1-тапсырма. Қазаққа қажет мамандық мәтінін мұқият оқыңыз және сұрақтарға жауап беріңіз. Сұрақтар:
1) Неге түлектер қажетті кәсіп түрлерін таңдамайды?
2) Бұл проблема қалай шешімін таппақ?
3) Өз мамандығыңның шебері боу үшін не істеу керек?
4) Елімізді қалай дамытамыз?
Мектеп түлектеріне мамандық таңдауда бағыт-бағдар беретін нұсқаулық Қазақстанда жоқ. Сол себептен жастар бүгінде қандай мамандықтың сұранысқа ие екенінен бейхабар.
Олар жыл сайын қай мамандықтың қажетсіз деп танылғанын, жойылып кеткенін, заман талабына сай қандай жаңа мамандықтардың пайда болып жатқанын білмейді деуге болады.
Енді бұл мәселе шешіледі. Алдағы бес жылда сұранысқа ие болатын жаңа 100 мамандық жайлы энциклопедия жарық көреді.
Салтанат бір жылдан бері мамандығы бойынша жұмыс таба алмай жүр. Ол жоғары оқу орнын биология пәнінің мұғалімі мамандығы бойынша тәмамдаған.
– Өзім таңдадым. Мамандығымды жақсы көремін. Бірақ болашақта сұранысқа ие бола ма, жоқ па, оны ойламаппын. Ауыл мектебін бітіргендіктен шығар, көп мамандық түрлері барын білмеппін. Оқуды бітірген кезде мамандығыма сай тез жұмыс табамын деп ойлағанмын. Бірақ, міне, бір жыл болды, әлі жұмыссызбын. Түйіндемемді арқалап қанша жерге бардым. Мектептерде бұл пән бойынша орын толық, сағат жоқ деп шығарып салады. Енді басқа саладан жұмыс іздестіруді ойлап отырмын, – дейді Салтанат.
Қазақстанда жоғары оқу орындарында таңдау көп. Алайда жас түлектердің көпшілігі тегін оқу деп жаны қалайтын мамандық бойынша оқуға түспейді. Қалаған мамандығын меңгермеген соң, қолында дипломы болғанымен, жұмыс істеуге құлқы болмайды.
«Ұрпақ тағдыры – білім» қозғалысының жетекшісі Ерсайынның есебінше, мектеп бітірушілердің 20-30 пайызы ғана мамандықты дұрыс таңдайды.
Тағы бір үлкен проблема: қолына диплом алғандардың 90 пайызы өз мамандығына сай жұмыс таба алмайды.
– Қазақстанда мамандықтарға талдау жасалмайды. Ал түлектер тек грантқа ие болуды ойлайды. Ол мамандыққа сұраныс бар ма, бітірген соң жұмыс таба алады ма, оны ойламайды. Мектептерде кәсіптік бағдар беру жағы қарастырылмағандықтан,оқушылардың қолында мамандықтар туралы ақпарат жоқ, түк хабарсыз.
Арнайы зерттеу жүргізбедік, бірақ жылда жоғары білім алған жастардың 10-20 пайызы ғана өз мамандығымен жұмысқа тұратыны шындық. Қалғаны ақша табу үшін құрылысқа, күзетке орналасады, – дейді Ерсайын.
не напрасно сказано, что природа – наша мать. природа дает всё нужное, что требуется для жизни каждого человека, несмотря на то, что люди не всегда могут оценить ее важные подарки. что же может быть прекраснее теплого солнышка, огромных гор, синего моря, цветов и деревьев весной? чего на самом деле стоят жизни десятки сотен тысяч различных видов животных, которых мы, люди, вживую не видели ни разу! а самое важное это то, что человек не только использует то, что дает ему вся природа, но и сам является ее главной частью.мы привыкли считать, что живем в мире, который создали сами. живем в огромных домах, с самой современной бытовой техникой, у каждого из нас есть возможность ездить в разные страны. мы можем увидеть, что же происходит на данные момент времени в любом уголке нашей планеты, с интернета и телевизора. мы всегда пользуемся знанием закона нашей природы. расходуем энергию природы для создания новейших технологий. но каждый человек сможет обойтись и без этого, точно также, как наши древние предки и современные первобытные племена.
