Арал апаты – Арал теңізінің тартылуына байланысты Орта Азия мен Қазақстанның үлкен аймағындағы адамдарға, табиғатқа, өсімдіктер мен жан-жануарлар дүниесіне келген экологиялық, әлеуметтік-экономикалық үлкен апат. Соңғы 40 жылда сол өңірдегі суармалы жер көлемінің ұлғаюы, суды қажет ететін кәсіпорындардың көбеюі, Арнасай, Шардара, Сарықамыс сияқты көптеген жасанды су қоймаларының пайда болуы – Арал айдынының аумағын, көлемін, тереңдігін азайтты. Ауаның ылғалдылығы (жаз, күз айларында 9%-ға дейін) азайып, жазы құрғақ та ыстық (шілдеде 45ӘС-қа шейін, 1985), қысы суық (47ӘС-қа шейін, 1986) болатын жылдар мен күндер көбейді. Өзен жағалауындағы суармалы егістерде (негізінен мақта мен күріш) және өнеркәсіп орындарында пайдаланылған сулар Арал теңізіне құйылып, теңіз түбіне 1 млрд. тоннадан астам улы шөгінділерді әкелді. Сөйтіп су тұздылығының артуы (1 литрде 35 мг, 1996) нәтижесінде су түбіне шөккен тұз шөгінділері пайда болды. Көлемі 4 млн. гектарға жуық жалаңаштанған теңіз түбінен көтерілген (жыл сайын теңіз түбінен көтерілетін 70 млн.
Арал апаты – Арал теңізінің тартылуына байланысты Орта Азия мен Қазақстанның үлкен аймағындағы адамдарға, табиғатқа, өсімдіктер мен жан-жануарлар дүниесіне келген экологиялық, әлеуметтік-экономикалық үлкен апат. Соңғы 40 жылда сол өңірдегі суармалы жер көлемінің ұлғаюы, суды қажет ететін кәсіпорындардың көбеюі, Арнасай, Шардара, Сарықамыс сияқты көптеген жасанды су қоймаларының пайда болуы – Арал айдынының аумағын, көлемін, тереңдігін азайтты. Ауаның ылғалдылығы (жаз, күз айларында 9%-ға дейін) азайып, жазы құрғақ та ыстық (шілдеде 45ӘС-қа шейін, 1985), қысы суық (47ӘС-қа шейін, 1986) болатын жылдар мен күндер көбейді. Өзен жағалауындағы суармалы егістерде (негізінен мақта мен күріш) және өнеркәсіп орындарында пайдаланылған сулар Арал теңізіне құйылып, теңіз түбіне 1 млрд. тоннадан астам улы шөгінділерді әкелді. Сөйтіп су тұздылығының артуы (1 литрде 35 мг, 1996) нәтижесінде су түбіне шөккен тұз шөгінділері пайда болды. Көлемі 4 млн. гектарға жуық жалаңаштанған теңіз түбінен көтерілген (жыл сайын теңіз түбінен көтерілетін 70 млн.
Психологиялық ахуал қалыптастыру.
- Бүгінгі көңіл-күйлерің қалай?
-Сабақты өткізуге дайынбыз ба?
- Сабақты қызықты өткіземіз ба?
- Ынтымақта жұмыс жасаймыз ба?
●Топқа бөлу.
«Қалмақ қызы», «Баян», «Ноян»
«Бір айналым сөйлесу» әдісі
5-тапсырма. Сюжеттің құрамдас бөліктері бойынша негізгі оқиға мен кейіпкерлер туралы айтыңдар
-Оқиғаның басталуы.
-Байланысуы.
-Дамуы.
-Шиеленісуі.
-Шарықтау шегі.
-Шешімі.
Показать полностью
Просмотр содержимого документа
«Мағжан Жұмабаев: Батыр Баян:екінші тарау»
Мектеп: «Қарасу орта мектебі» КММ-сі
Күні: Пән мұғалімі:Турдина А.Е.
Сынып: 7 «А» қазақ әдебиеті
Сабақтың тақырыбы
М.Жұмабаев «Батыр Баян». Екінші тарау
Сабаққа негізделген оқу мақсаттары
7Т/Ж.3Көркем шығармадағы кейіпкерлердің типтерін жасалу тәсілдері тұрғысынан анықтау.
Сабақ мақсаты
Барлық оқушылар: Көркем шығармадағы кейіпкерлердің типтік бейнесін ажырата алады.
Басым көпшілігі: Көркем шығармадағы кейіпкерлердің типтерін жасалу тәсілдері тұрғысынан анықтайды.
Кейбір оқушылар: Көркем шығармадағы кейіпкерлердің бейнелеріне талдау жасап, өз ойларын дәлелді жеткізеді.
Бағалау критерийі
Көркем шығармадағы кейіпкерлердің типтік бейнесін анықтайды.
Кейіпкерлердің типтерін жасалу тәсілі тұрғысынан талдайды.
