1. Сөйлеу тiлiнiң лексикалық ерекшелiктерi
2. Түркі тілдерінің тарихи жазба мұралары қандай дәуірлерге бөлінеді?
Халықаралық тілдер қатарын толықтырыңыз. Араб, ағылшын, орыс, француз, қытай, ...
3. Көне түркі дәуірінің ескерткішін көрсетіңіз.
4. ХХ ғ. басында А. Байтұрсынов ұсынған жаңа жазудың атауын көрсетіңіз.
5. Жүсіп Баласағұнидың кітабы
«Қазақтардың тілі әуезді де әсем, шебер де шешен, әсіресе сөз сайысына келгенді...» - авторын табыңыз.
6. Орта ғасырлар түркі шешендігіне тиесілі шығармалар – «Құтты білік» пен «Диуани лұғат ат-түрік» еңбектерінің авторларын белгілеңіз.
7. Аудармашы арқылы сөйлесу қағидасына жатпайтын қатарды табыңыз.
8. Сөйлеу тілінде көп кездесетін сөздер.
9. Мәнді сөйлеудің негізгі сапасын көрсетіңіз.
10. Тіл табысуда маңызды қағиданы табыңыз.
11. «Келгем, келгім кеп, келгесін» сөздері қай стильде жазылғанын анықтаңыз.
12. Сипаттауда айтылады
13. Сөйлеу тілінің қолданылатын орны.
14. Әдеби тіл нормасын сақтау дегеніміз не?
15. Сөз сапасы қандай шарттарға тәуелді?
16. Сөз дәлдігіне қойылар талап
17. Сөйлем мүшелерінің орын тәртібін сақтамауды, қосымшаларды рет імен қолданбаудан, сөз тіркестерін дұрыс қолдана білмеуден қандай норма бұзылады?
18. Ауызша сөйлеу тілдің де, жазба тілдің де дамуына ортақ негізді көрсетіңіздер.
19. Араб әліпбиі негізіндегі қазақтың ескі жазба тілі шамамен қай ғасырлар аралығында қызмет етті?
20. Тілдің материалдық жағына не жатады?
21. Қазақ жазбасын латын алфавитінен орыс графикасындағы жаңа алфавитке көшіру туралы заң қашан қабылданды?
22. Аудармашы арқылы сөйлескенде қандай сөздерді қолданудан аулақ болған жөн?
23. Сөйлеу тілінің фонетикалық-морфологиялық ерекшеліктеріне не жатады?
24. Сөздің коммунактивтік сапасын көрсететін белгілерді көрсетіңіз.
25. Қазақ әдеби тілінің қанша стильдік тармақтары бар?
26. Пайымдауда айтылады
27. Кітаби тіл стиліне жатпайтын стильді көрсетіңіз.
28. Сөйлеу тілінде жиі қолданылатын сөйлем түрін белгілеңіз.
29. Қыпшақ жазбаларының бірі - «Кодекс куманикус» сөздігі қай кезеңге тән?
30. Қолдану аясы, сөйлеу мақсаты, өзіндік стильдік ерекшелік, тілдік құрал неге жатады?
31. Актив сөздерге жатады
32. Сөйлеу мәдениеті ... негізделеді
33. «Қазақ тілінің байлығы- қазақ халқының, қазақ ұлтының байлығы» деген пікірді айтқан
34. Сөз мәдениеті нешеге бөлінетінін көрсетіңіз.
35. Тілдің көмекші құралдары арқылы жүзеге асатын әңгімелесу, мәлімет алмасу мөлшерін көрсетіңіз.
36. Шаруашылық, тұрмыстық әдет-ғұрыпқа байланысты этнографизмді табыңыз.
37. Аудармашы арқылы сөйлесу қағидасына жатпайтын қатарды табыңыз.
38. Халықаралық тілдер қатарын толықтырыңыз. Араб, ағылшын, орыс, француз, қытай, ...
