1- Тапсырма. Мәтінді мұқият оқып, төмендегі тапсырмаларды орындаңыз.
Екі күн бойы Астана қызу жыр додасын тамашалады. Бір-бірінен кем түспейтін 20 ақын аламанға түсті.
Қазылар алқасын Жазушылар одағының басқарма төрағасы, ақын Ұлықбек Есдәулет басқарды. Құрамында белгілі ақын Жүрсін Ерман, Моңғолиядан келген зерттеуші ғалым Шынай Рахметұлы, Түркиядан келген ғалым Әбдуақап Қара, Халық ақыны Әсия Беркенова, Еуразия университетінің проректоры Дихан Қамзабекұлы, белгілі публицист, «Айқын» газетінің бас редакторы Нұртөре Жүсіп бар. Қазылар алқасының шешімімен, 20 ақынның ішінен оза шапқандар жүлделі орындарға ие болды. Үш бірдей ақын үшінші орын: Айбек Қалиев, Мақсат Ақанов, Серік Қойшығұловқа бұйырса, екінші орын Мейірбек Сұлтанхан мен Рүстем Қайыртайұлына берілді. Финалда бір-бірінен кем түспеген екі ақын: Мұхтар Ниязов пен Ринат Заитов та бас жүлдені қанжығасына байлады. Жүлде қоры да қомақты: ынталандыру сыйлығын алған ақындар 500 мыңнан жүлдеге ие болды. Көпшілік те дән риза, жүлде алған ақындар да риза.
«Айтыс – халықтың рухын көтеретін өнер» екенін үнемі айтып жүреміз. Бірақ соңғы кездері айтыскерлер де «қуланып» алды. Үнемі айтыстарда қайталанып келе жатқан «бір тіркестер» бар. Оны ақынның өзі де біледі, көрерменнің өзі де сезеді. Бұл – бір. Екіншіден, ақпаратты толық зерттемейді. Әлеуметтік желіде «хит» болған тақырыпқа әуес. Трендтегі дүниені қозғасақ, көп «ұпай» жинаймыз деп ойлайды. Үшіншіден, көрерменге не ұнайтынын білетін кей «актер» ақындар бар. Әлеуметтің әлсіз тұсын тиімді меңгерген. Сол арқылы өзіне «бедел» жинайды. Ақынның бұл «ойыны» өзіне ұтыс әкелгенімен, абырой әпермейтінін ескерсе дейміз.
2- Тапсырма. Сызбада берілген тапсырманы орында
Мәтіннің тақырыбы
Мәтіннің негізгі идеясы
Мәтіннің жанры
Мәтіннің стилі
Мәтіндегі жалқы есімдер
Өйткені қазақта жеті атаға дейін қыз алыспайды, оған дейінгі ұрпақ бір атаның баласы – туыс саналады. Қазақтар негізінен жеті атаны былайша таратады: 1. Бала. 2. Әке. 3. Ата. 4. Үлкен ата. 5. Баба. 6. Түп ата. 7. Тек ата.Жеті жұт. 1. Құрғақшылық. 2. Жұт (мал қырылу). 3. Өрт. 4. Оба (ауру). 5. Соғыс. 6. Топан су. 7. Зілзала (жер сілкіну).
Жеті жоқ. 1. Жерде өлшеу жоқ. 2. Аспанда тіреуіш жоқ. 3. Таста тамыр жоқ. 4. Тасбақада талақ жоқ. 5. Аллаһта бауыр жоқ. 6. Аққуда сүт жоқ. 7. Жылқыда өт жоқ. Жеті қазына. Ол жөнінде пікір талас көп. Алайда қазақтар ертеде жеті қазынаға мыналарды жатқызған: 1. Ер жігіт. 2. Сұлу әйел. 3. Ілім-білім. 4. Жүйрік ат. 5. Құмай тазы. 6. Қыран бүркіт. 7. Берен мылтық.
ответ:Қайда барасың?
Қайда тұр?
Қайда анау зат?
Қайда тұрсың?
Қайда тұрасың?
Қайда жүрсің?
Қайда жүресің?
Қайда ол зат бар?
Қайда кеттің?
Қайда кетіп барасың?
Кімнен келдің?
Кімнен қайттың?
Кімнен алдың?
Кімнен келе жатырсың?
Кімнен келіп отырсың?
Кімнен алып келдің?
Кімнен алып жүрсің?
Кімнен алдың бұны?
Кімнен қарап келдің?
Неден келдің?
Неден алдың?
Неден әкелдің?
Неден қорқасың?
Неден қорқып жүрсің?
Днқ неден тұрады?
Неден ерікті болғың келеді?
Неден ерікті болу керек?
Неден қорқу қажет?
Неден қорықпау керек?
Неден ерікті олмау қажет?
Қайдан алдың?
Қайдан жүрсің?
Қайдан келдің?
Қайдан алып келдің?
Қайдан жүріп келдің?
Қайдан салып,әкелдің?
Қайдан келіп жүрсің?
Қайдан ғана жоғалтып жүрсің?
Қайдан ғана саған тап болдым?
Қайдан ғана саған жетіп келдім?
Кіммен жүрдің?
Кіммен келдің?
Кіммен болдың?
Кіммен отырсың?
Кіммен жатырсың?
Кіммен боласың?
Кіммен жүресің?
Кіммен барасың?
Кіммен баратын болдың?
Кіммен отыратың болдың?
Кіммен барып келесің?