Ойлау дағдыларының деңгейі
Білу, түсіну, қолдану
Коммуникативтік дағдылар
Түсіну және жауап беру.
Пәнге қатысты сөздік қор мен терминдер
Қалша –жас бала.
Беті қара – қарарға беті жоқ, өзін кінәлі сезіну.
Тип – жиынтық бейне. Әр кейіпкердің, болмыс-бітімінде бір адамның емес, алуан адамның сыр-сипаты жатады. Бір сөзбен айтқанда образ.
Құндылықтарға баулу
Өмір бойы білім алу, құрмет, ынтымақтастық, ашықтық.
Пәнаралық
байланыс
Тарих, әдебиет теориясы
Алдыңғы оқу
М.Жұмабаевтың өмірі мен шығармалары туралы ұғым қалыптасқан. Поэманың мазмұнын біледі.
Жоспарланған уақыт
Сабақтағы жоспарланған тапсырмалар түрлері
Ресурстар
Сабақтың басталуы
2 минут
Үй тапсырмасын сұрау
8 минут
Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
●Психологиялық ахуал қалыптастыру.
- Бүгінгі көңіл-күйлерің қалай?
-Сабақты өткізуге дайынбыз ба?
- Сабақты қызықты өткіземіз ба?
- Ынтымақта жұмыс жасаймыз ба?
●Топқа бөлу.
«Қалмақ қызы», «Баян», «Ноян»
«Бір айналым сөйлесу» әдісі
5-тапсырма. Сюжеттің құрамдас бөліктері бойынша негізгі оқиға мен кейіпкерлер туралы айтыңдар
-Оқиғаның басталуы.
-Байланысуы.
-Дамуы.
-Шиеленісуі.
-Шарықтау шегі.
-Шешімі.
●Дескриптор:
1. Поэма мазмұнын біледі.
2. Сюжеттің құрамдас бөліктерін біледі.
3. Өз ойын еркін жеткізеді.
Қалыптастырушы бағалау: «Бағдаршам»
Үлестірме қағаз
«Әдебиет теориясы» кітабы
Жаңа сабақ
6 минут
10 минут
10 минут
●М.Жұмабаев «Батыр Баян» Екінші бөлім
●Сабақтың мақсатымен таныстыру
●Сабақ алды тапсырма
Балалар, біз неге топтың атын «Қалмақ қызы», «Баян», «Ноян» деп қойдық.
1-тапсырма «Стикердегі диалог» әдісі
Жеке жұмыс
Типтік бейне дегеніміз не?
Жауабы: көркем әдебиеттегі жинақталған адам образы
Жалпы әдебиетте кейіпкерлерді қандай типтерге бөліп қарастырады
Жауабы:жағымды,жағымсыз
Кейіпкер деген сөзді қалай түсінесіңдер?
Жауабы: көркем шығармада суреттелетін адам, әдеби образ.
Негізгі кейіпкер деп қандай кейіпкерлерді айтамыз?
Жауабы: көркем шығармада жан-жақты толық суреттелетін негізгі тұлға-басты кейіпкерді айтамыз.
Жанама(қосалқы)кейіпкер дегеніміз кімдер?
Жауабы: басты кейіпкерге қатысы бар кейіпкерлер
●Дескриптор:
1. Көркем шығармадағы кейіпкерлердің типтік бейнесін ажырата алады.
2. Типтік бейнелерге әдеби теориялық тұрғыдан анықтама береді.
Қалыптастырушы бағалау: БББ кестесі
2-тапсырма . Жұптық жұмыс
10-тапсырма
Берілген мінездемелерге жырдан үзінді келтіре отырып,өз ойларыңды дәлелдеңдер.
Баян(жағымды,негізгі)-ашуға бой алдырды,артынан өкінді,өз елінің намысы үшін бауырын өлтірді,ел намысы үшін басын қатерге тікті.
Ноян(жағымсыз,жанама)-жас сұлуға шынайы ғашық болды,махаббат үшін өз елінің намысын да,өз басын да бәйгеге тікті.
Қалмақ қызы(жағымсыз,жанама)-анасына берген уәдесін орындау үшін Ноянды өз дегеніне көндірді,өте сұлу,сымбатты.
●Дескриптор:
1. Берілген мінездеме типтік тұрғыдан баға береді.
Қалыптастырушы бағалау: «Бір пікірді таңда» Керемет! Жарайсың! Жақсы!
3-тапсырма «Кейіпкерді таны» әдісі
Топтық жұмыс
Кейіпкерлерге типтік тұрғыдан мінездеме беріп, талдау жасаңдар.
●Дескриптор:
-Кейіпкерлерге типтік тұрғыдан талдау жасайды.
-Кейіпкердің мінезін, бейнесін ашады.
-Өз ойын еркін жеткізеді.
Қалыптастырушы бағалау: Бармақ арқылы
Стикерлер
Оқулық 7 сынып
Қазақ әдебиеті