1. Реттік сан есімді белгілеңіз А) Тоғызыншы В) Алпыс төрт С) Мыңдаған D) Бестің үші Е) Үшеу 2. Көмекші есімдер қатысқан қатарды табыңыз А) Үйге келді В) Үйден шықты С) Үйдің жаны D) Үйінен қайтты Е) Үйіне барды 3. Сын есімнің күшейтпелі шырай түрін көрсетіңіз А) сүйкімді B) ұзындау C) жасыл D) қып-қызыл Е) дымқыл 4. Сұраққа толық жауапты белгілеңіз. Уақыт дегеніміз не? A) Уақыт бір орнында тұрмайды B) Уақытты бағала C) Сондықтан әркім өз уақытын барынша тиімді, әрі пайдалы істерге жұмсауы керек D) Уақыт-біздің өміріміздегі ең маңызды баға жетпес құндылықтарымыздың бірі Е) Қандай мақсаттарға жеттім? 5. Бос орынға қажетті сөзді қойып, сөйлемді толықтырыңыз. Отан басталады. A) салттан B) отбасынан C) әкеден D) сыйластықтан Е) тәрбиеден 6. Сөйлемді толықтырыңыз. Денсаулық - A) зор байлық B) денсаулыққа байланысты C) денсаулық қымбат D) мықты денсаулық Е) денсаулық кепілі 7. Б.з.д ІІ ғасырдың ортасында Еуропа мен Азияны біріктірген сауда жолы A) Нефрит жолы B) Тас жол C) Ұлы Жібек жолы D) Лазурит жолы Е) Ұлы Дала жолы 8.Салыстырмалы шырайда тұрған сын есімді табыңыз A) ақылды B) өте әдемі C) үлкен D) тым биік Е) қаттырақ 9. Берілген сөйлемдегі одағайдың түрін анықтаңыз Бәрекелді! Отырар туралы ақпаратты толық оқып шықты. A) жекіру одағайы B) тұрмыс-салт одағайы C) таңдану одағайы D) көңіл-күй одағайы Е) шақыру одағайы 10. Сөйлемдегі бос орындарға тиісті үстеулерді қойыңыз. Компьютер алдында отырған адамның денсаулығы да нашарлай түседі. A) мүмкін B) таңертең C) кеше D) ұзақ Е) бүгін 11. «Мен жастарға сенемін» өлеңінің авторын табыңыз А) І.Жансүгіров В) А.Құнанбаев С) М.Дулатов D) А.Байтұрсынов Е) М.Жұмабаев 12. Лексикалық мағынасынан айырыла бастаған, сөйлемде зат есімдермен тіркесіп қолданылатын сөздер қалай аталады? А) Көмекші есімдер B) Етістік C) Үстеу D) Есімдік Е) Зат есім 13.Затты, нәрсені құбылысты немесе заттың, нәрсенің, құбылыстың белгісін, қасиетін, сапасын екінші бір нәрсемен салыстыру арқылы көрсететін көркемдік ұғым А) Салыстыру B) Бейнелеу C) Ұйқас D) Метафора Е) Теңеу 14. «Күшті» сөзінің синонимін табыңыз. А) Әдепті В) Әдемі С) Сыпайы D) Мықты Е) Салмақты 15. Сөйлемнен сан есімді көрсетіңіз. Біз екі-екіден бөліндік. A) Біз. B) Екі-екіден C) Әдемі. D) Бөліндік. E) Екіден бөліндік. 16. Бауыржан Момышұлы кім? А) халық қаһарманы, көрнекті жазушы В) даңқты жауынгер, әнші С) суретші, өнер қайраткері Д) ғалым, дәрігер Е) көрнекті жазушы, саяхатшы 17. Одағай сөз қатысқан сөйлемді көрсетіңіз. А) Шырағым, маған көмектесіп жіберші. В) Әттең, үлгере алмадым! С) Меніңше, ол ертең келеді. Д) Ол тез-тез киініп сыртқа шықты. Е) Олай болса, бірге барайық. 18. Күшейтпелі шырайы бар сөйлемді көрсетіңіз. А) Ата-анаңа мейірімді, халқыңа қайырымды бол. В) Сап-салқын суды тоқтамастан сіміріп салды. С) Ол өте үлкен іс бітірді. Д) Ауа райы салқындау екен. Е) Әр жерден шыққан көкшіл өсімдіктер көріне бастады. 19. Көмекші есім қатысқан сөйлемді белгілеңіз. А) Туған елдің биік, асқар таулары алыстан көз тартады. В) Асан мен Айдар сыртқа шықты. С) Олар ағасының үйіне барды. Д) Аурухананың жанынан үлкен дәріхана салынып жатыр. Е) Олар таңертең жолға шықты. 20.Көп нүктенiң орнына қажеттi одағайды қойыңыз. ! Қайырхан өз елін сатпағанда не болушы еді? А) Шөре,шөре В) Бәрекелді! С) Алақай! D) Шіркін! Е) Моһ-моһ
Деревья низко склонились над водой, корни их зацепились за берег, а вода в озере темная-темная. Даже в самый жаркий день от озера веет холодком, поэтому в жаркие дни я люблю искупаться в ледяной воде. Озеро стало моей тайной. Я часто хожу туда одна, беру с собой книгу и читаю её сидя на берегу.