39. Пассив сөздерді табыңыз.
40. «Күн жылытпайтын суық көңілді сөз ғана жылыта алады» Авторын табыңыз.
Болашақ мамандығым - дизайнер.
Болашақ жайлы ойлағанымды мені жиі "қандай мамандық иесі боламын?" деген сұрақ мазалайды. Қай мамандықты алып қарасақ та өзіндік ерекшеліктері мен жақсы жақтары болады. Біреулер керемет дәрігер болса, енді басқалары ұлағатты ұстаз болады, ал менің арманым дизайнер болу, атап айтқанда киім дизайнері болуды армандаймын. Адам көркі шүберек екені сөзсіз, қазіргі қоғамның өзінде барған жерінде қанша ақылды болсаң да, үстіндегі киген киіміңе қарап алдымен баға береді. Дегенмен, сәнді әрі жарасымды киініп жүру - қазіргі заман талабы. Сондықтан, бес саусағынан бал тамған, ісмер дизайнер әрі тігінші болсам, мен өзіме және отбасыма қажетті сәнді және күнделікті киімдерді тігіп беруші едім. Мысалға, сәннен шықпайтын классикалық үлгідегі киімдер, немесе қашанда әркімнің гардеробында елеулі орын алатын шалбар мен жейделер. Ал, менің еңбегімді ұнатып, тапсырыс беретін жандар табылса, онда өзіме ұнаған іспен айналысып қана қоймай, ақша табатын едім. Сәннен қалмай әдемі киімдер тігу үшін үнемі біліміңді шыңдап, сән әлеміндегі жаңалықтардан да хабардар болу керек. Мен болашақта сән әлемінің астанасы саналатын Милан және Париж қалаларында өзімнің сән апталығымды өткізсем деп армандаймын.
Қазақ мектебінің болашағы туралы М.Жұмабаев «Әрбір елдің келешегі мектебіне байланысты»деп айтып кеткенде тәуелсіз Қазақстан Республикасының тарихи әлеуметтік, мәдени рухани болмысындамытуға, қоғамдық өмір мен ұлттық мектепті қалыптастыруда ұстаздардың еңбегі зор. Жалпы балалар, ұстаздардың еңбегін тек оқушылар ғана бағаламаған, олардың алдында ұлы жазушыларда бас иген. Сонымен қатар өздерінің өлең жырларына қосып жырлап жүрген.
Сенде балалар осы ақын жазушылардың ұстаз жайлы жырлаған өлеңдерін білесіңдер ме? Білсеңдер қане өлең оқып жіберейік.
Балалар өлең оқиды.
Ұстаз болу- жүректің батырлығы,
Ұстаз болу- сезімнің ақындығы.
Азбайтұғын адамның алтындығы.
Мұғалім деген- ерекше тұлға дар шың,
Ұмытылмастай көңілде мәңгі қалатын.
Мұғалім деген-аяулы адам асыл жан,
Шәкіт кәңілңнде күн болып жайнап жанатын.
Мектептің басты тұлғасы, жүрегі мұғалім. Егемен еліміздің ертеңін ойлар білімді де саналы, Отанын, туған жерін, ұлтын сүйетін ұлтжанды парасатты азаматта тәрбиелеуде мұғалімнің еңбегі орасан зор екенін баршамыз мойындаймыз.
Ұстаз – ұлағатты есім. Шәкірттерін білім нәрімен сусындатып, тәлім-тәрбие беру, жақсы қасиеттерді бойына дарытып, адамгершілік рухта бағыт-бағдар беруде ұстаздың еңбегі зор. Сондықтан да ол әрдайым қасиетті тұлға ретінде ерекшеленеді.
Білім көшін жылжытып келе жатқан ұстаздар қауымына құрмет арта бермек! Сіздерді кәсіби мерекелеріңізбен шын жүректен құттықтаймыз!
