 Мақсатты келер шак. Ӏс-кимылдын мақсатын білдіреді, етістіктін түбіріне есімшенің - мақ/-мек жүрнағының косылуы аркылы жасалады: Олар ауылға қайтпақ.[
Өткен шақ Өткен шақ қимылдың, іс-әрекеттің сөйлеп тұрған сәттен бұрын болып, істеліп кеткенін білдіреді. Мысалы: Ол оқуды бітірді. Мен бұл кітапты оқыдым. Ол кезде сен оннан асқансың. Шалдың бір баласы болыпты. Демалыста оқушылар қалаға баратын.
Ия.
Қарағанды-көмір алыбы,- деп неге айтылған?
Себебі, газбен қамтамасыз етілмей тұрғанда, бүкіл елімізді көмірмен қамтамасыз етіп отырған.
Қарағанды да көмір соншалықты көп болғаны ма?
Ия, көмірді қара алтын деп бағалаған, тек Кеңес үкіметін ғана емес, шет елдерге де жеткізіліп отырылған.
Қарағанды осындай қала екен ғой, еліміздің әрбір отбасын әрі Отанымызды жылуға бөлеген?
Міне, енді түсінген боларсың неге Қарағанды-көмір алыбы екенін?
Ия, рахмет, саған да, сенің туған қалаңа да.
1. Ауыспалы келер шақ.Ӏс-қимылдын алдағы уакытта анық іске асатынын білдіреді. Ол негізінде етістіктін түбіріне -е/-йжұрнақтары жалғану аркылы жасалады: Біз айтқанды орындаймыз.2. Болжалды келер шақ.Ӏс-кимылдын келешекте іске асуына күмәндануды білдіреді. Етістіктін түбіріне есімшенін -ар/-ер/-ржүрнағы жалғану аркылы жасалады: Әуелі өзіміз барармыз.[1]3 Мақсатты келер шак. Ӏс-кимылдын мақсатын білдіреді, етістіктін түбіріне есімшенің - мақ/-мек жүрнағының косылуы аркылы жасалады: Олар ауылға қайтпақ.[
Өткен шақ
Өткен шақ қимылдың, іс-әрекеттің сөйлеп тұрған сәттен бұрын болып, істеліп кеткенін білдіреді. Мысалы: Ол оқуды бітірді. Мен бұл кітапты оқыдым. Ол кезде сен оннан асқансың. Шалдың бір баласы болыпты. Демалыста оқушылар қалаға баратын.