1. Оқылым мәтінінде қай театр туралы айтылған? Бұл театр тура- лы не білесіңдер? 2. «Сахна-ғұмырда өмір сүру» дегенді қалай түсінесіңдер? 3. Үш мәтінге ортақ ой не деп ойлайсыңдар? 4. Өз қалаңда не облыс, аудан орталығында қандай театрлар бар? Театрға барып көрдің бе? Репертуарында қандай қойылымдар бар?
5. Бәтеңке, шұжық, балқаймақ дүкенде сөзге келіп, ұрсысып қалады. Бәтеңке шығып айқайлап, мысық, тышқан, иттен кімннің мейірімді екенін сұрайды. Бірақ олар қате жауап береді. Сөйтіп олар кейін сиырға барады. Сиыр:
-Шұжық,сен еттен жасалғансың. Ал бәтеңке сен былғарыдан жасалғансың. Балқаймақ сен түйенің сүтінен жасалғансың. Барлықтарына айтарым үшеуінде мейірімдісіңдер. Адамдарға көмектерінді тигізесіңдер. Ендігі бұлай сөзге келмей, қайта татуласыңдар!-, деді.
Балқаймақ, шұжық, бәтеңке үшеуі қайта татуласып, адамдарға әрқашанда көмектесетін болып ешқашан ұрсыспайтын болды.
6.в) жеке адамның жазып отыратын дәптері
7.в) қол
8.ә) алтау
9. Алатау — Орталық Азия мемлекеттері мен Ресей Федерациясының Сібірдегі тау жоталарының жалпы атауы. Оларға Күнгей Алатауы, Кузнец Алатауы, Талас Алатауы, Қырғыз Алатауы, Жетісу Алатауы, Iле Алатауы, т.б. жатады. Алыстан қарағанда мұндай таулардың төбесінен етегіне қарай мұздықтар мен көп жылдық қар жапқан ақтаңдақтары тау жоталарына ала түс береді. Атауы соған байланысты. Әдетте, мұндай таулар заңғар биік болып келеді. Тау етектерінде орман, аңғарында таулық шалғын және дала белдемдері алма-кезек орналасқан.
Жомарт Атымтай — Шығыстың көптеген халықтары фольклорында кездесетін кейіпкер, өзінің қайырымдылығы мен жомарттығына сай аты жайылған, халық жадында құрметпен әспеттелетін адам.
6 ғ-да өмір сүрген деген жорамал бар. Түп-төркіні Тай тайпасының ақыны Хатим ибн Абдаллахқа (Хатим-Тай) саяды. Атымтай Жомарт туралы шығармалар ерте кезден белгілі. Олар сюжеттік, жанрлық сипатына қарай үш топқа бөлінеді:
1-топтағы шығармалар хикаяттық сипатта баяндалады. Онда Атымтай Жомарттың өмірі әңгімеленеді, оның жомарт болу себептері баяндалады.
2-топтағы шығармалар — таза қиял-ғажайып ертегілері. Олардың сюжеті бір-бірімен үндес. Мұнда Атымтай Жомарт — асқан бай, таусылмас қазынаның иесі. Оның жомарт болуы осыдан.
3-топтағы шығармалар — тұрмыс-салт ертегілері. Бұларда Атымтай Жомарт — келген қонаққа берер асы жоқ, тақыр кедей. Сонда да жомарт болып бейнеленеді. Адамға деген қайырымдылық, сүйіспеншілік — оның ең басты қасиеті екені ашыла түседі. Атымтай Жомарт туралы аңыз-ертегілер негізінен “Мың бір түннен” бастау алады. Қазақ тіліне аударылып, бірнеше мәрте басылған “Мың бір түн” оқиғалары қазақ оқырмандары арасына кеңінен тараған.[1]
Е.Сарымбаевтың аударып, толықтыруымен жарық көрген “Хикаят дастан Хатым-тайы” (1891; 1892; 1913; көлемі 88 бет) , Атымтай Жомарт аңыз-ертегісінің ішіндегі ең көлемдісі болып табылады. Қ.Шахмарданұлы жазған “Қисса-и Хатымтай — Жомарт” (1897; 1898; көлемі 8 бет), Ш.Жәңгіровтың айтуындағы ертегі жобасы (1914; көлемі 32 бет) баспа бетін көрген туындылар.