невозможно прожить в современном мире без радости от наслаждения свежим утренним воздухом, игр с ласковыми и веселыми котятами и зверьками, без загара на летнем солнышке и прекрасного аромат роз. кто-нибудь возможно и не согласен с этим, но я полагаю, что все мы нуждаемся в этих маленьких и приятных радостях. не зря люди любят ездить на природу, поскольку общение с ней им от всего отстраниться, отдохнуть, расслабиться, а также собраться с новыми силами для решения необходимых проблем.огорчает лишь то, что человек, привыкнув к развитию технологий, часто наносит большой вред природе. эта деятельность вызывает сильные загрязнения окружающей среды, изменения нашего климата, вымирание различных видов растений и животных. ещё совсем недавно, это было не так заметно, а уже сейчас в больших городах совершенно нечем дышать. необходимо помнить, что губя природу, мы делаем хуже самим себе в первую очередь. мне нравится, что в некоторых странах люди стали обращать внимание на альтернативные виды источников энергии и экологические типы транспорта. в таком деле, самое главное - быть неравнодушным. все мы обязаны сберечь богатство и прекрасный вид нашей природы, и только лишь при таком условии возможно и существование человечества в целом. біздің ана - бекер, бұл табиғат делінген емес. табиғат әрқашан өзінің маңызды сыйлықтар бағалаймыз емес екенін қарамастан, әрбір ң өмір сүру үшін не талап етіледі барлық қажетті қамтамасыз етеді. қандай көктемде жылы күн, үлкен тау, көк теңіз, гүлдер мен ағаштар артық әдемі болуы мүмкін? қандай іс жүзінде біз, , тіпті бір рет көрген емес тiрi жануарлардың түрлі жүздеген мың ондаған өмірін құны! және, ең бастысы, оған табиғаттың бүкіл береді қандай пайдаланады ғана емес, бірақ ол оның негізгі бөлігі болып табылады.
біз өзіңіз жасаған әлемде өмір сүріп деп ойлауға бейім. біз әр түрлі елдерге саяхат мүмкіндігі бар, ең заманауи техникамен, үлкен үйлерде өмір сүреді. біз интернет және теледидардың көмегімен, біздің планетамыздың әрбір бұрышында деректер бір рет не болатынын көруге болады. біз әрқашан табиғат заңының білімімізді пайдаланыңыз. жаңа технологияларды құру үшін табиғат күшін жұмсайды. бірақ әрбір ғана біздің байырғы және қазіргі заманғы қарабайыр тайпалары ретінде, онсыз істеу мүмкіндігіне ие болады.
ол, ғын таңертең ауаны сүруге қуаныш жоқ қазіргі әлемде өмір сүру мүмкін емес жазғы күн мен раушан әдемі хош иісін күнге күйіп кетуден жоқ нәзік және көңілді мысық және ұсақ жануарлардың ойнайды. біреу бұл келісесіз мүмкін емес, бірақ менің ойымша, біз осы барлық шағын және жағымды қуаныш қажет деп есептейміз. оларды, алыс оған барлық тартыңыз демалуға, босатып алыңыз, сондай-ақ қажетті мәселелерді шешу үшін жаңа күш жинап көмектеседі байланыс, себебі таң қалмайсың , елде мініп жақсы көремін.
тек минус жиі сипаттағы үлкен зиян тудырады технологияларды ға үйренген болып табылады. бұл қызмет, елеулі экологиялық ластануына әкеледi біздің климат өзгерістер, өсімдіктер мен жануарлардың түрлі түрлердің жоғалуы. толығырақ жақында, бұл соншалықты елеулі болған жоқ, бірақ қазір ірі қалаларда толығымен дем емес. бұл біз бірінші кезекте өздері нашар істеу, құртып сипаты екенін есте болуы керек. мен шынында да кейбір елдерде энергия көздері және экологиялық көлік түрлері назар аудару бастады фактіні ұнайды. бұл жағдайда, ең бастысы - немқұрайлы болуы үшін. барлық біз байлығы және біздің табиғат әдемі көрінісі сақтауға тиіс, және тек қана осы жағдайда өмір сүре алады, және тұтастай алғанда .