Около озера кто-то построил шалаш и там можно оставаться с ночевкой, но родители не разрешают. Я рассказала об озере своим друзьям, и мы стали чаще посещать это таинственное место. Мы сделали плот и на нем катались по озеру. В хмурые дни, когда дует холодный ветер, очень приятно сидеть на берегу, вокруг костра, есть печеную картошку и слушать рассказы-ужастики или истории про водяных и домовых. Свой род поставь и нужные тебе слова
ҰЛТЫМЫЗДЫҢ ҰЛЫҚ ӨНЕРІ Күй – көне замандардан күні бүгінге дейін халқымызбен бірге жасасып келе жатқан ең киелі де қастерлі, сырлы да сұлу өнер. Ұлт мәдениетінің арғы-бергі тарихын зерттеп, жүйелеп, бүгінгі жас ұрпақтың кәдесіне жарату және оны әлемдік деңгейде насихаттау мақсатында жасалған “Мәдени мұра” мемлекеттік бағдарламасы аясында “Қазақтың дәстүрлі 1000 күйі” жобасының жүзеге асырылуын ұлттық музыка тарихындағы елеулі оқиға деп бағалаймын. Қазақтың ұлы ақыны Абай: “Құлақтан кіріп бойды алар, Әсем ән мен тәтті күй”, деп жырлағандай, қазақтардың сан буыны Құрманғазы, Дәулеткерей, Байжігіт, Тәттімбет, Қазанғап, Сүгір, Тоқа, Абыл сияқты халқымыздың асыл өнерін ұстаған ұлы күйшілердің мол мұрасымен сусындап өсті. “Қазақтың дәстүрлі 1000 күйі” шеңберінде бағзы замандардан келе жатқан күй атасы Қорқыттан бастап Ықыласқа дейінгі қобызға арналған күйлер мен Сармалай бастаған сыбызғы күйлерінің де сараланып осы жинаққа енгізілуі – жобаның құнын арттыра түсетін соны жаңалық. Еліміздің алуан аймақтарында қалыптасқан Шығыс, Батыс, Арқа, Қаратау, Жетісу, Сыр бойы, Маңғыстау күй мектептері ғана емес, елімізден тысқары Моңғолия, Қытай қазақтарының күй дәстүрлерінің бір жобада тоғысуын терең тамырлы халқымыздың мәдени бірлігінің айқын айғағы деп бағалаған жөн. Қай замандағы болмасын күй өнеріндегі ортақ сарын – азаттыққа, бостандыққа ұмтылу, ел тәуелсіздігін аңсау. Осы тұрғыдан алғанда, қазақ күйлері – халқымыздың ғасырлар бойы армандап, бүгінгі ұрпақ жүзеге асырған, тәуелсіздікті жақындатқан ең қастерлі құндылық. Қазақтың Д.Нұрпейісова, Қ.Жантілеуов, Ж.Қаламбаев, Д.Мықтыбаев, Т.Момбеков, Г.Асқаров, У.Бекенов, Қ.Ахмедияров, Ә.Есқалиев, А.Үлкенбаева, т.б дәулескер домбырашылар орындауындағы 1000 күй ұлтымыздың ұлы қазынасы ретінде туған халқының жүрегіне жол тартты. Оның бүгінгі және болашақ ұрпақтың рухани азығы мен игілігіне айналатынына және жаңа ізденістерге бастап, алдағы уақыттарда жарасты жалғастығын табатынына кәміл сенемін. Нұрсұлтан НАЗАРБАЕВ, Қазақстан Республикасының Президенті. БАҒА ЖЕТПЕС БАЙЛЫҚ Ел өміріндегі елеулі оқиға саналатын, қазақ үшін қабырғалы да қазыналы іс – күні кеше ғана тұсауы кесілген “Қазақтың дәстүрлі 1000 күйі” антологиясы дер едім. Ұлттың ұлылығын, жұрттың мықтылығын танытатын рухани құндылықтары, оны мұра етіп қалдырған ой өлшемі биік, қаны да, жаны да таза арыстар екені айдан анық. Бұл Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың тікелей тапсырмасымен, Мәдениет және ақпарат министрлігінің ұйытқы болуымен “Мәңгілік сарын: қазақтың 1000 күйі мен 1000 әні” жобасы негізінде іске асып отырғанынан хабардармын. Жалпы, күй өнерінің өмірге келген кезеңін тап басып ешкім айта алмаса керек. Тіпті біздің дәуірімізге дейін де алуан түрлі сарындардың болғаны, оны орындаған аспаптардың сақталғаны мәлім. Ал көне ғасырдағы Қорқыт, ХІІ ғасырдағы Кетбұға, ХІV-XV ғасырлардағы Асанқайғы, Қазтуған, XVІ-XVІІ ғасырлардағы Байжігіт, XVІІІ ғасырдағы Абылайхан, XІХ ғасырдың басындағы Құрманғазы, Абыл, т.б. алыптар, олардың ізін қуған дара таланттар тарау-тарау әңгіменің, том-том кітаптың арқауы болары сөзсіз. Болып та жатыр. Осы жауһарларымызға кешегі кеңестік дәуірде көп мән бере қоймадық. Атүсті қарап, өзгенің әніне еліктеп келдік. Сөйтсек, кіммен де болса тереземіз тең түсетін, иықтаса алатын дүниелеріміз жетіп артылады екен. Соның бір парасын кезінде А.Затаевич жинақтап бастырса, Е.Брусиловский опералық шығармаларға тиімді пайдалана білді. Мұның өзі қазақтың ән мен күйін қажетіңе жарата алсаң, қандай шығармамен де ұштасып кететінін, ажарын ашып, айбынын асыратынын аңғаруға болады.