филосов00

28.04.2023 18:40 •  Қазақ тiлi

1-тапсырма. Берілген мәтіндерді мұқият оқып, сұрақтарға жауап беріңіз. Дұрыс жауап- 1

1- мәтін

Қазақстанда өсімдік дүниесінің 303 түрі Қызыл кітапқа енген және оның сақталуына мемлекеттік қорықтар қамқорлық жасайды. Қазақстанның кең жазиралы жазығында дала мен шөл өсімдіктері басым. Қазақстан дүние жүзі бойынша орманы аз елдердің қатарына жатады. Бүкіл аумағының 11, 4млн гектар жерін ғана ормандар алып жатыр. Ол табиғатты тазартуда, топырақты эрозиядан сақтап, құм көшкіндерін бөгеуде аса маңызды рөл атқарады. Шөлді аймақтарда сексеуіл, өзендер бойында жыңғыл, жиде, тораңғы тоғайлары кездеседі.

Қазақстанның жануарлар дүниесінің қалыптасуы өсімдік жамылғысының даму тарихымен ұқсас. Мұз басу дәуірінде жылы климатқа бейім жануарлардың кей түрлері қырылып, біразы жылы жаққа қоныс аударған. Олардың кейбір түрлері Қазақстанның оңтүстік - шығысындағы таулы аймақта сақталып қалып, мұз басу дәуірінен кейін қайтадан дамып өскен. Қарақұйрық, жолбарыс, қабан, марал, бұғы, аққұтан, қызылқұтан сияқты жануарлар түрлері осы топқа жатады. Сонымен бірге құстары өскен. Оларға құр, тоқылдақ, самырсын құс, ақ қоян жатады Қазақстанның жануарлар дүниесі қазір сүтқоректілердің 178, құстардың 489, балықтың 104 және омыртқасыздардың 50 мыңнан астам түрлерінен тұрады. (150сөз)

2- мәтін

Сана үрдістеріне жақсы әсер ететін істер бар. Олардың жүзеге асуы көңіл-күй мен күш-жігерге және моральдық тепе-теңдікке оң дәрмен береді. Жанға рахат сыйлайтын осы хоббилердің бірі – қолөнермен айналысу. Кесте, тоқыма, тігу секілді шығармашылық процестер жүйке жүйесін тыныштандырып, ойларды реттеуге көмектеседі және ауыр күндерден кейінгі күйзелісті шығарып тастайды. Оның себебі, көп еңбек пен шыдамдылықты талап ететін жұмыстар мен адамдардың нәтижеге қол жеткізуді көздеуінде. Оның үстіне адам өз қолымен әдемі, талғампаз өнімді жасағанда оң эмоцияларды сезінеді.(73 сөз)

1. 1- мәтіннің 1-азатжолындағы айтылған ой [1]

A)Жануарлар дүниесі

B) Мұз дәуірі

C) Құм көшкіні

D) Құстар дүниесі

E) Өсімдіктер дүниесі

2. Мұз басу дәуірінде жануарлардың қырылу себебі [1]

A) Климат жылығандықтан

B) Қабан мен жолбарыс көбейгендіктен

C) Құстар көп өскендіктен

D) Климат суығандықтан

E) Сүтқоректілер көбейгендіктен

3. Екі мәтіннің жанрлық ерекшелігі [1]

A) Екеуі де аңыз

B) Екеуі де сұхбат

C) Екеуі де әңгіме

D Екеуі де мақала

E) Екеуі де ертегі

4. Мәтінде кездесетін омоним сөздер [1]

A) Қорық, тоқыма

B) Бұғы, еңбек

C) Өсімдік, жүйке

D) Өзен, қабылан

E) Күйзеліс, марал

5. Берілген сөйлемдегі асты сызылған тіркесті анықтаңыз. Қазақстанның жануарлар дүниесінің қалыптасуы өсімдік жамылғысының даму тарихымен ұқсас. [1]

A) Омоним сөз

B) Синоним сөз

C) Көп мағыналы сөз

D) Тура мағыналы сөз

E) Антоним сөз

6. Ауыспалы мағыналы тіркес [1]

A) Құм көшкіні

B) Құстар өскен

C) Таулы аймақ

D) Мұз басу

E) Ауыр күндер

калай тжб казактили​