1-тапсырма. Мәтін бойынша проблемалық сұрақтар құрастырыңыз Инсулинді енгізудің жаңа әдісін тапқан жас ғалым 7,5 млн теңгелік
грантты жеңіп алды
Бүгін Астанадағы «Қазақстан - жаңа жаһандық инновациялық хабарлар» халықаралық
инновациялық форумы аясында жылдың үздік ең жас ғалымдары белгілі болды.
Жалпыұлттық инновациялар байқауындағы «Үздік жас ғалым» аталымына 100-ден астам өтінім
келіп түскен. Оның қорытындысы бойынша сарапшылық комиссия 10 финалисті іріктеді. Бүгін
конференция аясында 10 жас ғалым өздерінің жобалары бойынша таныстырылым өткізді.
Айта кетерлігі, осы аталымға қатысуда ең жоғары белсенділікті Назарбаев Университетінің
студенттері мен ғалымдары танытты. «Жылдың үздік жас ғалым» атағы мен 7 500 000 теңге
көлеміндегі бас жүлдені Назарбаев Университетінің түлегі Дана Ақылбекова жеңіп алды. Ол байқауға
денсаулық сақтау саласындағы ғылыми зерттеуін ұсынды. Жас ғалым диабеттің екінші типімен
ауыратын адамдарға инсулин енгізудің жаңа әдістерін зерттеумен айналысуда.
Екінші орын мен 1 500 000 теңге сомасындағы сыйлықты да Назарбаев Университетінің өкілі
Айдар Кемелбай еншіледі. Ал үшінші орын мен 1 000 000 теңгелік сыйлыққа биотехнология
саласындағы өзінің ғылыми жетістіктерімен танылған Дәмел Мектепбаева лайық деп танылды.
Естеріңізге сала кетейік, бұл аталымда жеңіске жеткен және сыйлық алғандар Ұлыбританияға
EducationTour сапарына бару мүмкіндігіне ие болды. Ал бірінші орынды иеленген Дана Ақылбаева
Қазақстан атынан Лондонда өтетін жас ғалымдардың халықаралық байқауына қатысады.
Жас ғалымдар арасындағы байқау ҚР ИДМ, «Технологиялық даму жөніндегі ұлттық агенттік»
АҚ және Қазақстандағы Британдық кеңес тарапынан ұйымдастырылды.
http://www.inform.kz/kz/insulindi-engizudin-zhana-adisin-tapkan-zhas-galym-7-5-mln-tengelik-grantty-
zhenip-aldy_a2838481
1-тапсырма. Мәтін бойынша проблемалық сұрақтар құрастырыңыз
Гендік (генетикалық) инженерия —молекулалық және клеткалық инженерия белгілі бір мақсатпен жасанды айқын қасиеттері бар генетикалық материалдарды алдын ала құрастырып, оларды басқа клеткаға енгізіп, көбейтіп, зат алмасу процесін өзгеше жүргізу. Бұл әдіспен организмдердегі тұқым қуалайтын информацияны көздеген мақсатқа сай өзгертіп, олардың геномдарын белгілеген жоспармен қайта құруға болады.
Гендік инженерия ол функциональдық активті генетикалық құрылымдарды рекомбинаттық (ата-ана екі ДНК молекулалары арасынан пайда болған будан) ДНК молекулалары түрінде қолдан құрастыру. Гендік инженерияның мәні жеке гендерді бір организмнен алып, басқа организмге көшіріп орналастыру.
Бұл рестриктаза деген фермент пен лигаза ферментінің ашылуы негізінде мүмкін болды. Рестриктаза ферменті ДНК молекуласын нақты белгіленген жерлерін кесіп алады да, осылай фрагменттерді (рестрикция сайттарын) түзеді. Ал лигаза ферменті гетерогендік ДНК-ның фрагменттерін бүтін тігеді. Құрамында шығу тегі әр түрлі ДНК-лары бар молекуланы рекомбинаттық молекула деп атайды.
Тянь-шаня үшін хвойные қармақбаулар мінездер, андаатайы тянь-шанская шырша бітеді.
Алтайы орманда тал-шыбықтың несколько көрінісі аратәуелділік от биіктіктің өседі. Айталық хвойные тұқымдартаудың баурайының сырт және орта бөліктерінде өседі,ал қайың және көктерек аласа бітеді.
Қармақбаулар адамдарға өте маңызды, сол жеңілжерлер!