1-тапсырма. Мәтінді мұқият оқып, көтерілген мәселені болжаңыз Күлтегін (684-731 жылдары өмір сүрген) – ежелгі түркі мемелекетінің көрнекті әскери қолбасшысы, сол дәуірдің белгілі қоғамдық қайраткері ретінде көне тарихтан жақсы мәлім. Ол Құтлұғ (Елтеріс) қағанның кенже ұлы. Қапаған қаған 716 жылы қаза тапқаннан кейін бүкіл түркі әскерін басқарады. Қапаған соғыста өлген соң, Күлтегін оның ұрпақтарын да қырып салып, өз ағасы Могилянді (кейінірек Білгі қаған деп атанған) Күллі түрік елінің қағаны етіп тағайындады. Күлтегін талай-талай соғыстарда жеңіске жетіп, өзін қабілетті қолбасшы ретінде танытады.
Міне, осы Күлтегін батыр, оны ағасы Білге қаған және қағанның кеңесшісі, ақылгөй қария Тоныкөк құрметіне VIII ғасырда тасқа қашап жазылған ескерткіш – жырларды әдебиеттану ғылымы тұрғысынан жан-жақты зерттеген кісі совет ғалымы И.В. Стеблева болды. Бұл аталған руналық жазбалық ескерткіштер әдебиет тану ғылымында ежелгі түркі халықтарының көне әдеби үлгілері, поэзиялық туынды ретінде танылады.
Орхон ескерткіштерінің жанрлық ескерткіштері туралы соңғы кезге дейін өзара қарама- қайшы екі түрлі көзқарас орын алып келеді.
Күлтегін, Білгі қаған және Тоныкөк ескерткіштері көркем әдебиетке, соның ішінде поэзияға ешбір қатысы жоқ, Түрік қағанатының дәлме - дәл жазылған тарихы деп қарады.
Руна жазуындағы бұл ескерткіштерде поээзиялық туындыға тән барлық белгілері бар, ежелгі түркілердің өзіндік әдеби дәстүріне негізделген көркем туынды деп танылды.
Көтерілген мәселе *
Объяснение:
2.Барлық біз білеміз ауа райы өте құбылмалы болып келеді, бірақ бұған қарамастан адам өміріндегі маңызды фактор болып табылады. Онда кейбір тұрақты қасиеттері, типтік үшін әрбір белгілі бір жерлерде. Осындай тұрақты қасиеттері ауа райы климаты деп аталады.
Климаттың ауыл шаруашылығына тигізетін әсері де ерекше.Бір дақылдарға жылу,екіншілеріне ылғал,үшіншілеріне жарық көбірек керек.Республиканың солтүстік және орталық аудандарындағы климат жағдайлары егін шаруашылығымен айналысуға мүмкіндік береді,ал оңтүстік аудандарда суармалы егіншілік дамыған. Бірақ климат жағдайлары адамның шаруашылық әрекетіне барлық уақытта қолайлы емес.
3.Қазақстан аумағы солтүстік жарты шардың қоңыржай климаттық белдеуінде орналасқан. Қоңыржай климаттық белдеудің басқа климаттық белдеулерден айырмашылығы – жылдың төрт мезгілі (жаз, көктем, күз, қыс) айқын байқалады. Қазақстанның климаты қоңыржай – шұғыл континентті, яғни жазы өте ыстық, қысы өте суық. Қазақстанның климатының континенттілігі жаз пен қыс айларының температураларының күрт ауытқуынан, ауаның құрғақтығынан, жауын-шашынның әркелкі түсуінен көрінеді.
Қазақстанның климаты қоңыржай шұғыл континентті. Қазақстанның климатын қалыптастырушы негізгі үш фактор бар, оларға жердің төсеніш беті, күн радиациясы, атмосфераның алмасуы жатады.
Республика аумағына ауа массаларының үш түрі әсерін тигізеді, олар арктикалық, қоңыржай, тропиктік. Арктикалық ауа массалары – Солтүстік Мұзды мұхиттан, қоңыржай ауа массасы – Атлант мұхитынан, тропиктік ауа массалары – Орта Азиядан келеді.
4.Климат өзгеруінің мынандай себептері бар:күн сәулесiнiң түсу бұрышы,жылу,жауын шашын,температура және сыртқы бфакторларға байланысты.
Объяснение:
Осы бір түркі елі ел болсын деп, бастаған ісіміз еді-деген менің ойымша,Күлтегін өзінің түркі халқын ел болсын басқа елдерге бағынышты болмасынг деп,ол өз елі үшін талай шайқастарды өзі басқарды. Шайқастарды женіп өзінің елін аштықтан,кедейліктен,жерін аман-есен сақтап қалды.Міне осы жерде Күлтегіннің еліне адал екені айқын дәлел. Халқына адал болсан соншалық дәрежен өсіп, халықтын мақтанышына айналасын. Күлтегін осы түркі елі ел болсын деп түрлі істер бастады
Лайк басып 5 жұлдыз қалдырып кетеміз