1.б) өлке, ата-ана
2.б) доп
3.ә)《Абай жолы》
4.ә) таза
5. Бәтеңке, шұжық, балқаймақ дүкенде сөзге келіп, ұрсысып қалады. Бәтеңке шығып айқайлап, мысық, тышқан, иттен кімннің мейірімді екенін сұрайды. Бірақ олар қате жауап береді. Сөйтіп олар кейін сиырға барады. Сиыр:
-Шұжық,сен еттен жасалғансың. Ал бәтеңке сен былғарыдан жасалғансың. Балқаймақ сен түйенің сүтінен жасалғансың. Барлықтарына айтарым үшеуінде мейірімдісіңдер. Адамдарға көмектерінді тигізесіңдер. Ендігі бұлай сөзге келмей, қайта татуласыңдар!-, деді.
Балқаймақ, шұжық, бәтеңке үшеуі қайта татуласып, адамдарға әрқашанда көмектесетін болып ешқашан ұрсыспайтын болды.
6.в) жеке адамның жазып отыратын дәптері
7.в) қол
8.ә) алтау
9. Алатау — Орталық Азия мемлекеттері мен Ресей Федерациясының Сібірдегі тау жоталарының жалпы атауы. Оларға Күнгей Алатауы, Кузнец Алатауы, Талас Алатауы, Қырғыз Алатауы, Жетісу Алатауы, Iле Алатауы, т.б. жатады. Алыстан қарағанда мұндай таулардың төбесінен етегіне қарай мұздықтар мен көп жылдық қар жапқан ақтаңдақтары тау жоталарына ала түс береді. Атауы соған байланысты. Әдетте, мұндай таулар заңғар биік болып келеді. Тау етектерінде орман, аңғарында таулық шалғын және дала белдемдері алма-кезек орналасқан.
Жомарт Атымтай — Шығыстың көптеген халықтары фольклорында кездесетін кейіпкер, өзінің қайырымдылығы мен жомарттығына сай аты жайылған, халық жадында құрметпен әспеттелетін адам.
6 ғ-да өмір сүрген деген жорамал бар. Түп-төркіні Тай тайпасының ақыны Хатим ибн Абдаллахқа (Хатим-Тай) саяды. Атымтай Жомарт туралы шығармалар ерте кезден белгілі. Олар сюжеттік, жанрлық сипатына қарай үш топқа бөлінеді:
1-топтағы шығармалар хикаяттық сипатта баяндалады. Онда Атымтай Жомарттың өмірі әңгімеленеді, оның жомарт болу себептері баяндалады.
2-топтағы шығармалар — таза қиял-ғажайып ертегілері. Олардың сюжеті бір-бірімен үндес. Мұнда Атымтай Жомарт — асқан бай, таусылмас қазынаның иесі. Оның жомарт болуы осыдан.
3-топтағы шығармалар — тұрмыс-салт ертегілері. Бұларда Атымтай Жомарт — келген қонаққа берер асы жоқ, тақыр кедей. Сонда да жомарт болып бейнеленеді. Адамға деген қайырымдылық, сүйіспеншілік — оның ең басты қасиеті екені ашыла түседі. Атымтай Жомарт туралы аңыз-ертегілер негізінен “Мың бір түннен” бастау алады. Қазақ тіліне аударылып, бірнеше мәрте басылған “Мың бір түн” оқиғалары қазақ оқырмандары арасына кеңінен тараған.[1]
Е.Сарымбаевтың аударып, толықтыруымен жарық көрген “Хикаят дастан Хатым-тайы” (1891; 1892; 1913; көлемі 88 бет) , Атымтай Жомарт аңыз-ертегісінің ішіндегі ең көлемдісі болып табылады. Қ.Шахмарданұлы жазған “Қисса-и Хатымтай — Жомарт” (1897; 1898; көлемі 8 бет), Ш.Жәңгіровтың айтуындағы ертегі жобасы (1914; көлемі 32 бет) баспа бетін көрген туындылар.