1-тапсырма. Мәтін үзінділерін түсініп оқыңыз. Мәтіннен негізгі және қосымша ақпараттарды анықтаңыз. 1. Жердің тартылыс күші адамның омыртқасын басып, сығып тұрады, сондықтан ғарышқа ұшқан ғарышкердің бойы шамамен 5,08 см-ге ұзарады.. 2. Жер орбитасында ғарыш саласының дамуына байланысты түрлі қалдық темірлер ұшып жүрген көрінеді. Мамандардың есептеуінше, салмағы бірнеше граммнан 15 тоннаға дейінгі 370 000-нан астам заттар сағатына 9,8 мың шақырым жылдамдықпен Жерді айналып ұшуда. Сонымен бірге, олар кейде бір-бірімен соқтығысып, кішкене бөлшектерге шашырап кетіп жатыр. 3. Шолпан - Күнді сағат жүрісіне қарама-қарсы багытта айналатын жалғыз ғаламшар. Бұған бірнеше жорамал бар. Соның бірі, ғалымдардың пікірінше, бұрын Шолпанның бетіне ірі астероидтар соқтығысып, оны кейін қарай айналдырып жіберген. Негізгі ақпарат Негізгі ақпарат Қосымша ақпарат Қосымша ақпарат
Алдар көсе – қазақ сатиралық ертегісінің кейіпкері. Бұл бейне қазақ пен қырғызда бар, сонымен бірге түрікменнің бірен-саран сюжетінде кездеседі. Демек, Алдар көсе қазақ фольклорына тән төлтума бейне деуге негіз бар. Түрік халықтарына ортақ әйгілі кейіпкер Жиренше шешен Жәнібек ханға ақыл айтушы дана би кейпінде ғибратты сипатта көрінеді. Айлакер, қу, әккі Алдар көсе образы хандық билік жойылғаннан кейін қара бұқара арасында әлеуметтік жағдайдың шиеленісе түсуіне байланысты күресуші тип сипатында қалыптасқан. Алайда осы образдың терең қатпарында алғашқы қауымдағы мифологиялық түсініктердің ұшқыны бар екенін С.Қасқабасов пен Е.Тұрсынов еңбектерінде айтылады.
Қазақ жері кенге бай. Себебі, Қазақстанның әр қаласын әр түрлі металдар, түсті металдар, қара алтынымыз сияқтыларды айтуға болады. Мысалы, Қарағандыда -көмір, Атырау,Ақтөбеде-қара алтынды, яғни мұнайды және басқа да қалаларда түрлі-түсті металдарды өндіреді. Бірақ қазігі кезде осыларды ретсіз пайдаланып жатыр.Сондықтан, біздің кеніміз азайып үстінде,халық игілігіне қолдансада, түптің түбінде оның өзге елге бір бағамен өтіп, оны шет ел бізге екі есе бағамен өзімізге кері саудалайды.Осылардың барлығы, яғни металдар, қара алтынымыз сарқылатын пайдалы қазбаларға жатады.Осы сөзден кейін пайдалы қазбаларымыздың бір күндері таусылатынына көзіміз айқын жетеді.