Марс «Қызыл ғаламшар» деп аталады*. Оның бетін қызыл* түсті тозаң жауып тұрады. Ал жел тұрған кезде сол тозаң көтеріледі де, қызыл бұлтқа айналады.Марстағы жартастардың құрамында темір* көп. Сол темір тотыққан кезде қызыл түске енеді.
Ғалымдар Марста тіршілік болуы мүмкін деп зерттеу жасап жатыр.
А) шартты белгімен жұмыс жаса. * белісімен тұрған сөздерге сұрақ қойып, қай сөз табынан екенін анықта. ( )
Жұлдызшамен тұрған сөз Сұрағы сөз табы
аталады Не істейді? Етістік
қызыл Қандай? Сын есім
темір Не? Зат есім
Ә) Егер Жер бетінен темір жойылып кетсе, не болуы мүмкін деп ойлайсың? ( )
Жер бетінде темір жойылып кетсе - темір жол да, поездар да , машиналар да жоқ болып кетеді. Адам денесіндегі 3 грамм темір жойылса , тіршілігін тоқтатып , өліп қалар еді. Бұл өте қорқынышты.
Б) Мәтіндегі соңғы пікірді оқы. Оның ақиқат немесе жалған екеніне тұжырымда.( ) ( )
Халқымыз табиғатты анаға теңеген. Өйткені табиғатта тіршілік өсіп-өнеді. Өзіндегі барды адамға, жан-жануарға, өсімдікке берген. Табиғатта басы артық ештеңе жоқ. Табиғат сырын терең білмей, оған немқұрайлы қарау үлкен апатқа соқтырады.
Бүгінде тәуелсіз Қазақстанда ғана емес, бүкіл әлем алдында экология мәселелері тұр. Адам ақыл-ойының нәтижесі алып ракеталар, атом станциялары, зауыттар, т.б. ғылыми прогресс жетістіктері өмірімізді байыта, жеңілдете түсумен қатар қауіп-қатер туғызуда. Осының бәрі экологиялық сананың жеткіліксіздігінен, адамдардың болашақ ұрпақ алдындағы жауапкершілігін жете сезінбеуінен. Адам өміріне экологиялық зардаптардың әсер ете бастауы олардың қоршаған ортаға жыртқыштықпен қарауының салдары.Біз қоршаған ортаны қоқыстамай жәнеде аялап жүрсек.Экологиялық кризиске түспейміз
ІV ТОҚСАН БОЙЫНША ҚАЗАҚ ТІЛІ ПӘНІНЕН
ТОҚСАНДЫҚ ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР
Тапсырмалар ( барлығы- )
1-тапсырма. Мәтінді мұқият оқы.
Марс «Қызыл ғаламшар» деп аталады*. Оның бетін қызыл* түсті тозаң жауып тұрады. Ал жел тұрған кезде сол тозаң көтеріледі де, қызыл бұлтқа айналады.Марстағы жартастардың құрамында темір* көп. Сол темір тотыққан кезде қызыл түске енеді.
Ғалымдар Марста тіршілік болуы мүмкін деп зерттеу жасап жатыр.
А) шартты белгімен жұмыс жаса. * белісімен тұрған сөздерге сұрақ қойып, қай сөз табынан екенін анықта. ( )
Жұлдызшамен тұрған сөз Сұрағы сөз табы
аталады Не істейді? Етістік
қызыл Қандай? Сын есім
темір Не? Зат есім
Ә) Егер Жер бетінен темір жойылып кетсе, не болуы мүмкін деп ойлайсың? ( )
Жер бетінде темір жойылып кетсе - темір жол да, поездар да , машиналар да жоқ болып кетеді. Адам денесіндегі 3 грамм темір жойылса , тіршілігін тоқтатып , өліп қалар еді. Бұл өте қорқынышты.
Б) Мәтіндегі соңғы пікірді оқы. Оның ақиқат немесе жалған екеніне тұжырымда.( ) ( )
Ақиқат Жалған
*
2-тапсырма ( )
«Болашағым» сөзін септе.
Атау септігі: болашағым
Ілік септігі: болашағымның
Барыс септігі: болашағыма
Жатыс септігі: болашағымда
Табыс септігі: болашағымды
Шығыс септігі: болашағымнан
Көмектес септігі: болашағыммен
Объяснение:
Халқымыз табиғатты анаға теңеген. Өйткені табиғатта тіршілік өсіп-өнеді. Өзіндегі барды адамға, жан-жануарға, өсімдікке берген. Табиғатта басы артық ештеңе жоқ. Табиғат сырын терең білмей, оған немқұрайлы қарау үлкен апатқа соқтырады.
Бүгінде тәуелсіз Қазақстанда ғана емес, бүкіл әлем алдында экология мәселелері тұр. Адам ақыл-ойының нәтижесі алып ракеталар, атом станциялары, зауыттар, т.б. ғылыми прогресс жетістіктері өмірімізді байыта, жеңілдете түсумен қатар қауіп-қатер туғызуда. Осының бәрі экологиялық сананың жеткіліксіздігінен, адамдардың болашақ ұрпақ алдындағы жауапкершілігін жете сезінбеуінен. Адам өміріне экологиялық зардаптардың әсер ете бастауы олардың қоршаған ортаға жыртқыштықпен қарауының салдары.Біз қоршаған ортаны қоқыстамай жәнеде аялап жүрсек.Экологиялық кризиске түспейміз