1.Ш.Қанайұлы кімдерді қатты сынға алғанын табыңыз. А) өз басын өзі алып жүре алмайтындарды
B) өзінен басқа ешкімді ойламайтындарды
C) халықты қанап жаншыған бай-болыстарды
D) хандық дәуірді аңсаған қарияларды [1]
2. Берілген шумақта Ш.Қанайұлы не туралы айтқысы келгенін табыңыз.
Бай кедейді көрмейді,
Кедей байға ермейді.
Қызметін бір күн қылмаса,
Майлы сорпа бермейді.
А) бостандық
В) өнер-білім
С) әйел теңсіздігі
Д) қазақ аулындағы тап жігінің ашылғандығы
[1]
3. «Зілді бұйрық» өлеңінен алынған тармақтың жалғасын табыңыз.
Келді де, алып кетті жақсыны айдап, ...
А) Жақсыдан жақсы қоймай алды санап
В) Барады боздақтардың көзі жайнап
С) Қамалғандар тірідей тартты азап
Д) Жиылған жұрт дағдарып, жанталасты
[1]
4. «Зілді бұйрық» өлеңінің ұйқасы –
А) қара өлең ұйқасы
В) шұбыртпалы ұйқас
С) ерікті ұйқас
Д) шалыс ұйқас
[1]
5. Сүйінбай мен Қатаған қай жылы, қай жерде айтысқан?
А) 1831 жылы, ақын Сүйінбай елінде
В) 1844 жылы, паң Нұрмағанбеттің асында
С) 1847 жылы, Орманханның шешесінің асында
Д) 1847 жылы, қырғыз манабы Қатағанның аулында
[1]
6. Қатағанмен болған айтыс барысында Сүйінбайдың бойынан қандай қасиеттерді байқадыңыз? Ойыңызды жеткізіңіз (3-4 сөйлем).
[2]
7. Асылық,заманақыр,ақиық,шиен,ұлық- сөздерінің мағынасын ашып жазыңыз
[2]
8. Өлең неліктен «Зілді бұйрық» деп аталған? Нақты дәлелдер арқылы өз көзқарасыңызды білдіріңіз (3-4 сөйлем).
[2]
9. Көппін деп айттың Қатаған,
Көптігің сенің қайда бар,
Үш атаның ұлысың,
Қазағымды қаптатсам,
Жұртта қалған күшіктей,
Айдалада ұлырсың!..деген Сүйінбай ақынның сөзін дәлелдер келтіре отырып түсіндіріңіз (3-4 сөйлем).
[2]
10. Орыс — бүркіт, біз — түлкі,
Аламын деп талпынды... деген өлең жолдарындағы көркемдегіш тәсілдің қолданысын түсіндіріп беріңіз (3-4 сөйлем).
[2]
11. Сүйінбайдың айтыстағы шеберлігіне қатысты айтылған «Өлеңде даналық болса, сөзде сиқыр болады деген» қанатты сөздің мәнін қалай ұғындырар едіңіз? Жырдан дәлелдер келтіре отырып, өз көзқарасыңызды білдіріп жазыңыз.
ответ беріңдерші менде қазір тжб болып жатыр
1. Мектеп, оқушы сөздерін септеу, көптеу, тәуелдеу.
1) Септеу
Атау септік:оқушы,мектеп.
Ілік септік:оқушының,мектептің.
Барыс септік:оқушыға,мектепке.
Табыс септік:оқушыны,мектепті.
Шығыс септік:оқушыдан,мектептен.
Жатыс септік:оқушыда,мектепте.
Көмектес септік:оқушымен,мектеппен.
2) Жіктеу Мектеп сөзі жіктелмейді, тәуеленеді.
Жекеше:
І жақ:Мен оқушымың.
ІІ жақ:Сен оқушысың.
Сыпайы түрде:Сіз оқушысыз.
ІІІ жақ:Ол оқушы.
Көпше:
І жақ:Біз оқушымыз.
ІІ жақ:Сендер оқушысыңдар.
Сыпайы түрде:Сіздер оқушысыздар.
ІІІ жақ:Олар оқушылар.
3) Тәуелдеу
Жекеше:
І жақ:Менің оқушым,мектебім.
ІІ жақ:Сенің оқушың,мектебің.
Сыпайы түрде:Сіздің оқушыңыз,мектебіңіз.
ІІІ жақ:Оның оқушысы,мектебі.
Көпше:
І жақ:Біздің оқушыларымыз,мектептеріміз.
ІІ жақ:Сендердің оқушыларың,мектептеріңіз.
Сыпайы түрде: Сіздердің оқушыларыңыз,мектептеріңіз.
ІІІ жақ:Олардың оқушылары,мектептері.
2. Рухани, Қазақстан сөздеріне дыбыстық талдау жасау.
Рухани - [3 буын: ру - ашық, ха - ашық, ни - ашық]
р - дауыссыз, үнді
у - дауысты, қысаң, еріндік, жуан
х - дауыссыз, қатаң
а - дауысты, ашық, езулік, жуан
н - дауыссыз, үнді
и - дауысты, қысаң, езулік, жiңiшке
Әріп саны: 6
Дыбыс саны: 6
Қазақстан - [3 буын: қа - ашық, зақ - бітеу, стан - бітеу]
Қ - дауыссыз, қатаң
а - дауысты, ашық, езулік, жуан
з - дауыссыз, ұяң
а - дауысты, ашық, езулік, жуан
қ - дауыссыз, қатаң
с - дауыссыз, қатаң
т - дауыссыз, қатаң
а - дауысты, ашық, езулік, жуан
н - дауыссыз, үнді
Әріп саны: 9
Дыбыс саны: 9