Ұрпақтың ұлы мұраты жолында талмай еңбек етіп жүрген ұстаздардың төл мерекесіне арналған "Мектеп – білім тірегі, Ұстаз - оның жүрегі”
атты кешімізді бастауға рұқсат етіңіздер
Тәуелсіз ел атанып, төбемізге ту тігіп, тіліміздің мәртебесі артып, әлемге атымызды танытып жатқан кезеңде ұлттың, елдің болашағы – жас ұрпақ тәрбиесіне де мықты көңіл бөлінуі қажет.
Осы егеменді, тәуелсіз Қазақстанда өркениетке бастар жолдың бастауы – мектеп десек, мектептің басты тұлғасы, жүрегі – МҰҒАЛІМ.
Адамның адам болып қалыптасуына ата-аналармен қатар, мұғалімнің де рөлі зор.
Ұрпақ болашағы, халқымыздың келешегі қазіргі ұстаздардың қолында.
Ұстаз болу – жүректің батырлығы,
Ұстаз болу – сезімнің ақындығы,
Ұстаз болу – мінездің күн шуағы,
Азбайтұғын адамның алтындығы –
деп ақын Ғ.Қайырбеков жырлағандай, сөзі маржан, үні ән ұстаздардың бар болғанын мақтаныш етемін. Әрине, ұстаз жүгі – ауыр жүк. Ұстаздардың әсерлі үнмен, асықпай мәнерлеп сөйлеген сөзінен әрбір оқушыға деген қамқорлықтың, аналық, әкелік сезімнің дана ойдың ыстық лебі есіп тұрғандай. Иә, адамның жан дүниесін түсініп, ренжітпей, қателігін сездіре білу – бұл нағыз шеберлік емес пе?!
Осы ұстаздар жайында халқымыздың ұлы батыры Бауыржан Момышұлы "Ұстаздық - ұлы құрмет. Себебі, ұрпақтарды ұстаз тәрбиелейді. Болашақтың басшысын да, данасын да, ғалымын да, еңбекқор егіншісін де, кеншісін де ұстаз өсіреді... Өмірге ұрпақ берген аналарды қандай ардақтасақ, сол ұрпақты тәрбиелейтін ұстаздарды да сондай ардақтауға міндеттіміз” деген.
Бала бойына ата-анадан кейінгі ақыл-ой, адамгершілік, әдептілік, ар-ұят, ұлттық сана-сезімді сіңіруші адам – Мұғалім.
Ендеше өз ісіне берілген, жаңалықты жатсынбай қабылдайтын, шәкіртінің жанына нұр құйып, өмірге өзі де бақытты болып, өзгелерді де бақытқа жеткізсем деп жүретін ұстаздардың жөні де, жолы да бөлек.
"Ұстаздық еткен жалықпас, үйретуден балаға” деп Абай атамыз айтқандай, ұстаз еңбегінің қыр-сыры мол, қиын да жауапты, шығармашылық еңбек екендігін баршамыз мойындаймыз.
Ұстаз!
Осынау сөзде қаншама мән-мағына жатыр десеңізші! Ұлағатты ой иелері де, арман оты жүрегінде алаулаған жеткіншектер де, парасатты қоғам қайраткерлері де бір адамға қарыздар. Ол – Ұстаз! Алғаш "Әліппенің” бетін ашып, әріп танытқан, өмірдің қыр-сырын білуге, сан қилы құбылыстарды терең түсінуге мұрындық болып, жан дүниеңе нұрлы шуақ түсіріп, адамгершілікке баулыған мұғалімнің бейнесі көңіл төрінен орын алады ғой.
Ұстаз да диқан сияқты. Ол әр адамның жанына білім дәнін себеді. Әр шәкіртін аялап өсіріп, өмір атты шексіз ғаламға топшысын қатайтып ұшырады. Дәлірек айтсақ, адамды өмір сүре білуге тәрбиелейді. Сол үшін бойындағы асыл қасиеттерін шәкірттеріне сіңіріп, тер төгеді.