1. «Үш қиян» шығармасындағы идеяны анықтаңыз. А) Шұрайлы қоныстарды тартып алған отарлау саясатының халық тұрмысына әсерін жырлау
В) Білімді игермеген елдің өркендемейтінін, қазақ жерін көркейтпейтінін ашып айту
С) Халыққа жайлы жер, шұрайлы қоныс, қой үстіне бозторғай жұмыртқалаған заман іздеу
D) Өмір мен өлімді, жастық пен кәрілікті жырлау, туған жердің сұлулығын паш ету
2. Берілген өлең жолдары Мұрат ақынның қай өлеңінен алынған? Бұл қоныс – жеті жұрттан қалған қоныс,
Ноғайдың көшіп талақ салған қоныс. Қазтуған, Асан Қайғы, Орақ, Мамай, Біз түгілі осыларды да алған қоныс.
А) Үш қиян
В) Сарыарқа
С) Әттең, қапы дүние-ай
D) Қазтуған
3. Ш. Құдайбердіұлының «Еңлік-Кебек» дастанында оқиға неден басталды?
А) Кебектің аңда жүріп Еңлікпен кездесуі
В) Кебектің Нысан абызға бал аштыруы С) Еңліктің Кебекке бар сырын ақтаруы
D) Матай аулында Кебектің өзін таныстыруы
4. «Еңлік-Кебек» шығармасындағы оқиға немен аяқталды?
А) Екі жастың елден қашуымен
В) Жастарды өлтіру шешімімен
С) Еңлік пен Кебектің өлімімен
D) Ақынның түйінді ойымен
5. Шәкәрім «Жастарға» өлеңіндегі «Өшпес өмір, таусылмас мал берерлік Бір білімді данышпан жан табалық» деген жолдарда кімді меңзеді?
А) ел жақсыларын
В) орыс ақындарын
С) ағартушы Ыбырайды
D) кемеңгер Абайды
2-БӨЛІМ
6. М.Мөңкеұлы «Үш қиян» толғауында «Мен қауіп еткеннен айтамын» дейді. Неден қауіптеніп еді?
7. «Үш қияннан» алынған мына үзінді идеясын қолдана отырып, қайта өңдеп жазыңыз. Креативті жұмыс ұсыныңыз.
Еділді тартып алғаны — Етекке қолды салғаны. Жайықты тартып алғаны – Жағаға қолды салғаны.
Ойылды тартып алғаны – Ойдағысы болғаны.
Маңғыстаудың үш түбек Оны-дағы алғаны.
Үргеніш пен Бұхарға Арбасын сүйреп барғаны, Қоныстың бар ма қалғаны?! Мал менен басты есептеп, Баланың санын алғаны — Аңғарсаңыз, жігіттер, Замананы тағы да
Бір қырсықтың шалғаны!
8. «Еңлік-Кебек» дастанынан берілген мына үзіндіні негізге ала отырып, автор бейнесін талдаңыз.
Жігіттер! Бұл өлеңді жазған мәнім, Емес қой жастықпенен салған әнім. Қас қайсы, қаза қайсы, таза қайсы? Аларсың көп ғибрат, байқағаның.
А, Құдай, күнәмді өшір, сауапқа жаз, Таусылмайды рахматың, не болмайды аз. Жан кетіп, ағайын, мал қалған кезде, Өлмес, өшпес дәулетім - осы қағаз.
Абай атамыздың «Ғылым таппай мақтанба» өлеңінен бес жаман іс пен бес жақсы қасиет атауларын теріп жазу.
Ұлы дана Абай атамыз «Ғылым таппай мақтанба» атты өлеңінде «бес нәрсеге асық бол» деп, талапты, еңбекті, терең ойды, қанағат пен рақымды асыл істер қатарына жатқызып, сонымен қатар «бес нәрседен қашық бол» деп, жаман істерге: өсек, өтірік, мақтаншақ, еріншек, бекер мал шашпақ секілді қасиеттерді жатқызған.
Әрине, адам болу үшін айтылған асыл қасиеттердің маңызы зор. Жоғарыда айтылған бес қасиеттің қайсысын алсаң да, барлығы адам бойында керекті қасиеттер деп есептеймін. Себебі адам талпынбаса, талаптанбаса, еңбек те етпейді, демек еріншек болады. Ал терең ойлау қабілеті болса да қажет. «Бар нәрсеге қанағат» деп шүкіршілік айтпасақ, тағы болмайды. Ал адам бойында рақым болмаса, мейірімділік те болмайды, демек, ізгілік пен махаббат та орын алмайды.
Бес жаман істен неғұрлым аулақ болып,бойымызды да, ойымызды да таза ұстаған жөн. Басқа адамдарды өсектеп, ғайбат әңгіме айту еш жақсылыққа жатпайды. Кеудені керіп бос мақтанып, одан қалса, еңбек етпей, еріншек болу, босқа мал шашу – аулақ болатын істер. Себебі, өмірде еңбекпенен мал тауып, нан алып жесең, одан тәтті әрі қымбат ас болмайды деп есептеймін.
Объяснение:
Адамның табиғатсыз күні жоқ,
Табиғаттың оны айтар тілі жоқ.
Бізді қоршаған орта: жан - жануарлар мен өсімдіктер, Жер мен Ай, Күн мен алыстағы жұлдыздар — осылардың барлығы да табиғат деген ауқымды ұғымды білдіреді.
Адам - табиғаттың ажырамас бөлігі. Сондықтан халқымызда «Жер - Ана» деген егіз ұғым қалыптасқан. Жерді өз Анасындай, Анасын Күндей қастерлеу Ата қостаған салтымыз. «Жер шоқтығы - Көкшетау», «Жер жаннаты - Жетісу» деп, бабаларымыз туған жерге, табиғатқа деген ыстық махаббатын білдірген.
Сондықтан орман - тоғайларды сақтап, қоршаған ортаның, өзен мен көлдердің ластанбауына ерекше мән берген.
Объяснение: